Δεν διαβάζουμε ειδικά το Καλοκαίρι. Όπως δεν διαβάζουμε και ειδικά το Πάσχα ή ειδικά την Πρωτοχρονιά ή τα Χριστούγεννα, διαβάζουμε ή δεν διαβάζουμε και το ξέρουμε και όσοι διαβάζουμε και όσοι δεν διαβάζουμε αλλά είθισται κάθε τέτοια εποχή επειδή πάμε διακοπές να κάνουμε αφιερώματα, βγαίνουν και αρκετά καινούργια κι οφείλουμε να ενημερώνουμε, ξέρουμε ότι όσοι διαβάζετε αυτά που γράφουμε είστε ήδη αναγνώστες δεν σας περνάμε για αφελείς, δεν μας περνάτε για γραφικούς, γνωρίζετε ήδη πως διαθέτουμε μια δυνατή δική μας χαρακτηριστική φωνή αλλά εμείς φυσικά και δεν θα αρκεστούμε σ’ αυτή.
Ελληνική και ξένη πεζογραφία, τα τελευταία νουάρ της εποχής, παιδική και εφηβική λογοτεχνία για να μη μας μείνει παραπονεμένος κανείς.
Ελληνική πεζογραφία:
Αρχίζουμε από τα δικά μας διότι μας αξίζει. Η ελληνική λογοτεχνία πια μεταφράζεται, έχει φωνή, ξεφεύγει από τις παλιές εμμονές της, έχει βρει τι έχει να πει. Με χιούμορ άλλοτε, ειρωνεία, γλωσσικό ιδίωμα που επείγει να σωθεί, αποτελεί ταυτόχρονα ιστορία και ανθρωπογεωγραφία της εποχής.
Σωτήρης Δημητρίου «Ουρανός απ’ άλλους τόπους», εκδ. Πατάκη, σελ. 584
Αφηγείται µια σχεδόν εκατόχρονη γυναίκα από την Ήπειρο. Ο γνωστός μας δλδ Δημητρίου. Δεν της φτάνει –κατά τα λόγια της– ο ουρανός για χαρτί, θέλει ουρανούς κι απ’ άλλους τόπους. Πολλές φορές έχεις την αίσθηση πως τη γλώσσα της την κινεί ουράνιος υποβολέας. Τραγουδιστή πηγή πλαγιάς που άνθισε κάποια µακρινή άνοιξη και µαράθηκε στις µέρες µας. Το παρόν βιβλίο είναι ο απόηχος αυτής της γλώσσας. Αφολοή, όπως συχνά πυκνά λέει η αφηγήτρια.
Σώτη Τριανταφύλλου «Σικελλικό ειδύλλιο», εκδ. Πατάκη, σελ. 304
Το Σικελικό ειδύλλιο, εδώ, δεν είναι ειδύλλιο. Είναι το χρονικό της συνάντησης δύο ανθρώπων σε μια μικρή πόλη της Σικελίας, στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Με την πρώτη ματιά, ο αστυνόμος Λούκα Ντε Ματέις και η νεαρή Κοντσέττα Βιτάλε δεν έχουν τίποτα κοινό εκτός από τη σικελική τους καταγωγή: αλλά, καθώς αφηγούνται τα γεγονότα της ζωής τους, φανερώνουν όλο και περισσότερες ομοιότητες· είναι και οι δυο τους, ο καθένας με τον τρόπο του, ξένοι στον γενέθλιο τόπο· μοιάζουν με τα αντίθετα είδωλα του ίδιου καθρέφτη.
Το Σικελικό ειδύλλιο τοποθετείται στο επαρχιακό περιβάλλον του νησιού εκείνη την όχι και τόσο μακρινή εποχή: μαφιόζικες δολοφονίες, εγκλήματα τιμής, βιασμοί και επανορθωτικοί γάμοι. Ο Ντε Ματέις και η Κοντσέττα Βιτάλε δεν βρίσκουν τη θέση τους σ' αυτόν τον κόσμο.
Χρήστος Αρμάντο Γκέζος «Χάθηκε βελόνι», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 320
Ένας άντρας που περνάει τη ζωή του στην άκρη του λόφου, στιγματισμένος από τη μοίρα. Μια μητέρα που αφιερώνεται στην οικογένειά της, η ιστορία της οποίας είναι γεμάτη αντιξοότητες.
Ένας γιος που ψάχνει τον μικρό του αδερφό στην άλλη άκρη του κόσμου. Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που ξεκινάει από την Αλβανία των αρχών του προηγούμενου αιώνα, διατρέχει την Ελλάδα της ύστερης μεταπολίτευσης και καταλήγει στην καρδιά της αμερικανικής ηπείρου.
