Στη συνεδρίαση του Απριλίου το συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προετοίμασε το έδαφος για μια σημαντική αναμέτρηση για το μέλλον του επείγοντος προγράμματος αγοράς ομολόγων όταν ξανασυνεδριάσει στις 10 Ιουνίου, καθώς δεν αποφάσισε την επόμενη κίνηση της, σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης του Απριλίου.
Η ΕΚΤ με τη στήριξη ρεκόρ που έχει προσφέρει έχει βοηθήσει την οικονομία της ευρωζώνης να αντιμετωπίσει τα πλήγματα που επέφερε η κρίση της πανδημίας COVID-19. Ωστόσο, η ανάκαμψη της οικονομίας σε συνδυασμό με την άνοδο του πληθωρισμού θα αναγκάσει τους κεντρικούς τραπεζίτες να συζητήσουν αν έχει έλθει ο καιρός να αρχίσουν να χαμηλώνουν την ένταση του προγράμματος PEPP (Pandemic Emergency Purchase Programme) των 1,85 τρισ. ευρώ.
Τα επιχειρήματα υπέρ και κατά φαίνονται ισοβαρή, πράγμα που θα δυσκολέψει την τελική απόφαση στις 10 Ιουνίου.
Το τελευταίο κύμα της πανδημίας έχει αρχίσει να υποχωρεί, οι οικονομίες των 19 κρατών του ευρώ ανοίγουν ξανά και η οικονομική ανάκαμψη ενδυναμώνεται, εξελίξεις που συνηγορούν στο ότι το «επείγον» της πολιτικής στήριξης της ΕΚΤ φτάνει στο τέλος του.
Οι 19 οικονομίες της ευρωζώνης όμως θα χρειαστούν άλλο ένα χρόνο για να φθάσουν τα προ της κρίσης επίπεδα, το κόστος δανεισμού ανεβαίνει, η ενίσχυση της ισοτιμίας του ευρώ είναι πηγή ανησυχίας και ο πληθωρισμός φαίνεται ότι θα συνεχίσει να υπολείπεται του στόχου της ΕΚΤ τα επόμενα χρόνια.
«Η επόμενη συνεδρίαση τον Ιούνιο θα προσφέρει την ευκαιρία για μια ενδελεχή αξιολόγηση των χρηματοοικονομικών συνθηκών και των προοπτικών του πληθωρισμού», ανέφεραν τα πρακτικά της συνεδρίασης στις 22 Απριλίου. Οι κεντρικοί τραπεζίτες ξεκαθάρισαν ότι ακόμη και μετά το πρόγραμμα PEPP η ΕΚΤ θα συνεχίσει να στηρίζει τις οικονομίες του ευρώ για αρκετά χρόνια.
«Η άφθονη στήριξη από πλευράς νομισματικής πολιτικής θα συνεχίσει να είναι κρίσιμη πέρα από τη διάρκεια της πανδημίας ώστε να επανέλθει ο πληθωρισμός στο στόχο της ΕΚΤ». Πέρα από τη συζήτηση των κινδύνων, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι από την αντίδραση των αγορών στην απόφαση τους τον Μάρτιο να επιταχύνουν τις αγορές ομολόγων.
«Οι πρόσφατες εξελίξεις στις αγορές είχαν θετικό αντίκτυπο στις χρηματοοικονομικές συνθήκες στη ζώνη του ευρώ με τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και τα spread να παραμένουν συμπιεσμένα και τις μετοχικές αξίες να σημειώνουν άνοδο, ενώ η ισοτιμία του ευρώ ενισχύθηκε σε μικρό βαθμό», ανέφεραν τα πρακτικά.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες έδειξαν ιδιαίτερα ανήσυχοι με την ενδυνάμωση του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. «Τονίστηκε ότι περαιτέρω ενίσχυση του ευρώ θα είχε αντίξοες συνέπειες όσον αφορά στην πορεία του πληθωρισμού».
Το PEPP της ΕΚΤ πρόκειται να λήξει τον επόμενο Μάρτιο, ωστόσο το πρόγραμμα που τώρα τρέχει με ρυθμό αγορών γύρω στα 80 δισ. ευρώ μηνιαίως δεν θα σταματήσει απότομα εν μία νυκτί αλλά θα χρειαστούν μερικά τρίμηνα για να μειωθούν σημαντικά οι αγορές ομολόγων.
Οι συντηρητικοί κεντρικοί τραπεζίτες της ΕΚΤ, όπως ο Klaas Knot της Ολλανδίας και ο Martins Kazaks της Λετονίας, έχουν ήδη υποστηρίξει την άποψη πως η νομισματική αρχή της ευρωζώνης πρέπει να αρχίσει να περιορίζει το πρόγραμμα PEPP καθώς η ανάκαμψη αποκτά δυναμική.
Η όποια αποκλιμάκωση του προγράμματος PEPP δεν θα σημάνει το τέλος της στήριξης της ΕΚΤ καθώς η πολιτική τόνωσης θα μεταφερθεί πιθανότατα στο πρόγραμμα APP (Asset Purchase Program) της κεντρικής τράπεζας το οποίο λειτουργεί με πιο αυστηρούς κανόνες.
Η σημαντική απόφαση που θα κληθούν να λάβουν στις 10 Ιουνίου οι κεντρικοί τραπεζίτες θα είναι αν θα σηματοδοτήσουν την αρχή αυτής της μεταστροφής από το PEPP στο APP, η αν τελικά κρίνουν πως οι συνθήκες παραμένουν επείγουσες.
Θα πρέπει να αποφασίσουν επίσης για τον όγκο των αγορών ομολόγων τα επόμενα τρίμηνα όπως και το αν η πρόσφατη άνοδος των ομολογιακών αποδόσεων που επηρεάστηκε από την αύξηση του κόστους δανεισμού στις ΗΠΑ δικαιολογείται από τις προοπτικές της οικονομίας.
