Δεν συμβαίνει συχνά, αλλά όταν η έμπνευση του αρχιτέκτονα «πατάει» σε ιστορικά θεμέλια το αποτέλεσμα είναι μαγικό. Ενώ η μνημειακή αρχιτεκτονική δοκιμασμένη σε κτίρια με ιστορία, εξακολουθεί να ασκεί τη δική της γοητεία, μια μοντέρνα «πινελιά» έχει την ικανότητα να τα καταστήσει μοναδικά. Υπάρχουν τέτοια παραδείγματα, που ευτύχησαν να πέσουν στη ματιά μεγάλων μορφών όπως οι Zaha Hadid, Rem Koolhaas και Frank Gehry, μεταξύ άλλων. Τα σχέδια των κτιρίων αυτών, εκμεταλλευόμενα την ιστορική δυναμική τους, χαρίζουν νέα πνοή, όχι μόνο στο αρχιτεκτόνημα, αλλά σε όλη την περιοχή που τα φιλοξενεί. Πολλοί το αναφέρουν ως το «φαινόμενο του Μπιλμπάο» (Bilbao effect), ένας όρος που δημιουργήθηκε μετά το μουσείο Guggenheim που σχεδίασε ο Frank Gehry, ενισχύοντας κατακόρυφα την οικονομία της βασκικής πόλης.
Ο νέος Δήμαρχος της Αθήνας, Κώστας Μπακογιάννης, από το ξεκίνημά του έδειξε ότι θέλει ν’ αφήσει το στίγμα του στην πόλη. Θα μπορούσε λοιπόν να δει τρόπους διάσωσης των νεοκλασικών κτισμάτων που ρημάζουν στην πρωτεύουσα. Το νεοκλασικό σπίτι είναι ιστορικά συνδεδεμένο με τη διαμόρφωση της αστικής τάξης από τις αρχές του περασμένου αιώνα και ταυτισμένο με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της Αθήνας. Εξακολουθεί να συγκινεί καθώς σώζει ένα ολόκληρο απόθεμα καλλιτεχνικής πνοής, λόγιας και λαϊκής μαζί (ακροκέραμα, μπαλκόνια, κλιμακοστάσια, θυρώματα που όλα μαζί διαμόρφωσαν τον αθηναϊκό νεοκλασικισμό). Παρ’ όλα αυτά το υψηλό κόστος συντήρησης ενός τέτοιου σπιτιού οδηγεί είτε στην εγκατάλειψη, είτε στο γκρέμισμά του. Άραγε μπορούν τα σπίτια αυτά να «επιστρέψουν» στην πόλη και να γίνουν και πάλι λειτουργικά; Αρχιτεκτονικά παραδείγματα μέσα σε ένα πολυπληθές οικιστικό περιβάλλον, δείχνουν ότι μπορεί.
Η Ένωση Αρχιτεκτόνων στο Βουκουρέστι
Στην καρδιά της ρουμανικής πρωτεύουσας, το κτήριο της Ένωσης Ρουμάνων Αρχιτεκτόνων χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα με επιρροές του γαλλικού μπαρόκ. Όταν συμφωνήθηκε ότι το κτίριο πρέπει να ανακαινιστεί, οι αρχιτέκτονες έπρεπε να χτίσουν επάνω στην αρχική κατασκευή, καθώς ήταν ιστορικό τοπόσημο. Το τελικό αποτέλεσμα σίγουρα δεν περνά απαρατήρητο και μας δείχνει την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής τόσο στο στυλ όσο και στα υλικά.
Το Λιμεναρχείο στην Αμβέρσα
Βγαλμένο από το ευφάνταστο μυαλό της Zaha Hadid, το κτίριο της Αμβέρσας όχι απλώς δεν μοιάζει με κανένα άλλο, αλλά κυριολεκτικά δείχνει ότι κατέβηκε από άλλο πλανήτη. Όταν ολοκληρώθηκε το 2016, η ανακαίνιση και η επέκταση θεμελιώθηκε σε έναν εγκαταλελειμμένο πυροσβεστικό σταθμό που μετατράπηκε σε νέα έδρα στο λιμάνι. Σήμερα, στεγάζονται στο εντυπωσιακό αρχιτεκτόνημα 500 υπάλληλοι που στο παρελθόν εργάζονταν σε ξεχωριστά κτίρια γύρω από την πόλη.
Το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας στη Δρέσδη
Χτίστηκε αρχικά ως οπλοστάσιο το 1876 κι έγινε επίσημα μουσείο το 1897. Λειτούργησε έτσι ως το 1989 όταν η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει το στρατιωτικό μουσείο λόγω της ανάγκης επαναπροσδιορισμού του αιματοβαμμένου παρελθόντος. Ο χώρος άνοιξε εκ νέου το 2011, με την λαμπρή ανακαίνιση του Daniel Libeskind, χαρίζοντας μια δυναμική πρόσοψη, η οποία ξεπροβάλλει από ένα κατά τα άλλα παραδοσιακό νεοκλασικό κτίριο. Εμείς πάλι, στο δικό μας, σοβιετικής έμπνευσης, πολεμικό μουσείο, περνάμε και δεν κοιτάμε!
