«Φεύγω τωρα… τα λέμε το βράδυ στην πλατεία» λέει ο ένας στον άλλον. Ο ένας κορονοϊός στον άλλο κορονοϊό, δηλαδή. Το σκίτσο δεν έγινε φέτος, αλλά θα μπορούσε. Διότι, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Αρκάς είναι διαχρονικός και τα σκίτσα του είναι επίκαιρα όσο διαρκούν κάποιες καταστάσεις. Ή, και όσο διαρκεί μια εποχή, μια περίοδος της ανθρώπινης κοινωνίας.
Έναν χρόνο τώρα από απόσταση οι χαρακτήρες του Αρκά ξορκίζουν το κακό με «σκεπτόμενο» χιούμορ, μας εκπαιδεύουν στη νέα πραγματικότητα, μας μαλώνουν, όταν δεν τηρούμε τα μέτρα, μας θυμίζουν να χαμογελάμε κι ας είναι πίσω από τις μάσκες. Μας κάνουν να γελάμε και να βρίσκουμε ξανά αισιοδοξία και δύναμη. Έναν χρόνο τώρα από απόσταση ο Αρκάς μας συντροφεύει στα δύσκολα.
«Από απόσταση» είναι ο τίτλος της ξεχωριστής εικαστικής έκθεσης σκίτσων του Αρκά που εγκαινιάζεται διαδικτυακά από την Ελληνογερμανική Αγωγή, αύριο Πέμπτη στις 6.00 μ.μ. Πρόκειται για μία εικαστική έκθεση με 42 προσεγμένες αναπαραγωγές έργων του Αρκά που διαμορφώθηκαν κι εκτυπώθηκαν αρχικά ως κόμικς από τον δημιουργό τους, κατά το διάστημα των δύο τελευταίων χρόνων (2020-2021), με αφορμή την πανδημία του κορονοϊού.
Τον τελευταίο χρόνο βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε τις συνέπειες αυτής της πανδημίας, γεγονός που άλλαξε καθοριστικά τον τρόπο της ζωής και της καθημερινότητάς μας. Ανησυχίες κι εκνευρισμοί, οδυνηρές απώλειες και αποστασιοποιήσεις, πρωτόκολλα κι αντιδράσεις, μαζί με περιορισμούς και στερήσεις, φόβους κι ελπίδες, νοσταλγίες αλλά κι ευτράπελα ήταν όσα γνωρίσαμε, τα οποία δεν θα μπορούσαν ασφαλώς να αφήσουν ασυγκίνητο τον Αρκά, έναν σκιτσογράφο με τόσο καυστικό χιούμορ.
Έναν ευφάνταστο και πολυδιάστατο κομίστα, που εδώ και σαράντα χρόνια μας συνοδεύει καθημερινά σχολιάζοντας με ευφυία κι αυτοκριτική διάθεση, με καυστικότητα κι άλλοτε με ειρωνεία, πολλές από τις συνήθειες και τα απρόβλεπτα, τις αινιγματικές ή αμήχανες συμπεριφορές και παραδοξότητές μας, μέσα πάντα από το μοναδικό του χιούμορ.
«Ο Αρκάς, παρότι είναι προσωπικά αφανής, αφανής, γιατί αποφάσισε να είναι αντιστάρ, εντούτοις μέσα από τα καρέ (που ακούραστα και με εντυπωσιακή συνέπεια, όλα αυτά τα χρόνια ζωγραφίζει), είναι εκείνος που με άμεσο τρόπο και συναίσθηση, μας αφυπνίζει» γράφει στον κατάλογο η επιμελήτρια της έκθεσης, Αθηνά Σχοινά.
«Γίνεται ατύπως, με εργαλείο το χιούμορ του, ένα μέσο κριτικής και αναστοχασμού, αλλά κι αποκαθήλωσης από αδιεξοδικές καταστάσεις, καθώς αντικατοπτρίζει στα έργα του τον κρυμμένο μας εαυτό, πίσω από την αυλαία της παράστασης. Υπάρχει σαν ένας πανταχού παρών παρατηρητής και τα πάντα πληρών σχολιαστής των θεατών και αθεάτων της βιωτής μας».
