Με ένα σενάριο που είναι ποίηση αλλά και φόρος τιμής στο κινηματογραφικό σύμπαν του Θόδωρου Αγγελόπουλο, τιμά τη μνήμη του σκηνοθέτη ο ποιητής και συγγραφέας Γιάννης Ευσταθιάδης, δέκα χρόνια μετά τον αδόκητο θάνατο του μεγάλου έλληνα δημιουργού.
Γιάννης Ευσταθιάδης «η άλλη γη», εκδ. Μελάνι
«Πώς φεύγει…
γιατί φεύγει κανείς…
για πού;»
Με ένα σενάριο που είναι ποίηση, αλλά και φόρος τιμής στο κινηματογραφικό σύμπαν του Θόδωρου Αγγελόπουλο, τιμά τη μνήμη του σκηνοθέτη ο ποιητής και συγγραφέας Γιάννης Ευσταθιάδης, δέκα χρόνια μετά τον αδόκητο θάνατο του μεγάλου έλληνα δημιουργού. Εσωκλείοντας σε ένα 16σέλιδο όλες του τις ταινίες, από τον «Θίασο» και την «Αναπαράσταση» μέχρι εκείνη την ημιτελή. Γιατί «Η άλλη θάλασσα» πια θα πρέπει στο εξής να γυριστεί σε «άλλη γη».
Ευφάνταστος και ευρηματικός, ποιητικά αισθαντικός και ιδιοφυής, έχει τον τρόπο του να χαιρετά και να αποχαιρετά ο ποιητής βυθιζόμενος στον Κόσμο του Άλλου. Γίνεται ο Άλλος αλλά με έναν τρόπο δικό του, γεμάτο ενσυναίσθηση, σοφία, γνήσιο αίσθημα και σεβασμό.
Το έχω ξαναπεί, στον Γιάννη Ευσταθιάδη χρωστάμε πολλά: ποίηση, πεζά, μικρά δοκίμια για τη μουσική και, με το ψευδώνυμο Απίκιος, γαστρονομικά κείμενα. Εξάλλου βραβεύτηκε το 2012 με Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, καθώς και με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τα μουσικά και λογοτεχνικά του δοκίμια.
Στα ποιητικά του, παρ’ ότι συνηθίζουμε να λέμε ότι και στα πεζά του και στα δοκίμια είναι ποιητικός, είναι ακριβοθώρητος. Από το 2004 είχαμε να δούμε ποίησή του. Να υπενθυμίσουμε τις ποιητικές του συλλογές: «Τα Ασπρόμαυρα», «Ποίηση Δωματίου», «Ενικού Αριθμού», «Άρση Βαρών», «Κιβωτός», Στιχουργήματα, Ποιήματα για παιδιά, και Συγκεντρωτικές εκδόσεις. Το «Μάθημα Ωδικής» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μελάνι είναι όχι μόνο ο ξανακερδισμένος του χρόνος αλλά και ο χρόνος του Θεού, ο αιώνος χρόνος. Η αιωνιότητα και μια μέρα, ακριβώς.
Εξάλλου, το Συνηθίζει ο Γιάννης Ευσταθιάδης να μας δίνει με τους τίτλους του την «περίληψη του Κόσμου». Το αποτέλεσμα μιας εξίσωσης που προκύπτει από μιαν ανάγνωση προσεκτική. Να μας προσφέρει γενναιόδωρα εξ αρχής την πρόθεση. «Πορσελάνη» [2008] και η θέαση του κόσμου μέσα από μικροαντικείμενα πορσελάνινα. «Καθρέφτης» [2010], οι πολλές εκδοχές, οι άπειρες εκδοχές, του ενός. «100» [2013] όλη η σοφία του κόσμου και όλες οι εκφάνσεις με επίκεντρο έναν αριθμό. «Μαύρο εκλεκτό» [2015], η συμφωνία του μαύρου, η θέαση του κόσμου μέσα από ένα χρώμα που είναι όλα τα χρώματα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, με το «Κλεινόν» [2016] «βλέπει» και αγαπά από κάθε θέση την Αθήνα. Μέσα από τα μάτια του Δημήτρη Πικιώνη, του Γιάννη Τσαρούχη, της Ελένης Παπαδάκη, του Σπύρου Λούη, του Κώστα Λινοξυλάκη, του Γεώργιου Παπανδρέου, εξάλλου την Αθήνα κι ο ίδιος την αγάπησε και περιδιάβηκε παιδάκι κατεβαίνοντας τη Σταδίου με το ποδήλατο γνωρίζοντας τον κόσμο και τον έσω κόσμο, τον εαυτό.
