Τι ακριβώς συμβαίνει εντός του καθεστώτος Ερντογάν και τι σημαίνουν οι αλλαγές που σαρώνουν την κορυφή της τουρκικής στρατιωτικής ιεραρχίας, εγώ τουλάχιστον δεν το γνωρίζω. Το γεγονός πάντως είναι ότι το δόγμα της «Γαλάζιας πατρίδας» παραμένει σε ισχύ και η επιτυχής εφαρμογή του στη Λιβύη το ενισχύει περαιτέρω. Πολύ δε περισσότερο που τις στρατιωτικές επιτυχίες στη Λιβύη συνοδεύουν κι άλλες ευνοϊκές για τους νεο-οθωμανικούς σχεδιασμούς εξελίξεις.
Η πρώτη αφορά τα ανταλλάγματα που η Τουρκία ευλόγως αναμένει από τη σωτήρια για την κυβέρνηση της Τρίπολης υποστήριξή της. Εκτός από τα γεωπολιτικά (βλ. τουρκολιβυκό μνημόνιο), είναι και τα οικονομικά που θα προκύψουν από τη μάλλον βέβαιη συμμετοχή της γείτονος στην εκμετάλλευση των κολοσσιαίων πετρελαϊκών κοιτασμάτων της πατρίδας του Καντάφι. Ανέκαθεν ενδιέφεραν σφόδρα τους διεθνείς ενεργειακούς παίκτες, της Ιταλίας μη εξαιρουμένης. Τώρα ίσως χρησιμεύσουν και σε αυτούς που εύχονται την υποβάθμιση (διάβαζε ματαίωση) του East-Med.
Η δεύτερη εξέλιξη σχετίζεται με την πρώτη και αφορά ακριβώς στη μη συμμετοχή της Ιταλίας (και του Ισραήλ) στην πενταμερή συμφωνία Γαλλίας, Αιγύπτου, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Κύπρου και Ελλάδας. Ο Ερντογάν την αποκάλεσε «άξονα του κακού». Δεν πρόκειται να την αφήσει αναπάντητη. Το γεωτρύπανο του Γιαβούζ εξακολουθεί, άλλωστε, να τρυπά την κυπριακή ΑΟΖ, ενώ οι νόμιμοι παραχωρησιούχοι των οικοπέδων της έχουν αναστείλει τις δικές τους έρευνες.
Η τρίτη εξέλιξη αφορά την αύξηση της επιρροής των «Αδελφών Μουσουλμάνων», στενών συμμάχων του Τούρκου προέδρου, στην Τυνησία. Το ελεγχόμενο από αυτούς κυβερνών κόμμα (το Ennahdha) ξεκίνησε από μικρούς δήμους της χώρας να εφαρμόζει από αυτήν την εβδομάδα τη «ζακάτ» - ένα προβλεπόμενο από το Κοράνι και μη ελεγχόμενο από το κράτος φορολογικό σύστημα. Εκτός από τη διακίνηση μαύρου πολιτικού (διάβαζε θρησκευτικού) χρήματος, η γενίκευσή του θα διευκολύνει την υπονόμευση των κοσμικών θεσμών της βορειοαφρικανικής χώρας. Από γενέτειρα της «αραβικής άνοιξης», η Τυνησία θα μεταμορφωθεί σε αιχμή του δόρατος του ισλαμικού τόξου που συνδέει Κατάρ, Τουρκία και Σάρατζ της Λιβύης εναντίον της Αιγύπτου και των άλλων πιο φιλοδυτικών αραβικών κρατών.
Κατόπιν αυτών, είναι αμφίβολο αν η Αίγυπτος σπεύσει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της Ελλάδας περί άμεσης υπογραφής της συμφωνίας με την οποία θα οριοθετηθούν επιτέλους οι μεταξύ τους θαλάσσιες ζώνες.
Όσο επίμονη κι αν γίνει η ελληνική κυβέρνηση, δεν θα μπορεί να εισακουσθεί, σε πείσμα των μύχιων πόθων του βαθέως ισλαμιστικού κράτους της Αιγύπτου και των τουρκικών αξιώσεων επί της υφαλοκρηπίδας των ελληνικών νησίδων της περιοχής. Το πιθανότερο για το αιγυπτιακό ΥΠΕΞ είναι να μην υποχωρήσει πίσω από τη γραμμή της μερικής συμφωνίας με την Ελλάδα, που θα αφήνει εκτός διακανονισμών τα επίμαχα σημεία των ελληνο-τουρκο-αιγυπτιακών σχέσεων.