Νοέλ Μπάξερ «Η επιστροφή της Πηνελόπης», εκδ. Μεταίχμιο», σελ. 352
Η Πένι (Πενέλοπε) Σάρεϊ, Ελληνοβρετανίδα που ζει στην Αθήνα, ταξιδεύει στη Σµύρνη έναν αιώνα µετά την Καταστροφή µεταφέροντας στις αποσκευές, και στην ψυχή της, οικογενειακές ιστορίες κι ενθύµια από τη ζωή των προγόνων της στη χαµένη πολιτεία: τα τροµακτικά γεγονότα του 1922 που της εξιστόρησαν η γιαγιά της Πηνελόπη και οι θείες της, αλλά και τις αναµνήσεις τους από τα προηγούµενα σµυρνέικα χρόνια της ακµής και της ξεγνοιασιάς. Μαζί, φέρνει µαρτυρίες προσφύγων, ιστορικές γνώσεις… και έναν σωρό παλιούς χάρτες! Επιστρέφει το κλειδί της κατοικίας Σάρεϊ που κάηκε το ’22. Δεν έχει πλέον πόρτα ν’ ανοίξει.
Γιώργος Θεοχάρης «Δίφορη Μνήμη», εκδ. Πόλις, σελ. 184
Η Δεσφίνα της Φωκίδας, ορεινό χωριό στους πρόποδες του Παρνασσού, γενέθλιος τόπος του συγγραφέα, αναδύεται στη Δίφορη μνήμη μέσα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη, μέσα από την καταγραφή γεγονότων του 19ου και του 20ού αιώνα στις εφημερίδες, μέσα από τις μαρτυρίες καθημερινών ανθρώπων, μέσα από φωτογραφίες όπου ακινητεί η συγκίνηση.
Δίνει τον λόγο σε αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειας για να δούμε την ψυχή πίσω από το παράπονό τους, καταγράφει με άμεσο και ακαριαίο τρόπο στιγμές της ζωής που περιέχουν το σύνολο του βίου. Ένα συναξάρι με τους βίους απλών ανθρώπων, που παρόμοιους θα βρούμε σε όλη την ελληνική ύπαιθρο.
Γιάννης Ξανθούλης «Ο μεγάλος θανατικός», εκδ. Διόπτρα, σελ. 200
Το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα σε επετειακή έκδοση, 40 χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία. Όλα άλλαξαν ριζικά στη ζωή του κεντρικού ήρωα όταν μένει ανάπηρος από το αυτοκίνητο της Αρχιεπισκοπής. Τότε αναδύονται από μέσα του εντάσεις και δυνατότητες πέραν της μεταφυσικής, που τον απογειώνουν οριστικά στη σφαίρα του απόλυτα τραγικού και το μυθιστόρημα του απολύτως κωμικού. Το άλτερ έγκο του, στο φωτεινό ήμισυ της απελπισίας θα ονομάζεται Ελπίδα και θα δυναμώνει και αποδυναμώνεται ακριβώς όποτε κι όπως κι αυτός.
Γιώργος Σκαμπαρδώνης «ΠΡΟΣΟΧΗ: εποχιακή διέλευση βατράχων», εκδ. Πατάκη, σελ. 232
Μεταξύ φαντασίας-μύθου και γεγονότος μετακινούνται οι φράσεις, βάτραχοι που φεύγουν ομαδικά απ’ την ξεραμένη λίμνη και πηγαίνουν και γεννάνε νοήματα και μυστικά σε κρυφούς λασπόλακκους ή σε χαμηλά ποτάμια: νέες λέξεις-γυρίνους με πυρακτωμένες ουρές και διαδρομές που φωσφορίζουν. Στην ανυφαντική της διήγησης αυτοί οι γυρίνοι, όταν μεγαλώσουν, γίνονται άλλοτε πρίγκιπες κι άλλοτε νεροκότσυφες.
Αύγουστος Κορτώ «Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου», εκδ. Πατάκη, σελ. 328
Τρία παιδιά –τραυματισμένα κι εξόριστα, χαμίνια του δρόμου– γνωρίζονται, φωλιάζουν σε μια κατάληψη των Εξαρχείων και γίνονται αδέρφια. Αρχές του ’90, κι η Αθήνα ξέφρενη: ποτάμια πλούτου από τη μια, απόγνωση της νύχτας απ’ την άλλη. Πρέζα, πεζοδρόμιο, μαχαιρώματα, άγρια φτώχεια. Είκοσι πέντε χρόνια μετά, το μόνο μέλος της παρέας που επέζησε μας ιστορεί τις αλησμόνητες εκείνες εποχές, συνομιλώντας με τους χαμένους φίλους. Μια ιστορία για τη νοσταλγία και τον καημό της αδικημένης νεότητας, ένας ύμνος στην άσβεστη φλόγα της φιλίας.
