Ένα νέο «παραμύθι» χωρίς… δράκο, στο οποίο το ΑΕΠ της Τουρκίας θα υπερδιπλασιαστεί και θα μεγεθυνθεί κατά περίπου 1 τρισ. δολάρια έως τις εκλογές του 2023, είναι το νέο, προεκλογικού χαρακτήρα, αφήγημα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για να επισκιάσει τα όσα συμβαίνουν στην οικονομία της χώρας.
Την ίδια ώρα, τα στοιχεία για τον Δεκέμβριο έδειξαν ότι ο πληθωρισμός τρέχει με τη μεγαλύτερη ταχύτητα των τελευταίων 19 ετών που ο Ερντογάν κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας, ενώ η Goldman Sachs προβλέπει ότι η ακρίβεια θα συνεχίσει να καλπάζει το 2022 και ότι το colpo grosso με την προστασία των καταθέσεων θα αποτύχει.
Εδώ και καιρό, ο Τούρκος πρόεδρος υπόσχεται μεγαλεία στους πολίτες-ψηφοφόρους, όμως χθες το… τερμάτισε. Μιλώντας στα στελέχη του κόμματός του, δεν δίστασε να πει ότι η τουρκική οικονομία θα είναι σύντομα στις 10 μεγαλύτερες του πλανήτη. Αυτό συνεπάγεται ότι μέσα στην επόμενη διετία η οικονομική παραγωγή της χώρας θα εκτιναχθεί από τα περίπου 800 δισ. δολάρια που διαμορφώνεται σήμερα, σε πάνω από 1,8 τρισ. δολάρια που είναι το ΑΕΠ της 10ης μεγαλύτερης οικονομίας, της Νότιας Κορέας.
Αυτή τη στιγμή, η τουρκική οικονομία είναι η 20ή μεγαλύτερη στον κόσμο. Στην πορεία της προς την πρώτη δεκάδα θα καταφέρει μέσα στο 2022, σύμφωνα πάντα με τον Ερντογάν, να ξεπεράσει μεταξύ άλλων την Ισπανία με ΑΕΠ 1,46 τρισ. δολάρια, τη Βραζιλία με ΑΕΠ 1,5 τρισ. δολάρια και τη Ρωσία με ΑΕΠ 1,7 τρισ. δολάρια.
Επειδή όμως αυτά δεν γίνονται ούτε στα παραμύθια, ο Τούρκος πρόεδρος θα αναγκαστεί σύντομα να ασχοληθεί με πιο… καθημερινά ζητήματα και να βρει λύσεις στο τεράστιο πρόβλημα του πληθωρισμού. Ο Ερντογάν πάντοτε υποστήριζε ότι έχει το φάρμακο που χρειάζεται για να πέσουν οι τιμές και αυτό δεν είναι η αύξηση των επιτοκίων. Όμως οι μάσκες έπεσαν προχθές όταν ανακοινώθηκε ότι ο πληθωρισμός βρέθηκε σε υψηλό 19 ετών.
Μετά το 36,1% του Δεκεμβρίου που ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες (οι αναλυτές ανέμεναν περίπου 27%), η Goldman Sachs προβλέπει ότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία θα ξεπεράσει το 40% τους επόμενους μήνες, όταν θα αρχίσουν να φαίνονται στις μετρήσεις οι διαδοχικές αυξήσεις σε φυσικό αέριο, ρεύμα, καύσιμα και στα διόδια στις γέφυρες του Βοσπόρου, που σημειώθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες.
Σύμφωνα, μάλιστα, με την αμερικανική τράπεζα, ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε αυτό το επίπεδο για το μεγαλύτερο μέρος του 2022, που σημαίνει ότι η τουρκική οικονομία θα κινείται στα όρια του υπερπληθωρισμού φέτος (συνήθως υπερπληθωρισμός θεωρείται άνω του 50%).
Ο Ερντογάν αναζητεί εναγωνίως ένα αφήγημα για να αλλάξει το κλίμα στο εσωτερικό της χώρας, ενόψει των εκλογών του 2023. Γι’ αυτό βάζει μπροστά τα 225 δισ. δολάρια των τουρκικών εξαγωγών και υπόσχεται ανάπτυξη ανάλογη της περασμένης δεκαετίας, με ρυθμούς άνω του 10%.
Γι’ αυτό, επίσης, κατέφυγε στη λύση του μέτρου προστασίας των καταθέσεων από την υποτίμηση της τουρκικής λίρας. Όσοι συμμετέχουν στον μηχανισμό, απολαμβάνουν εγγυημένο ετήσιο επιτόκιο 14% στις καταθέσεις τους και επιπλέον τόκους που συνδέονται με την αξία της λίρας έναντι του δολαρίου, στην περίπτωση που η λίρα υποχωρήσει περισσότερο από 14%. Από τους καταθέτες απαιτείται να κλείσουν τα χρήματά τους για τουλάχιστον τρεις μήνες, ενώ αν σπάσουν την κατάθεση χάνουν το δικαίωμα της προστασίας.
Το μέτρο κατάφερε προσωρινά να σταματήσει την κατρακύλα του τουρκικού νομίσματος, όμως ο υπουργός Οικονομικών μόλις το 4,5% των συνολικών καταθέσεων σε τουρκικές λίρες μπήκαν στο πρόγραμμα στις δύο πρώτες εβδομάδες εφαρμογής του. Η Goldman Sachs σημειώνει ότι η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων στο 14% με ταυτόχρονα μέτρα στήριξης δημοσιονομικού χαρακτήρα, όπως αυτό της προστασίας των καταθέσεων, δεν θα καταφέρουν να σταθεροποιήσουν τη συναλλαγματική ισοτιμία.
Ένα ακόμη αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ο δομικός πληθωρισμός, που εξαιρεί τις μεταβολές των πιο ευμετάβλητων στοιχείων, όπως της ενέργειας και των τροφίμων. Ο δομικός πληθωρισμός, τον οποίο η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας τόνισε πρόσφατα ότι θα λαμβάνει υπόψη για τις αποφάσεις της, εκτινάχθηκε στο 31,9% σε ετήσια βάση, επίπεδο υπερδιπλάσιο του επιτοκίου επαναγοράς το οποίο έχει μειωθεί σε 14% την εβδομάδα. Αυτό δείχνει ότι η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού δεν έχει αποτέλεσμα.