Εξάλλου, διαθέτει την ικανότητα. Με την σπουδαία γνώση ποίησης, μουσικής, γαστρονομίας και ύψιστης αισθητικής, γνωρίζοντας όσο λίγοι την γοητεία της οικονομίας του λόγου, συγκεντρώνει το Σύμπαν σ’ αυτή την πόλη που υπήρξε η Πόλη του και τον ακολουθεί.
Κατά συνέπεια μόνο αυτός, θα μπορούσε να σκεφτεί και να αποχαιρετήσει τον Θόδωρο Αγγελόπουλο κάνοντας ποιητικό σενάριο όλο του το έργο αλλά και την ίδια του τη ζωή:
Ένας σκηνοθέτης σκοτώνεται γυρίζοντας την τελευταία του ταινία και όλος ο θίασος, απ’ όλο το έργο του με δανεικά λόγια από τις ταινίες του [Αναπαράσταση, Ταξίδι στα Κύθηρα, Το μετέωρο βήμα του πελαργού, Ο Μεγαλέξαντρος, Μια αιωνιότητα και μια μέρα, Η σκόνη του χρόνου, Τοπίο στην ομίχλη, Μέρες του ’36, Ο μελισσοκόμος, Το λιβάδι που δακρύζει, Οι κυνηγοί, Το βλέμμα του Οδυσσέα, Ο θίασος] τον αποχαιρετά.
«Υπάρχουν φορές που πρέπει να σωπαίνει κανείς… για να μπορέσει ν’ ακούσει τη μουσική πίσω απ’ το θόρυβο της βροχής…»
«Και μη ξεχνάς ότι ήρθε η ώρα πάλι για ταξίδι!»
Από το «Μετέωρο βήμα του πελαργού».
«Ένα δειλινό, κει που καθόταν κι έβλεπε τον ήλιο που βύθιζε στο μεγάλο ποτάμι… μελαγχόλησε… Την ίδια νύχτα άφησε τους συντρόφους του κι έφυγε μόνος του, να βρει την άκρη του κόσμου…»
Από τον «Μεγαλέξανδρο».
«Πέθανε το ίδιο βράδυ. Παραμιλώντας για κάποια ανεμφάνιστα, όπως σας έγραψα, τρία κουτιά… Ένα φιλμ που για κάποιο λόγο δεν εμφανίστηκε ποτέ!»
Από «Το βλέμμα του Οδυσσέα».
Αλλά επειδή:
«Τίποτα δεν τελείωσε...
Τίποτα δεν τελειώνει...
Ξαναγυρίζω σε μια ιστορία, που άφησα να γλιστράει στο παρελθόν, να χάνει σε διαύγεια από τη σκόνη του χρόνου, αλλά απρόσμενα κάποια στιγμή να επιστρέφει σαν όνειρο...
Τίποτα ποτέ δεν τελειώνει».
Από τη «Σκόνη του Χρόνου».
Στον Αχέροντα ποταμό, η Ηλέκτρα:
«Σκεφθήκαμε να ξαναφτιάξουμε το θίασο. Να πάρουμε πάλι τους δρόμους. Θα θέλαμε να ‘σαι μαζί μας, όπως τότε…» [από τον «Θίασο»]
«Με ποιες λέξεις –κλειδιά θα μπορούσαμε να δώσουμε ζωή σ’ ένα καινούργιο συλλογικό όνειρο;» [από «Το μετέωρο βήμα του πελαργού»]
Μόνο ο Γιάννης Ευσταθιάδης θα μπορούσε να το κάνει αυτό: να διασώσει ένα ολόκληρο Σύμπαν στον πυρήνα του.
Το κείμενο συνοδεύουν φωτογραφίες που αναδεικνύουν τη μαγεία των πλάνων του Αγγελόπουλου.