Έναν χρόνο τώρα, συναντιόμαστε, επικοινωνούμε, μαθαίνουμε από απόσταση… Έναν χρόνο που οι μάσκες δεν είναι μόνο για τους γιατρούς…που η συνέντευξη λοιμωξιολόγων έχει μεγαλύτερη τηλεθέαση από το ποδόσφαιρο… που τα ωραία μέρη δεν είναι αυτά με κόσμο… που οι κοινωνικές αποστάσεις είναι για καλό… που αθλούμαστε με κωδικό #6 και ψωνίζουμε με κωδικό #2… που η υγεία όλων μας έγινε το πιο σημαντικό αγαθό… που η ζωή μας άλλαξε…
Και ο Αρκάς άλλαξε μαζί μας, στενοχωρήθηκε, ανησύχησε, θύμωσε, όπως κι εμείς με τον ιό αλλά και με τις αντιδράσεις. Μέσα από τα σκίτσα-πίνακες θα ζήσουμε ξανά τη διαδρομή του και τη διαδρομή όλων μας στους μήνες του κορονοϊού. Με πικρό γέλιο, ακόμα και με δάκρυ, όπως στη σκηνή που ο γιατρός προσπαθεί να εμποδίσει τον Χάρο να περάσει. Αλλά και με τους νέους του ήρωες, όπως η Ρόζα και ο (θούπερ) Θαναθάκηθ- αμάν βρε Θίθθυ!
«Το να συνθέτει κανείς ιστορίες για κόμικς απαιτεί να έχει ταυτόχρονα πολλές ικανότητες» λέει η Αθηνά Σχοινά. «Και ο Αρκάς τις διαθέτει και με το παραπάνω. Δεν είναι μόνο ότι αβίαστα και χωρίς εγκεφαλισμούς οικοδομεί κάθε φορά το σενάριο μιας ιστορίας, με πρόσωπα-ρόλους, δράσεις κι αντιδράσεις, απρόοπτα κι ανατροπές. Είναι ότι διατηρώντας πειστική την αφηγηματικότατα των επεισοδίων της κάθε ιστορίας, επιλέγει και συνοψίζει την ‘ουσία’ και τον επικοινωνιακό της λόγο μέσα από τα πιο καίρια και «φαντασιακά» της περιστατικά.
Πρόκειται για πραγματικότητες κι αλληγορίες της ζωής, φανερές κι αθέατες, που παίζονται στο προσκήνιο και στα παρασκήνια, στη συνείδηση και στο υποσυνείδητό μας. Κι είναι εκείνα τα επεισόδια που μπορούν να δίνουν την αίσθηση της συνέχειας μέσα από τις ασυνέχειές τους. Διαθέτουν συναιρετική «αφηγηματικότητα», γι’ αυτό και μπορούν να εμφανίζονται, (ανεξάρτητα όλων των υπολοίπων γνωρισμάτων τους) και ως αυτοδύναμα εικαστικά έργα, έχοντας αισθητική και νοηματική πληρότητα.
Δεν έγινε ποτέ οπαδός κανενός ο Αρκάς, όπως δεν καθηλώνεται πουθενά, ούτε έχει εξαργυρώσει ποτέ τίποτε, διατηρώντας την ανεξαρτησία του, την καθαρότητα της κρίσης και του βλέμματός του, μέσα πάντα από την ασυμβίβαστή του ψυχοσύνθεση και τη γενικότερη στάση του προς τη ζωή, όπως αυτή αντανακλάται στα έργα του»
Δεν υπάρχουν στην έκθεση πολιτικά σκίτσα; Και πάλι η Αθηνά Σχοινά δίνει την απάντηση στο εισαγωγικό της κείμενο, γράφοντας: «Δεν θέλω με αυτόν τον τρόπο να υπεκφύγω κάτι ή να θεωρήσει κάποιος ότι ο Αρκάς, περιφρονώντας την πολιτική, αδιαφόρησε γι’ αυτήν. Σίγουρα όχι. Συναίνεσε, αλλά με την ευρεία όμως έννοια των όρων της. Σημασία έχει να καταλάβει κανείς ότι αυτός ο καλλιτέχνης, όπως μας διαμηνύουν τα έργα του, δηλώνει πως είναι πολιτικό όν, από την άποψη ότι διαμορφώνει διαδραστικά μια κοινωνιολογία των μεταπολεμικών μας ηθών, νοοτροπιών και συμπεριφορών.
Μέσα από μια οικεία, πολυκυτταρική αλλά και αναπάντεχη ως προς τις αντιδράσεις της «ανθρωπογεωγραφία», καλύπτει ψυχολογικά, ιδεολογικά, ηλικιακά, εργασιακά (αντλώντας στοιχεία από διάφορους επαγγελματικούς και όχι μόνο χώρους) και μέσα από καθημερινές ενασχολήσεις, μέσα επίσης από οικονομικά ή άλλα ενδιαφέροντα, ένα μεγάλο εύρος ανθρώπινων τύπων, που είναι πολίτες του κόσμου μας και όχι του δοκιμαστικού σωλήνα.
Η έκθεση θα φιλοξενείται από τις 22/4 έως και τις 22/5 στους διαδικτυακούς τόπους https://www.ea.gr/arkas/ και www.ea.gr/arkas/katalogos
