Η πιο πρόσφατη έρευνα για τις θέσεις εργασίας των ΗΠΑ δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα και ανέδειξε δύο πολύ σημαντικά στοιχεία. Το πρώτο είναι ότι τον Αύγουστο υπήρχε διαθεσιμότητα για 10,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας οι οποίες παρέμειναν κενές και το δεύτερο είναι ότι ο αριθμός των ατόμων που εγκατέλειψαν τη δουλειά τους αυξήθηκε στα 4,3 εκατομμύρια, ήτοι στο υψηλότερο επίπεδο από τον Δεκέμβριο του 2000.
Και όλα αυτά τη στιγμή που οι ΗΠΑ έχουν ανακτήσει πλήρως όλη τη χαμένη οικονομική παραγωγή που προκάλεσε η πανδημία και η απασχόληση παραμένει κατά 5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας κάτω από το επίπεδο του Φεβρουαρίου 2020.
Από τη στιγμή όμως που υπάρχουν 10,4 κενές θέσεις εργασίας και με τις επιχειρήσεις πολλών κλάδων να έχουν αυξήσει τις αμοιβές προκειμένου να προσελκύσουν προσωπικό, προφανώς το ποσοστό της ανεργίας δεν οφείλεται στην έλλειψη ζήτησης εργαζομένων.
Τα επιδόματα της κυβέρνησης Μπάιντεν προκειμένου να απορροφηθεί ένα μέρος των κραδασμών της πανδημίας προφανώς και έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην άλλη πλευρά της εξίσωσης, αυτή της προσφοράς. Όμως υπενθυμίζουμε ότι στις περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ τα επιδόματα αυτά ολοκληρώθηκαν από τον Ιούνιο, ενώ από τις 6 Σεπτεμβρίου σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ τα extra επιδόματα ανεργίας είναι παρελθόν.
Αν τα νούμερα λοιπόν από την αγορά εργασίας των ΗΠΑ δεν βελτιωθούν σημαντικά τις επόμενες εβδομάδες τότε θα μιλάμε για μια μόνιμη «ζημιά» στην αγορά εργασίας.
Το πρόβλημα αυτό μπορεί να ξεκίνησε από τις ΗΠΑ αλλά δυστυχώς υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει τη δυναμική διεθνών διαστάσεων. Ως εκ τούτου αποκτά την υφή μιας δομικής αλλαγής στην αγορά εργασίας - θυμηθείτε όσα είχαμε προλογίσει εδώ και εδώ - που εδράζεται όπως θα δούμε τόσο σε μόνιμους όσο και σε συγκυριακούς παράγοντες.
Το υπόβαθρο των δομικών αλλαγών στην προσφορά εργασίας
Το πρόβλημα με την προσφορά εργαζομένων είναι ότι «συγκρατεί» την παραγωγή και ως εκ τούτου αυξάνει τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία. Η διερεύνηση των λόγων λοιπόν που οδήγησε την αγορά εργασίας σε αυτό το αδιέξοδο και η επίλυση τους είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση υγιών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης.
Η στήλη αλίευσε από το CNBC μια ανάλυση των οικονομολόγων της ING, Carsten Brzeski, James Knightley, Bert Colijn και James Smith, στην οποία γίνεται μια πρώτη απόπειρα να δοθεί απάντηση στο ερώτημα: Tι συμβαίνει με τους εργαζόμενους στις ΗΠΑ;
Αναζητώντας τους κυκλικούς και θεμελιώδεις παράγοντες αυτών των ελλείψεων, οι οικονομολόγοι της ING κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα:
- Η πλειοψηφία των εργαζομένων που εγκατέλειψαν τη δουλειά τους αποχώρησε από τους κλάδους των τουριστικών υπηρεσιών, των τροφίμων, του εμπορίου και της εκπαίδευσης.
- Το πρόβλημα δεν εδράζεται μόνο στις ΗΠΑ, καθώς πολλές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο αρχίζουν να έρχονται αντιμέτωπες με την έλλειψη εργαζομένων.
- Οι αλλαγές που συντελούνται χρόνια τώρα στις δυτικές κοινωνίες πλέον κάνουν την εμφάνιση τους και στην αγορά εργασίας. Έν ολίγοις ήρθε το πλήρωμα του χρόνου όπου η αλλαγή των δημογραφικών στοιχείων έφτασε κατά κάποιον τρόπο στο «ταμείο».
Η γήρανση και η συνταξιοδότηση των εργαζομένων είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες πίσω από τις ελλείψεις προσωπικού. Δυστυχώς πρόκειται για έναν παράγοντα μη αναστρέψιμο στο άμεσο μέλλον, αν κρίνουμε από τα πιο αργά ποσοστά γεννήσεων, τα οποία μεταφράζονται σε ολοένα και μικρότερη είσοδο «νέου αίματος» στο εργατικό δυναμικό.