Το Μουσείο Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη
Με κληρονομιά 1,5 εκατ. έργα, το Μουσείο του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη στεγάζει τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή τέχνης μετά από το MoMA. Ολοκληρώθηκε το 1895 από τους McKim, Mead και White, ώσπου το 2004 προστέθηκε μια γυάλινη είσοδος για να καλωσορίζει τους επισκέπτες. Σχεδιασμένο από το αρχιτεκτονικό γραφείο Ennead Architects, το περίπτερο προσδίδει μια εντυπωσιακή γραμμή στην πρόσοψη του μουσείου χωρίς να την επικαλύπτει.
Η πόλη μόδας και design στο Παρίσι
Ορισμένοι την χαρακτηρίζουν «κιτς», αλλά όλοι στέκονται για να την κοιτάξουν! Η πόλη μόδας και σύγχρονου design του Παρισιού βρίσκεται στις όχθες του Σηκουάνα. Σχεδιασμένη από την εταιρεία Jakob + MacFarlane, η σύγχρονη κατασκευή «καπέλωσε» τα υπάρχοντα καταστήματα, αλλά τα οδήγησε στο μέλλον. Κι ενώ στο παρελθόν ήταν μια αγορά που δεν είχε χαρακτήρα, τώρα είναι άμεσα αναγνωρίσιμη από την ολόφωτη ξεχωριστή φασάντα.
Elbphilharmonie στο Αμβούργο
Όταν άνοιξε το 2017, το «Elbphilharmonie Hamburg» θεωρήθηκε από πολλούς ως ο πιο συναρπαστικός χώρος για τη διοργάνωση συναυλιών στον κόσμο. Το σχέδιο του Herzog & de Meuron ήρθε κι «έδεσε» πάνω σε μια παλιά αποθήκη που χτίστηκε το 1963 και σε σύντομο χρονικό διάστημα έχει ήδη γίνει το πιο αναγνωρίσιμο κτήριο διεθνώς στην γερμανική πόλη.
Το Βασιλικό Μουσείο Οντάριο στο Τορόντο
Κατασκευάστηκε αρχικά το 1914 σε νεο-ρωμανικό στιλ, για να ανακαινιστεί αργότερα σε μορφή εμπνευσμένη από το αρ ντεκό. Μέχρι το 2007 που ο Daniel Libeskind πρόσθεσε μια επέκταση πολλών εκατομμυρίων δολαρίων κατασκευασμένη κυρίως από γυαλί, αλουμίνιο και ατσάλι.
Η Εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου στο Santpedor της Βαρκελώνης
Χτισμένη στις αρχές του 18ου αιώνα από Φραγκισκανούς ιερείς, η εκκλησία εγκαταλείφθηκε τον 19ο αιώνα και για έναν αιώνα παρέμεινε κυριολεκτικά ερείπιο. Μέχρι που το μιλένιουμ ο αρχιτέκτονας David Closes της έδωσε ξανά ζωή, προσθέτοντας, μεταξύ άλλων, μια εντυπωσιακή είσοδο στο κτίριο. Είναι ένα αρχιτεκτόνημα που δείχνει περίτρανα ότι το μυαλό του αρχιτέκτονα μπορεί και κάνει θαύματα!
Kunstmuseum Moritzburg στο Χάλε
Σε μια βιομηχανική πόλη της κεντρικής Γερμανίας, το Kunstmuseum Moritzburg ξεκίνησε αρχικά ως κάστρο στα τέλη του 15ου αιώνα. Σχεδιασμένο με την αρχιτεκτονική της πρώιμης αναγέννησης, το αρχιτεκτόνημα μετατράπηκε τελικά σε μουσείο στα τέλη του 19ου αιώνα. Έναν αιώνα αργότερα, η ανακαίνιση του μουσείου περιλάμβανε την προσθήκη μιας σύγχρονης κατασκευής που ήταν απαραίτητη καθώς τμήματα του μνημείου κατέρρευσαν εξαιτίας της φυσικής φθοράς και των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η προσθήκη σχεδιάστηκε από τους Fuensanta Nieto και Enrique Sobejano, ένα ευρωπαϊκό γραφείο με πολλές διακρίσεις.
Stealth Building στη Νέα Υόρκη
Σχεδιασμένο από την εταιρεία WORKac που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, το Stealth Building είναι μια κατασκευή που βρίσκεται σε μια περιοχή με αυστηρούς αρχιτεκτονικούς περιορισμούς. Όταν συζητιόταν η ανακαίνιση του κτηρίου από χυτοσίδηρο, η αρμόδια αρχή της Νέας Υόρκης ζήτησε από κάθε στέγη να είναι εντελώς «αόρατη» ώστε να μη χαλάσει την ιστορική του φυσιογνωμία. Εκεί λοιπόν φάνηκε η ευρηματικότητα των αρχιτεκτόνων. Με τέχνασμα «εξαφάνισαν» την ταράτσα, ώστε να μην είναι ορατή στα γύρω σπίτια και το αποτέλεσμα τους δικαίωσε.
