Πρεμιέρα για τον νέο τρόπο υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης και τα ερωτήματα πέφτουν βροχή. Σε ποιους θα αφορά το νομοσχέδιο που παρουσιάζεται σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο;
Θα είναι υποχρεωτική η ασφάλιση; Για ποιους; Θα υπάρχει και προαιρετικό δικαίωμα υπαγωγής; Πόσες θα είναι ασφαλιστικές εισφορές που θα καταβάλλονται;
Που θα επενδύονται αυτές οι εισφορές και ποιος θα εγγυάται για το ύψος τους σε περίπτωση οικονομικής καταστροφής; Θα μεταβιβάζεται η νέα επικουρική σύνταξη στους κληρονόμους και πώς, σε τελική ανάλυση θα προκύπτει το τελικό ποσό;
Οι βασικές απορίες για το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης, λύνονται μέσα από τις ακόλουθες ερωτήσεις και απαντήσεις.
Έχω ήδη κολλήσει το πρώτο μου ένσημο. Θα είναι υποχρεωτική η ασφάλισή μου στο ΤΕΚΑ;
Όχι, υποχρεωτική θα είναι η ασφάλιση μόνο για μισθωτούς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι θα ασφαλιστούν για πρώτη φορά μετά την 1/1/2022. Επίσης για μηχανικούς και δικηγόρους που θα κάνουν για πρώτη φορά έναρξη από τις αρχές του επόμενου έτους.
Ποιοι θα έχουν δικαίωμα να ασφαλιστούν στο νέο ταμείο;
Όσοι είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών ανεξάρτητα από το αν έχουν ήδη ασφαλιστεί και εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή ως μισθωτοί. Το όριο των 35 ετών μπορεί να αλλάξει κατά τη διαδικασία ψήφισης του νομοσχεδίου στη Βουλή και να αυξηθεί ακόμη και στα 40 χρόνια.
Πόσες εισφορές θα πληρώνουν όσοι ασφαλιστούν στο νέο ταμείο;
Δεν αλλάζει τίποτα όσον αφορά στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών. Όπως συμβαίνει και τώρα οι μισθωτοί θα πληρώνουν 6% (3% το καταβάλλει ο εργαζόμενος και 3% ο εργοδότης) ενώ ο αυτοαπασχολούμενος διαλέγει μια από τις τρεις διαθέσιμες ασφαλιστικές κατηγορίες τω 42, 52 και 62 ευρώ αντίστοιχα. Οι ίδιες εισφορές θα καταβάλλονται είτε ο ασφαλισμένος παραμείνει στο σημερινό ταμείο Ενιαίας Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑΜ) είτε μεταπηδήσει στο καινούργιο ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιτικής Ασφάλισης.
Ποιο θα είναι το βασικό χαρακτηριστικό του νέου τρόπου ασφάλισης;
Ότι οι ασφαλιστικές εισφορές δεν θα διοχετεύονται για την πληρωμή των σημερινών επικουρικών συντάξεων όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά θα αποταμιεύονται σε έναν ατομικό κουμπαρά που θα ανοίγει για κάθε ασφαλισμένο. Ο ασφαλισμένος, θα επιλέγει πώς θα επενδύονται οι εισφορές του. Θα υπάρχει η συντηρητική επιλογή, η ενδιάμεση επιλογή και μια πιο «επιθετική επιλογή» με στόχο την διασφάλιση μεγαλύτερων αποδόσεων.
Πώς θα υπολογίζεται το ύψος της επικουρικής σύνταξης;
Ο νόμος θα προβλέπει έναν μαθηματικό τύπο μια «ράντα» όπως λέγεται η οποία θα βγάζει το ύψος της σύνταξης με βάση πλήθος παραγόντων. Φυσικά, το κυρίαρχο θα είναι οι ασφαλιστικές εισφορές που θα έχουν συσσωρευτεί στον ατομικό κουμπαρά του κάθε ασφαλισμένου αλλά και η απόδοση που θα έχει εξασφαλίσει.
Υπάρχει κίνδυνος να χαθούν οι ασφαλιστικές εισφορές;
Όπως θα αναφέρεται ρητά στο νομοσχέδιο, το κράτος θα εγγυάται για το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών που θα έχει καταβάλλει ο ασφαλισμένος συν τον πληθωρισμό. Έτσι, η έννοια της απώλειας κεφαλαίου δεν θα υφίσταται για όσους επιλέξουν το κεφαλαιοποιητικό σύστημα υπολογισμού της σύνταξής τους.
Ποιο θα είναι το «κρυφό» όφελος για όποιον προαιρετικά επιλέξει να υπαχθεί στο νέο σύστημα;
Οι ασφαλιστικές εισφορές που θα καταβάλλει, θα εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα. Και δεδομένου ότι οι συντελεστές της κλίμακας φτάνουν ακόμη και στο 44%, το κίνητρο είναι ιδιαίτερα ισχυρό συγκριτικά με μια εναλλακτική επένδυση, πχ σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο.
Τι γίνεται αν ο ασφαλισμένος χάσει τη ζωή του;
Όπως συμβαίνει και με τις σημερινές επικουρικές συντάξεις, η επικουρική που θα βγαίνει από το νέο σύστημα θα μεταβιβάζεται στην κληρονόμο χήρα (ή χήρο). Δηλαδή δεν θα αλλάξει τίποτα ως προς αυτό.
Και αν ο ασφαλισμένος έχει προλάβει να ασφαλιστεί ήδη για επικουρική σύνταξη για 5 ή 10 χρόνια πριν μεταπηδήσει στο νέο ταμείο;
Οι ασφαλιστικές εισφορές που έχει ήδη καταβάλλει δεν χάνονται. Θα υπολογιστεί μια συμπληρωματική επικουρική σύνταξη με βάση τον ισχύοντα τρόπο υπολογισμού και θα προστεθεί στην επικουρική σύνταξη που θα βγάζει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα με βάση την ράντα (τον μαθηματικό τύπο).
Αν κάποιος έχει διαλέξει να κινηθεί επιθετικά ζητώντας, για παράδειγμα οι εισφορές του να επενδυθούν και σε μετοχές προκειμένου να εξασφαλιστούν υψηλότερες αποδόσεις, θα έχει το δικαίωμα να αλλάξει γνώμη;
Ναι, θα του δίνεται η δυνατότητα ανά τακτά χρονικά διαστήματα (πιθανότατα ανά 5ετία) προκειμένου να αλλάζει την στρατηγική του είτε προς το συντηρητικότερο είτε προς το επιθετικότερο.
Πώς θα μπορεί ο κάθε ασφαλισμένος να παρακολουθεί το κεφάλαιό του;
Όπως συμβαίνει και με κάθε άλλη μορφή επένδυσης, με έναν ηλεκτρονικό κωδικό θα μπορεί να έχει πρόσβαση στην ατομική του μερίδα και να βλέπει τόσο την εξέλιξη του κεφαλαίου όσο και τις αποδόσεις που συσσωρεύονται, αρνητικές ή θετικές.
Τι δείχνει η ευρωπαϊκή εμπειρία;
Η Ελλάδα θα ακολουθήσει το σουηδικό μοντέλο. Αυτό, εξασφαλίζει πραγματική ετήσια απόδοση της τάξεως του 1,7% η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ευκαταφρόνητη σε μια περίοδο αρνητικών επιτοκίων στις καταθέσεις.
