Η Ελλάδα μπορεί να καυχηθεί για το εξαίρετο ανθρώπινο δυναμικό της στη διασπορά. Έχουμε καλλιτέχνες, που είτε από την προσωπική τους διαδρομή, είτε από τις δυνατότητες που παρέχει σήμερα η ψηφιακή εποχή, φιγουράρουν σε διεθνείς οίκους δημοπρασιών και το έργο τους διακινείται από μεγάλες γκαλερί του εξωτερικού. Την στιγμή που η εγχώρια αγορά της τέχνης στενάζει από το δεύτερο lockdown, χωρίς να διαφαίνεται το φάρμακο στο άρρωστο κλίμα των ημερών, υπάρχουν τα ασφαλή ελληνικά «χαρτιά». Είναι οι διεθνείς Έλληνες δημιουργοί που η αξία τους, όχι μόνο δεν κλυδωνίζεται, αλλά και παρέχει στους συλλέκτες σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες στο χρηματιστήριο της τέχνης. Το Liberal Markets επιχειρεί να χαρτογραφήσει ένα κοίτασμα της σύγχρονης εικαστικής σκηνής με τη «χρυσή» ενδεκάδα των διεθνών μας.
Takis
Τα είχε όλα καλά σχεδιασμένα. Ο Παναγιώτης Βασιλάκης γεννήθηκε μέσα στη φτώχεια και στις στερήσεις, αλλά κατόρθωσε να γίνει παντού γνωστός με το μικρό του όνομα. Ο Takis έφυγε σε ηλικία 94 χρόνων το 2019, στο ονειρεμένο του σπίτι επάνω στο Γεροβουνό της Πάρνηθας, απολαμβάνοντας ως το τέλος το ουίσκι και το τσιγάρο του. Πρώτα, όμως, χάρηκε μια λαμπρή αναδρομική που του αφιέρωσε η Tate Modern στο Λονδίνο. Η έκθεση συνεχίζει ψηφιακά στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αφού έκανε μια στάση στο MACBA της Βαρκελώνης. Πριν από λίγους μήνες το ίδρυμα του καλλιτέχνη ανακοίνωσε συνεργασία με τη White Cube Hong Kong, δείχνοντας έργα του δημιουργού στη χρυσοφόρα αγορά της Ασίας. Οι «κεραίες» του Takis εκπέμπουν παντού και το σήμα τους είναι δυνατό.
Γιάννης Κουνέλλης
Μπορεί να δούλεψε με φτηνά υλικά, δίνοντας το όνομα της τέχνης του σε ένα ολόκληρο κίνημα (Arte Povera), αλλά τα έργα του είναι στην πρώτη γραμμή διεθνώς. Γεννημένος το ’36 στον Πειραιά, επέλεξε για πατρίδα του τη Ρώμη, δίδαξε στο Ντίσελντορφ και ταξίδεψε ανά τον κόσμο. Πέρυσι, η Ιταλία τίμησε τον καλλιτέχνη με μία αναδρομική έκθεση σε ένα παλάτσο της Βενετίας. Σε μία από τις τελευταίες δημοπρασίες του οίκου Christie’s ένα από τα προσφερόμενα έργα του εκτιμήθηκε για 400.000 – 600.000 λίρες και πουλήθηκε για 1,258,500 λίρες.
Λουκάς Σαμαράς
Ο μεγαλύτερος εν ζωή Έλληνας καλλιτέχνης (γ.1936) ζει στη Νέα Υόρκη. Εκπροσωπείται από την Pace gallery και η δουλειά του φιλοξενείται στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Όταν κυκλοφορεί κάποιο από τα έργα του στους διεθνείς οίκους, η τιμή του εκτιμάται εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια και με άνεση ξεπερνά το εκατομμύριο. Υπάρχουν βέβαια και οι ευκαιρίες. Πρόσφατα, γράφαμε για ένα μικρό έργο του από τη γνωστή σειρά των polaroids με την οποία καθιερώθηκε, φιλοτεχνημένo το 1973. Εκτιμάται στα 2.200 – 3.300€ και βγαίνει στο Greek Sale του οίκου Bonhams, στις 18 Νοεμβρίου (lot 13).
Παύλος (Διονυσόπουλος)
«Εγώ ο ίδιος είμαι ένα κίνημα εν κινήσει. Δεν δημιουργώ, διασκεδάζω» είχε πει ο Παύλος Διονυσόπουλος κι όλη του η τέχνη δείχνει ακριβώς αυτό: ένα παιδί που έκανε πολύ σοβαρά πράγματα «παίζοντας». Το παιδί από τα Φιλιατρά που έφυγε από τη ζωή το 2019, έγινε ένας δεξιοτέχνης κολορίστας συσκευάζοντας κομμάτια χρωματιστού χαρτιού. Όπως κι ο Takis, γνώρισε μοναδική φήμη σε Ευρώπη και Αμερική με πολυάριθμες συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, παρισινά σαλόνια και μπιενάλε, ενώ σχετικά πρόσφατα χαρήκαμε έκθεσή του στη Roma gallery στο Κολωνάκι. Έργα του προσφέρονται με μεγάλη ζήτηση στο εξωτερικό από ηλεκτρονικά πωλητήρια, καθώς εξακολουθούν να διατηρούν τον παλμό ενός σύγχρονου καλλιτέχνη.
