Ειλημμένη είναι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συνεχίσει την παροχή φθηνού χρήματος στην οικονομία της Ευρωζώνης και μετά το τέλος του έκτακτου QE, ακόμη και αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις που θέλουν τον πληθωρισμό να καλπάζει τους επόμενους μήνες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο πληθωρισμός ενισχύθηκε τον Σεπτέμβριο στο 3,4% που είναι υψηλό 13 ετών, ενώ Citi, Oxford Economics και άλλοι οίκοι βλέπουν το φαινόμενο να κορυφώνεται προς τον Δεκέμβριο ίσως και πάνω από το 4%.
Όσο και αν η αύξηση των επιτοκίων θεωρείται ως η πιο ενδεδειγμένη λύση για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, οι συνθήκες σήμερα στην οικονομία δεν είναι φυσιολογικές. Στην προσπάθειά της να ξεπεράσει τις επιπτώσεις – αλλά και τις φοβίες – που προκάλεσε η πανδημία, η οικονομία χρειάζεται «οξυγόνο», που σημαίνει ρευστό. Πόσω μάλλον όταν η άνοδος του πετρελαίου και του φυσικού αερίου υπόσχονται έναν ιδιαίτερα βαρύ χειμώνα.
Επίσης, στην πλειονότητά τους οι αναλυτές συμφωνούν ότι η άνοδος του πληθωρισμού θα είναι μεγαλύτερη σε ένταση και διάρκεια στις ΗΠΑ παρά στην Ευρώπη. Προβλέπουν δε, ότι η πληθωρισμός θα είναι παροδικό φαινόμενο στα μέρη μας και θα επιστρέψει κάτω από το επίπεδο του 1% προς τα τέλη του 2022.
Στο μεταξύ, όσο και αν η γερμανική πλευρά πιέζει για αλλαγή πολιτικής και σταδιακή απόσυρση των μέτρων, δείχνοντας προς την Fed, η οποία εκτός απροόπτου θα προχωρήσει στην πρώτη αύξηση επιτοκίων τους επόμενους μήνες, η αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ αλλάζει ήδη τις ισορροπίες και οι υπόλοιπες χώρες νιώθουν πιο άνετα να στηρίξουν την Κριστίν Λαγκάρντ.
Μέσα στην εβδομάδα η Γαλλίδα έστειλε σαφές μήνυμα, λέγοντας ουσιαστικά ότι η ΕΚΤ δεν θα αντιδράσει υπερβολικά στις παροδικές διαταράξεις στην πλευρά της προσφοράς και παράλληλα θα διατηρήσει τις θετικές δυνάμεις στην πλευρά της ζήτησης οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν τον πληθωρισμό προς τον στόχο του 2%. Η… μετάφραση είναι ότι η ΕΚΤ δεν θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων επειδή για λίγους μήνες ακόμη προβλέπεται να συνεχιστούν τα προβλήματα στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες αλλά θα διατηρήσει χαλαρή την πολιτική της για να τονώσει τη ζήτηση και να μην αφήσει τον πληθωρισμό να επιστρέψει πολύ κάτω από το στόχο.
Η… ζωή μετά το PEPP
Goldman Sachs και Citi εκτιμούν ότι το έκτακτο QE Πανδημίας ή PEPP θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2022, όχι μόνο γιατί αυτό δείχνει να ζητάει το Βερολίνο ως «αντάλλαγμα» της συνέχισης της χαλαρής νομισματικής πολιτικής, αλλά και γιατί στην ΕΚΤ πιστεύουν ότι πλέον οι αγορές ομολόγων έχουν… κάνει τη δουλειά τους. Το κανονικό QE ή APP, που ξεκίνησε το 2015 θα συνεχιστεί, ενδεχομένως με περισσότερες μηνιαίες αγορές από τα 20 δισ. ευρώ που πραγματοποιούνται σήμερα και με μία μεγάλη διαφορά που δεν επηρεάζει την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά ενδιαφέρει πολύ την Ελλάδα. Το νέο APP ή το υβριδικό πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί, θα έχει συγκεκριμένες προσαρμογές που διέθετε και το PEPP και μία από αυτές είναι η συμμετοχή των ελληνικών τίτλων. Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται να δημιουργηθεί και μία «γέφυρα» έτσι ώστε το PEPP να ολοκληρωθεί στην πράξη προς το καλοκαίρι του 2022 και να αναλάβει δράση το νέο πρόγραμμα.
Σύμφωνα με την Goldman, το QE που θα εφαρμοστεί μετά την πανδημία θα έχει τρία χαρακτηριστικά. Πρώτον, δεν θα μειωθούν απότομα οι μηνιαίες αγορές ομολόγων για να μην προκληθεί ένα εντελώς αχρείαστο σοκ στην αγορά. Δεύτερον, το APP θα αυξηθεί σε επίπεδο μηνιαίων αγορών αλλά όχι μόνιμα και τρίτον, θα υπάρξουν ευελιξίες.
Θα έχει προηγηθεί μία μείωση των αγορών του PEPP μέσα στο α’ τρίμηνο του 2022, έτσι ώστε να φτάσει συνολικά ο «φάκελος» του προγράμματος στα 1,85 τρισ. ευρώ. Η «γέφυρα» θα διαρκέσει πιθανώς 6-9 μήνες με αυξημένες αγορές, ενώ το όριο του 33% ανά εκδότη θα χαλαρώσει από το τέλος του 2021 και δεν αποκλείεται να αυξηθεί στο 50% αν επιδεινωθούν οι συνθήκες.
