H υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού σχεδίου της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα είναι το σημαντικότερο σημείο που θα επηρεάσει τα σενάρια για την ανάπτυξη της χώρας δηλώνει στο Liberal ο Παναγιώτης Λιαργκόβας, σημειώνοντας ότι τα δεδομένα που δημιουργούνται από την πορεία των δεικτών είναι θετικά και δημιουργούν τις προυποθέσεις που απαιτούνται προκειμένου η ανάπτυξη αυτή να είναι σταθερή και βιώσιμη
Ο πρόεδρος του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) και καθηγητής Οικονομικών Επιστημών αναφέρει ότι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη είναι πολλοί και οι δείκτες που τους αφορούν στοιχειοθετούν τις προβλέψεις για ανάκαμψη και ανάπτυξη συμπληρώνοντας πως η δυναμική της ανάπτυξης θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια και σε βάθος χρόνου την επόμενη τριετία με πενταετία. Διευκρινίζει δε πως «αν είναι περισσότερο ή λιγότερο ισχυρή εξαρτάται από τη συνέχιση των επενδύσεων που ευνοούνται από τους πόρους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης».
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Κύριε Λιαργκόβα, πολλοί οίκοι αξιολόγησης προβλέπουν σημαντική ανάκαμψη της ελληνκής οικονομίας φέτος. Από τι θα εξαρτηθεί το ύψος αυτής;
Η ανάπτυξη του 2021 εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ο σημαντικότερος από αυτούς είναι ο τουρισμός. Και επειδή η εξέλιξή του μέχρι στιγμής δείχνει να είναι πολύ καλή, δηλαδή να ξεπερνάει ή να προσεγγίζει το 50% των εσόδων του 2019, θεωρώ μπορούμε να πετύχουμε ως χώρα ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη φέτος. Στο ΚΕΠΕ εκτιμούμε πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με 4,7% το 2021.
Εκτός όμως από τον τουρισμό υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που θα καθορίσουν το ύψος της ανάπτυξης. Ο πρώτος από αυτούς είναι οι επενδύσεις. Πολλά επενδυτικά σχέδια ωριμάζουν, άλλα μικρότερα και άλλα μεγαλύτερα. Πολλές από αυτές τις επενδύσεις περιλαμβάνονται στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και μικρότερα έργα σε κλάδους όπως ο τουρισμός, ανακάμπτουν. Τέτοιοι κλάδοι είναι η οικοδομή, η οποία από διάφορους πρόδρομους δείκτες όπως είναι οι προμήθειες της βιομηχανίας και ο δείκτης οικονομικού κλίματος, στοιχειοθετούμε πως ανακάμπτει.
Το τρίτο ζητούμενο είναι η κατανάλωση. Και εδώ παρατηρούμε σημαντική ενίσχυση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων, με τα ποσοστά να είναι σαφώς μεγαλύτερα από το 2020 και να καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος του χαμένου εδάφους του 2019. Ένας ακόμη παράγοντας είναι οι εξαγωγές, όπου καταγράφουν ανοδική πορεία. Ο σημαντικότερος όμως όλων των παραγόντων είναι ο τουρισμός, όπου φαίνεται πως πετυχαίνουμε τον στόχο για το 50% των τουριστικών εσόδων του 2019.
Αναλυτές προβλέπουν δυναμική ανάπτυξη το 2021, συρρίκνωση αυτής το 2022 και εκτίναξή της το 2022. Τι εκτιμάτε;
Η δυναμική της ανάπτυξης θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια και σε βάθος χρόνου την επόμενη τριετία με πενταετία. Αν είναι περισσότερο ή λιγότερο ισχυρή εξαρτάται από τη συνέχιση των επενδύσεων που ευνοούνται από τους πόρους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα έχουμε εισροή χρημάτων. Ο άλλος παράγοντας που θα κρίνει την μακροπρόθεσμη ανάκαμψη είναι οι μεταρρυθμίσεις, που αποτελούν προϋπόθεση και για τις επενδύσεις. Άρα η υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού σχεδίου της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα είναι το σημαντικότερο σημείο που θα επηρεάσει τα σενάρια για την ανάπτυξη.