- Όσο και να μας κάνει εντύπωση, η άνοδος των χρηματιστηριακών αγορών εκτίναξε τα ποσοστά πρόωρης συνταξιοδότησης. Βλέπετε, η εκρηκτική άνοδος των μετοχών ενίσχυσε 401 χιλιάδες συνταξιοδοτικά προγράμματα. Ως εκ τούτου, η πρόωρη συνταξιοδότηση αποτελεί μια πολύ ελκυστική επιλογή για έναν διόλου αμελητέο αριθμό εργαζομένων, οι οποίοι επιπλέον λόγω ηλικίας φοβούνται να ρισκάρουν μια έκθεση στον Sars CoV2 γυρίζοντας στην εργασία τους.
- Πολλοί άνθρωποι εγκατέλειψαν οικειοθελώς τη δουλειά τους, είτε γιατί επαναπαύτηκαν στη γενναία επιδοματική πολιτική ελέω πανδημίας, είτε γιατί η δυνατότητα απομακρυσμένης εργασίας τους άνοιξε νέους ορίζοντες όσον αφορά την αλλαγή καριέρας. Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία εργασιακά δεδομένα από τις ΗΠΑ, οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι πρόθυμοι να φύγουν από τη δουλειά τους ή να αλλάξουν εργασία.
Οι αυξημένες αποταμιεύσεις των νοικοκυριών λόγω των προγραμμάτων στήριξης, αλλά και της μειωμένης κατανάλωσης την περίοδο των lockdowns προφανώς έχουν παίξει τον ρόλο τους ως ένα σημείο, σε συνδυασμό πάντα με το γεγονός ότι η σκέψη της επιστροφής στο γραφείο και της καθημερινής μετακίνησης φαίνεται δυσάρεστη σε πολλούς ανθρώπους από τη στιγμή που η πανδημία δεν έχει λάβει τέλος και με τον χειμώνα προ των πυλών.
Προτιμούν λοιπόν να παραμείνουν στην ασφάλεια του σπιτιού τους καταναλώνοντας το «λίπος» που τους πρόσφεραν τα προγράμματα στήριξης αλλά για πολλά νοικοκυριά και τα κέρδη από το χρηματιστήριο, αναζητώντας μια καινούργια αρχή στον εργασιακό τους βίο όταν η πανδημία θα λάβει τέλος.
Οι επιπτώσεις
Οι διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού σε όλο τον κόσμο μπορεί να ξεκίνησαν από την πανδημία, αλλά όλα δείχνουν ότι θα συνεχίσουν κάτω από την πίεση της έλλειψης εργατικού δυναμικού.
Πρόκειται για τη χειρότερη δυνατή εξέλιξη για βασικές βιομηχανίες οι οποίες πέραν της έλλειψης πρώτων υλών καλούνται τώρα να διαχειριστούν και την έλλειψη προσωπικού.
Αυτό διαταράσσει τόσο τα τοπικά όσο και τα παγκόσμια δίκτυα παραγωγής και εφοδιασμού, εμποδίζοντας την οικονομική ανάπτυξη και προκαλώντας ελλείψεις προϊόντων και υπηρεσιών για τους καταναλωτές. Και πώς μεταφράζεται πάντα η μειωμένη προσφορά; Στην αύξηση τιμών.
Επιπλέον οι εταιρείες προσπαθούν μέσω καλύτερων αμοιβών να προσελκύσουν προσωπικό.
Ήδη οι μισθοί στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί περισσότερο από 1 δολάριο την ώρα, ή 4,5%, το περασμένο έτος σε όλες τις θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Σε ορισμένους μάλιστα τομείς οι αυξήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες. Για παράδειγμα, οι αμοιβές στους κλάδους αναψυχής και φιλοξενίας έχουν αυξηθεί κατά 11%, στα 18,95 δολάρια την ώρα.
Όμως, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, οι υψηλότερες αμοιβές δεν έχουν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ίσως γιατί η Covid 19 έχει μετατρέψει τους χώρους εργασίας σε εν δυνάμει χώρους μόλυνσης, ίσως γιατί σε πολλούς κλάδους προκειμένου να κλείσουν τα κενά της πανδημίας απαιτούνται αυξημένες ώρες εργασίας.
Όλα αυτά βέβαια καταλήγουν σε ένα όχι και τόσο ευχάριστο συμπέρασμα: Αυξάνονται κάθετα οι προσδοκίες πληθωριστικών πιέσεων και ως φυσικό επακόλουθο και οι προσδοκίες για ταχύτερη αύξηση επιτοκίων από τη FED.
Τουτέστιν, ας δούμε την επαναφορά της επενδυτικής διάθεσης στις αγορές ως μια χρυσή ευκαιρία προκειμένου να προχωρήσουμε σε μια διορατική και κατόπιν μελέτης αναδιάρθρωσης των χαρτοφυλακίων μας, μειώνοντας την έκθεση μας στα πιο ασταθή στοιχεία ενεργητικού.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