Θεόδωρος Στάμος
Αν δεν μπλεκόταν στην κληρονομιά του φίλου του Ρόθκο, ο Στάμος τώρα θα μεσουρανούσε ανάμεσα στα μεγαλύτερα ονόματα του αμερικανικού εξπρεσιονισμού. Παρ’ όλα αυτά, η αξία του έργου του είναι αναγνωρίσιμη, όχι μόνο σε μας εδώ – αγαπημένος καλλιτέχνης του Ζαχαρία Πορταλάκη -, αλλά και στο εξωτερικό γι’ αυτό και πάντοτε τον τιμάνε στους πιο σημαντικούς καταλόγους και στα μεγαλύτερα μουσεία σύγχρονης τέχνης. Εμβληματική μορφή της Νέας Υόρκης, ο Στάμος φιγουράρει και στους καταλόγους των διεθνών οίκων. Σε μας εδώ, έχει κάνει μια σημαντική δωρεά έργων στην Εθνική Πινακοθήκη, την οποία αναμένουμε στο νέο κτίριο του μουσείου.
Chryssa
Είναι η μόνη Ελληνίδα καλλιτέχνις που το έργο της φιλοξενείται στο MoMa, στο Met και στη National Gallery of art Washington. Η Χρύσα Βαρδέα (1933–2013), γνωστότερη με το προσωνύμιο Χρύσα φωτίζει με νέον, το αγαπημένο της υλικό, τεράστια μουσεία και συλλογές. Τα τελευταία χρόνια, παρά τη διεθνή φήμη της, δεν «έπαιζε» ιδιαιτέρως στους οίκους, αλλ’ αυτό δε σημαίνει ότι έχει χάσει την αξία της. Το γεγονός μάλιστα ότι επίκειται μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Αμερική, σίγουρα πρόκειται να ανεβάσει τις τιμές των έργων της στο διεθνές χρηματιστήριο.
Αλέκος Φασιανός
Ένας καλλιτέχνης, όπως λέμε, παντός καιρού! Έχει πραγματοποιήσει δεκάδες ατομικές εκθέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, από το Μόναχο και το Τόκιο μέχρι το Μιλάνο, τη Στοκχόλμη, τη Βηρυτό και αλλού. Ο ζωγράφος πρωτογνώρισε το Παρίσι όταν πήγε να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Από το 1964 αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα εκεί, ενώ από το 1974 ζούσε και εργαζόταν μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, γεγονός που του άνοιξε την πόρτα σε μεγάλες συλλογές. Σταθερή αξία στο χρόνο.
Απόστολος Γεωργίου
Σε αντίθεση με τον παραγωγικό Φασιανό, ο Γεωργίου (γ. 1952) δεν έχει κάνει πολλές εκθέσεις. Τα βήματά του είναι εξαιρετικά προσεκτικά και δεν κάνει εκπτώσεις στο έργο του. Εκπροσωπείται από μία δυναμική γκαλερί, τη Rodeo, που διατηρεί γκαλερί και στο Λονδίνο όπου το καλοκαίρι έδειξε την τελευταία δουλειά του. Το προσωπικό ιδίωμα του Γεωργίου θα μείνει, όχι μόνο στην εγχώρια, αλλά στη σύγχρονη εικαστική σκηνή διεθνώς.
Μαρία Φιλοπούλου
Εδώ και χρόνια η δουλειά της επικεντρώνεται στο υγρό στοιχείο, είτε με το πέλαγος που στραφταλίζει κάτω από τον ήλιο είτε με τους κολυμβητές που απολαμβάνουν την επαφή με το νερό. Η Φιλοπούλου ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Παρίσι, στο πλευρό του Λεονάρντο Κρεμονίνι. Το γεγονός αυτό άνοιξε το βλέμμα της στη διεθνή τέχνη, την οποία παρακολουθεί στενά, χωρίς όμως να χάσει το προσωπικό της αποτύπωμα. Γι’ αυτό και έργα της κυκλοφορούν, όχι μόνο στα ελληνικά e-shops, αλλά σε διεθνείς πλατφόρμες όπως το Artsy.
Κώστας Βαρώτσος
Ο Έλληνας «δρομέας» έχει διανύσει μεγάλη πορεία στην Ιταλία όπου σπούδασε, στην Ελβετία και στις Η.Π.Α. (πρόσφατα τιμήθηκε με την ανώτατη Ιταλική διάκριση για τους ανθρώπους του πολιτισμού). Εξαιρετικά παραγωγικός, ανοιχτός σε νέα μέσα, ο Βαρώτσος είναι ένα διεθνές «brand» που έχει σφραγίσει εμβληματικά μέρη, αλλά και πολυσύχναστους δημόσιους χώρους. Γλυπτά του διατίθενται και σε μικρό μέγεθος μέσα από διεθνείς πλατφόρμες.
Στέλιος Φαϊτάκης
Ο «μικρός» της ομάδας (γ. 1976) από πολύ νωρίς έδειξε ότι θα αφήσει εποχή. Ξεκινώντας από τους δρόμους της Αθήνας, ο Φαϊτάκης εκπροσωπείται σήμερα από την γκαλερί Allouche Benias, που του ετοιμάζει μεγάλη έκθεση στην Αμερική. Έργο του έγινε εξώφυλλο στη Süddeutsche Zeitung και το Palais de Tokyo του έχει αφιερώσει ατομική έκθεση στο Παρίσι. Συμμετέχει σε διεθνείς φουάρ με μνημειακές παραγγελίες που αποσπούν διθυράμβους. Το μέλλον του ανήκει.