Εύα Μ. Μαθιουδάκη «Μέρες της Κηφισιάς», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 218
Ένα νεαρό κορίτσι, η Ισμήνη, μεγαλώνει σ’ έναν μαγευτικό κηφισιώτικο κήπο προσπαθώντας να πάρει τη ζωή στα χέρια της, μακριά από τα συναισθηματικά βάρη και τ’ αδιέξοδα της προηγούμενης γενιάς. Ένας μεγάλος έρωτας, ένα οικογενειακό μυστικό που αργεί να αποκαλυφθεί, μοναδικοί ήρωες σε μικρούς και μεγάλους ρόλους καθώς και άγνωστες πτυχές της ιστορίας μας συνθέτουν το σκηνικό της μυθοπλασίας. Πλούσιοι και φτωχοί, ντόπιοι και πρόσφυγες συνυπάρχουν γύρω από αρχοντικά και παραπήγματα διαμορφώνοντας την ανθρωπογεωγραφία της πόλης.
Δημήτρης Οικονόμου «Το απόκρυφο ημερολόγιο της Αριάδνης», εκδ. Πατάκη, σελ. 256
Ο Βρετανός Μπέρναρντ Γκρένφελ καταφτάνει το 1896 στην Αίγυπτο για να ανασκάψει μαζί με τον Άρθουρ Χαντ την Οξύρρυγχο, πνευματικό κέντρο της αρχαιότητας. Στη θέση της βρίσκουν το Αλ-Μπάχνασα, ένα χωριό σαν εγκαταλειμμένο λατομείο. Όταν πια οι βρετανικές εφημερίδες θα πανηγυρίζουν για τους δύο νεαρούς αρχαιολόγους που “ανακάλυψαν μια θαμμένη βιβλιοθήκη ισότιμη της Αλεξάνδρειας”, ο Μπέρναρντ θα εξαρτά όλο και περισσότερο την ύπαρξή του από τη μυστηριώδη Νάντα. Ο Μίνως Καλοκαιρινός το 1878 γράφει από το Ηράκλειο στον νεαρό Βρετανό αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς· του ανακοινώνει ότι ξεκινά τις ανασκαφές στην Κνωσό εκ μέρους του λαού του που στενάζει υπό τους Οθωμανούς. Το 1894, ο Άρθουρ, που θεωρείται ένας απλώς μέτριος ερευνητής της Οξφόρδης, θα ταξιδέψει στην Κρήτη και σύντομα θα έχει γίνει ο διεθνώς διάσημος αρχαιολόγος που ολοκλήρωσε το έργο του Καλοκαιρινού. Ενόσω όμως ο Έβανς αναρωτιέται ποιες έγνοιες να άφηναν ξάγρυπνους τους ανθρώπους πριν από 3.000 χρόνια, σε ένα παράλληλο σύμπαν η βασίλισσα Πασιφάη, σύζυγος του Μίνωα, ζει τον ερωτικό παροξυσμό στο βασίλειο της Κνωσού.
Το 1900 δύο καΐκια σπογγαλιέων, που επιστρέφουν από την Τυνησία στη Σύμη, λόγω σφοδρής κακοκαιρίας κινούνται προς τα Αντικύθηρα. Εκεί, ένας δύτης θα αναδυθεί κάποια στιγμή από τη θάλασσα και θα φωνάξει: “Στον βυθό υπάρχουν γυναίκες και αγάλματα!” – το ναυάγιο των Αντικυθήρων έρχεται στο φως. Το 2007, ο Κώστας και η Διονυσία, μέλη της επιστημονικής αποστολής που ερευνά το ναυάγιο, παίζουν ένα παιχνίδι. Η Διονυσία, σαν άλλη Σεχραζάντ, διηγείται κάθε βράδυ στον Κώστα μία ερωτική ιστορία. Ώσπου θα βρουν τον σκελετό μιας νεαρής γυναίκας που τους περίμενε στη μοναξιά του βυθού από το 70 π.Χ.
Τρεις ενότητες, τρία όνειρα της Αριάδνης, κόρης του Μίνωα και της Πασιφάης.
Έλενα Γιοβανάκη «Ο δρόμος με τα χίλια χρώματα», εκδ. Βακχικόν, σελ. 360
Πιστεύουμε πως βαδίζουμε σε διαφορετικά μονοπάτια, που δεν διασταυρώνονται πουθενά. Όμως, κάνουμε λάθος. Στον ίδιο δρόμο βρισκόμαστε όλοι, που είναι φτιαγμένος από χίλια χρώματα κι ανάμεσά τους αναζητάμε με αγωνία το δικό μας. Έτσι συνεχίζουμε ανενόχλητοι, δεν βλέπουμε πού πάμε, σχεδόν ξεχνάμε πού μας οδηγεί.