Στο δίλημμα take or leave it, ο κ. Δένδιας θα πρέπει να βρει έναν τρόπο απάντησης που δεν θα βάζει την αιγυπτιακή πλευρά στον πειρασμό να ξανασκεφθεί την τουρκική «προσφορά» με την οποία κερδίζει σχεδόν 20.000 τετραγωνικά μίλια παραπάνω θαλάσσιο χώρο.
Ούτε θα μπορούσε κανείς να περιμένει ότι ο Ερντογάν θα κάνει ευκολότερη τη ζωή των διαπραγματευτών επειδή θα έχει τον πονοκέφαλο της διπλής (υγειονομικής και οικονομικής) κρίσης. Μόλις προχθές οι «αδελφοί Καταριανοί» φρόντισαν να τον ανακουφίσουν με μια ένεση ρευστότητας δέκα δισεκατομμυρίων. Εξάλλου, του μένουν αρκετά χαρτιά να παίξει για να μη βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο και υποχρεωθεί να συνθηκολογήσει με το ΔΝΤ.
Η οικονομική κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να τα κάνει ακόμα περισσότερα. Κάποια μάλιστα άρχισαν να εμφανίζονται από την επαύριο της πρωτοβουλίας Μέρκελ-Μακρόν για τη διάσωση των ευρωπαϊκών οικονομιών από τις διαλυτικές συνέπειες της απόφασης του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου της Καρλσρούης.
Όμως, ακόμα κι αν (πράγμα απίθανο) αποδειχθούν αρκετά τα 500 δισ. ευρώ προίκα που θέλουν να δώσουν για το Ταμείο Ανασυγκρότησης και τη θέσπιση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής υγείας κατά τα πρότυπα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ο αναγκαίος για την ανάκτηση της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας» επαναπατρισμός των μεγάλων ευρωπαϊκών βιομηχανιών δεν μοιάζει να είναι, στο ορατό τουλάχιστον μέλλον, ο ρεαλιστικότερος στόχος που θα μπορούσαν να θέσουν.
Θα χρειαστούν άλλες εναλλακτικές λύσεις για να μη χαθούν τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν στις τελευταίες το χαμηλό κόστος παραγωγής σε χώρες π.χ. της Απω Ανατολής και η παγκοσμιοποίηση, με την αμφισβητούμενη μεν, αλλά υφιστάμενη μέχρι νεοτέρας μορφή της.
Διαφορετικά, κανένας από τους εισοδηματικά ζορισμένους Ευρωπαίους καταναλωτές δεν θα διατίθεται να πληρώσει με τον πατριωτισμό του το μη ανταγωνιστικό κόστος των made in European Union καταναλωτικών προϊόντων. Ιδιαίτερα όταν αυτά μπορούν να φθάσουν στα χέρια του σε τιμές που θα μειωθούν περισσότερο αν μειωθούν οι αποστάσεις που χωρίζουν σήμερα τα σημεία της πώλησής τους από τα φθηνά αλλά μακρινά σημεία όπου παράγονται.
Ποια μεγάλη ευρωπαϊκή βιομηχανία μαζικής παραγωγής δεν θα σκεφτόταν ότι μια τέτοια μείωση τιμών θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη μετεγκατάσταση των εργοστασίων της στην εξίσου φθηνή και πιο κοντινή περίμετρο της Ευρώπης;
Εκεί, δηλαδή, όπου βρίσκεται η Τουρκία διαθέτοντας στρατηγική θέση, χαμηλούς μισθούς, καλή τεχνογνωσία, ποιότητα κατασκευής και συνέπεια στις παραδόσεις προϊόντων. Γιατί, λοιπόν, να μη δει αυξανόμενες τις ευρωπαϊκές επενδύσεις που θα μιμηθούν αυτές που έχουν ήδη γίνει και ανθίσταται στις ιδέες περί ευρωπαϊκών ή αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος τουρκικών συμφερόντων;
Τα μηνύματα προς αυτήν την κατεύθυνση στάλθηκαν από την επόμενη κιόλας των ανακοινώσεων Μακρόν-Μέρκελ. Η γαλλική Renault εξήγγειλε το κλείσιμο τεσσάρων από τα μεγαλύτερά της εργοστάσια στη Γαλλία. Κανενός, όμως, από αυτά που, μεταξύ άλλων, έχει στην Τουρκία.
Αν ο βασικός της μέτοχος, που είναι η γαλλική κυβέρνηση, αποτρέψει την υλοποίηση των εξαγγελιών της, δεν σημαίνει ότι δεν θα επανέλθει ξαναθέτοντας το πρόβλημα της βιωσιμότητάς της. Και δεν θα είναι η μόνη στην Ευρώπη που θα το κάνει.
Η Τουρκία θα είναι εκεί να τις περιμένει όλες υπομονετικά. Γιατί η υπομονή είναι πράγματι από τις πιο γνωστές ισλαμικές αρετές.