Οι παραπάνω παράγοντες είναι ενδογενείς και αφορούν τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, στη δικαιοσύνη και στη δημόσια διοίκηση. Υπάρχουν όμως και εξωγενείς παράγοντες που θα καθορίσουν την ανάπτυξη, όπως είναι η πανδημία, οι ενδεχόμενες προσφυγικές ροές. Αυτοί οι παράγοντες μετριάζουν ή ενισχύουν την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμιστικών πολιτικών.
Ας περάσουμε στο ζήτημα του χρέους. Η διόγκωσή του πρέπει να μας ανησυχεί;
Εφόσον πετύχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης θα έχουμε τη δυνατότητα να μειώνουμε το χρέος μας. Το χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι ποσοστό του ΑΕΠ, εφόσον ο παρονομαστής θα αυξάνεται λόγω ανάπτυξης, αυτό θα μειώνεται. Με την οικονομική κρίση που έφερε τα μνημόνια προσπαθούσαμε να μειώσουμε έλλειμμα και χρέος με πολιτικές που συρρίκνωναν την ανάπτυξη. Τώρα εφόσον ενταθεί η μεταρρυθμιστική προσπάθεια και γίνουν επενδύσεις, θα δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος από την ανάπτυξη, ώστε να μπορέσουμε να απομειώσουμε το χρέος. Το μέγεθος του χρέους δεν με φοβίζει. Αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τη χώρα να αυξήσει την πίτα και μέσω μείωσης φορολογίας και άλλων πρωτοβουλιών να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα μέσω της ανάπτυξης.
Τέλος, παρατηρούμε την είσοδο δεικτών αειφορίας και προστασίας του περιβάλλοντος λόγω της κλιματικής κρίσης. Πιστεύετε πως επηρεάζει το οικονομικό προφιλ της χώρας η κλιματική αλλαγή;
Οι mega πυρκαγιές που βιώσαμε συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Στο εξής πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και χρειάζεται ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης. Ένα παραγωγικό μοντέλο που να βασίζεται σε δύο πυλώνες, που προβλέπονται στο σχέδιο Πισσαρίδη. Ο ένας πυλώνας είναι η ανθεκτικότητα. Το μοντέλο πρέπει να είναι ανθεκτικό έναντι των κρίσεων. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τις κρίσεις καθώς αυτές θα εμφανίζονται, είτε είναι οικονομικές, είτε κλιματικές , είτε και δημογραφικές. Να έχουμε ένα σύστημα που να αντέχει στις κρίσεις. Για να συμβεί αυτό χρειάζονται υποδομές, οι οποίες συνδέονται και με τις επενδύσεις. Να γίνουν επενδύσεις στον κλάδο της υγείας και σε άλλους τομείς. Το σύστημα που πρέπει να οικοδομηθεί πρέπει να είναι ευέλικτο. Η αγορά εργασίας για παράδειγμα πρέπει να συνδέεται με το εκπαιδευτικό σύστημα. Το εκπαιδευτικό σύστημα να ανταποκρίνεται στην αγορά εργασίας. Δηλαδή, ένα σύστημα που να επανακάμπτει μετά από κρίσεις και να μην καταρρέει.
Ο άλλος πυλώνας είναι η αειφορία. Οι πολιτικές πρέπει να έχουν ως στόχο τη βιωσιμότητα σε βάθος χρόνου, όχι σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Αυτή θα συμβάλει στην ενίσχυση του τουρισμού, να έχουμε πιο ποιοτικό τουρισμό, να ενταθεί η πράσινη μετάβαση με την ενίσχυση των ΑΠΕ. Να εξαρτόμαστε δηλαδή λιγότερο από το λιγνίτη . Ακόμη και οι αλυσίδες οι εφοδιαστικές πρέπει να ενισχυθούν, ώστε να εφοδιάζουν αποτελεσματικά την κατανάλωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο αγροδιατροφικός τομέας. Να μην εισάγουμε προϊόντα που μπορούμε να τα παράγουμε στη χώρα μας.
