Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ υπέγραψε τη διάλυση της τελευταίας αυτοκρατορίας του καιρού μας. Παρά την ταύτιση του με το τέλος της ΕΣΣΔ, ο Γκορμπατσόφ υπήρξε μάλλον ο πιο διαυγής και λογικός πολιτικός της σοβιετικής περιόδου, διαβλέποντας τη μάλλον αναπόφευκτη κατάρρευση του οικοδομήματος των Σοβιέτ και προσπαθώντας να δημιουργήσει κάτι διαφορετικό. Ωστόσο, οι διαρκείς αλλαγές της εποχής μας κι η εσφαλμένη ανάγνωση των διεθνών συσχετισμών πρόδωσαν το όραμα του.

Την 26η Δεκεμβρίου του 1991, την θυμάμαι σα να ήταν χθες. Ήταν η ημέρα της επίσημης διάλυσης της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ). Το προηγούμενο βράδυ, είχε αποχωρήσει ο Γκορμπατσόφ και είχε υποσταλεί για τελευταία φορά η Σοβιετική σημαία. Η παλαιά Ρωσική σημαία κυμάτιζε ξανά, μετά από σχεδόν 75 χρόνια στο Κρεμλίνο.