Ο Παύλος αναρωτιέται τι συνέβη και, κάποια νύχτα, τον πλάκωσε το ταβάνι της μικρής του γκαρσονιέρας. Η Σοφία ψάχνει να βρει τι απέγινε η κολλητή της και γιατί έπαψε να της μιλά.
Την ίδια στιγμή, μια πανέμορφη πριγκίπισσα, δύο δίδυμοι μισθοφόροι, ένας γενναίος πολεμιστής και ένας ερωτευμένος νεαρός αναζητούν το Ιλ-Ναχίρ, το μαγικό πετράδι που έχει τη δύναμη να πραγματοποιεί τους ανεκπλήρωτους πόθους.
Στέργια Κάββαλου «Κονέκτικατ», εκδ. Βακχικόν
Οι δράστες ένοπλοι, το αίμα νερό, η γη τρεμάμενη, τα ψάρια στο μπαλκόνι, οι αρουραίοι ψόφιοι, ο αριθμός των εραστών διψήφιος, οι βαθμοί κακοί, η ανάμνηση εδώ, το πόδι ένα, η ντροπή στον καναπέ, το πύον στο βυζί, η αγάπη μικρή, ο καιρός δύσκολος.
Εικοσιπέντε ιστορίες για τη βία των σωμάτων, του όπλου, των αδιεξόδων, του καιρού, των ηθών, της μνήμης, των αφορισμών, της μοναξιάς, των φόβων και του πολέμου.
Κοραής Δαμάτης «Αφορμές», εκδ. Βακχικόν, σελ. 226
Ένα περιστατικό στον δρόμο, αφορμή. Κάτι που ειπώθηκε λαθραία, αφορμή. Κάποιο αναπάντεχο συμβάν, ένα ξαφνικό τηλεφώνημα, μια είδηση στα ψιλά, τα λόγια ενός φίλου, μια προσφώνηση, μια φωτογραφία… αφορμές που στάθηκαν ικανές για να γραφτούν οι Αφορμές του Κοραή Δαμάτη.
Τίτσα Πιπίνου «Το σπίτι με τις φοινικιές», εκδ. Κλειδάριθμος
Αφηγείται συγκλονιστικές ιστορίες ανθρώπων των οποίων η ζωή παρασύρθηκε στη δίνη των ιστορικών γεγονότων του 20ου αιώνα. Μυθιστόρημα-ψηφιδωτό που διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα και αφηγείται ιστορίες ανθρώπων των οποίων η ζωή παρασύρθηκε στη δίνη ιστορικών γεγονότων που συγκλόνισαν τον κόσμο.
Ρόδος, 1927. Όταν η οικογένεια του Φιλήμονα Σαλίβερου μεταναστεύει απ’ το μικρό άγονο νησί τους στη Ρόδο για να συνεχίσουν τα τρία παιδιά το σχολείο, κανείς τους δεν διανοείται τις επιπτώσεις που θα έχει αυτό στη ζωή τους.
Κάιρο, 1934. Η Μαρίνα, η όμορφη και περήφανη κόρη της οικογένειας Σαλίβερου, ταξιδεύει με προορισμό το Κάιρο για να μείνει στην εύπορη οικογένεια των θείων της. Εκεί θα γνωρίσει τον Ανδρέα Λίντον, έναν ανεξάρτητο και παθιασμένο με την περιπέτεια άνδρα, ο οποίος κατά τη διάρκεια του πολέμου θα γίνει ήρωας. Η ιστορία των οικογενειών Σαλίβερου και Λίντον ορθώνεται με αξιοπρέπεια μπροστά στη ματαίωση των ονείρων τους, κατά τα δύσκολα χρόνια της Ιταλοκρατίας –σαν τις δύο πανύψηλες φοινικιές που στέκονται αγέρωχες μπροστά στην παλιά έπαυλη, δίνοντας μια ψευδαίσθηση αρχοντιάς ανάμεσα στα ρημαγμένα φτωχόσπιτα της γειτονιάς.
Αστερόπη Λαζαρίδου «Μην πατάς ξυπόλυτη», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 322
Η Αστερόπη Λαζαρίδου είναι η κεντρική ηρωίδα της ζωής της και του πρώτου βιβλίου της. Εξιστορεί όσα τη διαμόρφωσαν εδώ και δύο δεκαετίες. Από τα φοιτητικά χρόνια στα τέλη της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα, από τις ερωτικές περιπέτειες μέχρι τις σκληρές απώλειες και από τις ιστορίες πόλης μέχρι τον νέο ψηφιακό ναρκισσισμό. Ένα βιβλίο γραμμένο με χιούμορ και συγκίνηση, που μιλά στις καρδιές των γυναικών και στις ψυχές των ανδρών. Υβριδικό, πολύτροπο αφήγημα, που επιβεβαιώνει πως, όταν αντιμετωπίζεις τη ζωή σαν ταινία, δεν πρόκειται να τη βαρεθείς ποτέ.
