Η είδηση κυκλοφόρησε γύρω στις 10 το βράδυ της Τρίτης. Την διαβάσαμε στη σελίδα του Κύκλου Ποιητών: Lawrence Ferlinghetti (24.3.1919 – 22.2.2021). Μέλος του Κύκλου Ποιητών. Σπουδαίος.
Ο Λόρενς Φερλινγκέτι, ο ζωντανός θρύλος του Σαν Φρανσίσκο, πέθανε αφήνοντας έργο τεράστιο και φανατικούς αναγνώστες και φίλους στην πατρίδα μας σε ηλικία 102 χρονών (τον άλλο μήνα, στις 24 Μαρτίου θα ήταν τα γενέθλιά του).
Τιμώντας τη μνήμη του και το έργο του, ας κάνουμε μια μικρή αποτίμηση ως αποχαιρετισμό.
«Ποιος είναι ο Λόρενς Φερλινγκέτι του οποίου το βιβλιοπωλείο City Lights είναι ο ζωντανός θρύλος του Σαν Φρανσίσκο; Τόσο ζωντανός όσο και η Γκόλντεν Γκέιτ Μπριτζ; Και του οποίου η συλλογή «A Coney Island of the Mind» (1958) έχει μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες έχοντας πωλήσει μέχρι σήμερα περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα;» αναρωτιόταν ο ποιητής και εκδότης Ντίνος Σιώτης σχεδόν πέρσι την ίδια εποχή.
Κάπως έτσι ξεκινούσε το αφιέρωμά μας στον Φιλελεύθερο πριν από δύο χρόνια, όταν ο αμερικανός ποιητής γινόταν 100 χρονών.
Η αλήθεια είναι ότι ο Λόρενς Φερλινγκέτι λόγω του Νάνου Βαλαωρίτη και του Ντίνου Σιώτη είναι και για μας τους έλληνες αναγνώστες κάτι σαν συγγενής.
Γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου του 1919 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Ήταν το πέμπτο παιδί Ιταλού μετανάστη από την Λομβαρδία της και Γαλλίδας μητέρας. Ορφάνεψε γρήγορα, υιοθετήθηκε από θείους του και μεταφέρθηκε στο Στρασβούργο όπου πέρασε τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής του. Ξαναγυρίζοντας στην Αμερική μπήκε εσωτερικός σε μια μεσοαστική οικογένεια καθηγητών, τους Μπίσλαντ και έμεινε μαζί τους μέχρι που τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας και πήρε το πτυχίο του στη φιλολογία το 1941. Αμέσως κατατάχθηκε στο ναυτικό.
Έλαβε μέρος στην απόβαση της Νορμανδίας και δούλεψε για την Αντίσταση μαζί με τους ελεύθερους Γάλλους και Νορβηγούς. Αργότερα εγκαταστάθηκε στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, σπουδάζοντας παράλληλα στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια ως το 1947. Το 1948 πήγε στο Παρίσι για να κάνει το διδακτορικό του στη Σορβόννη. Εκεί άρχισε να γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα – το «Her», που εκδόθηκε 12 χρόνια αργότερα- και να μεταφράζει Πρεβέρ. Παντρεύτηκε μια Αμερικανίδα φοιτήτρια και γύρισε στο Σαν Φρανσίσκο.
Έγραφε κριτική τέχνης σε περιοδικά, έκανε παρέα με εξπρεσιονιστές ζωγράφους και παρακολουθούσε τις ποιητικές συγκεντρώσεις της πόλης. Δημιουργήθηκε έτσι ο πυρήνας του ποιητικού κινήματος του Σαν Φρανσίσκο. Δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στην τοπική επιθεώρηση City Lights. Μαζί με τον διευθυντή του περιοδικού ίδρυσε το βιβλιοπωλείο City Lights Books το 1953 με σκοπό να ειδικευτούν στις «ποιητικές εκδόσεις τσέπης». Δυο χρόνια αργότερα ξεκίνησε τις ομώνυμες εκδόσεις, που τα επόμενα χρόνια θα γίνονταν το βήμα των σημαντικότερων ποιητών και συγγραφέων μπητ και εναλλακτικής λογοτεχνίας και ποίησης. Το βιβλιοπωλείο, μαζί με τις εκδόσεις, αποτέλεσε τουλάχιστον για μια δεκαετία κύριο φυτώριο, μέρος ζύμωσης και έκφρασης της νέας αμερικανικής κουλτούρας των δεκαετιών ’50-’60 για τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ. Εκεί ένωσε τις δυνάμεις του με τους Αλεν Γκίνζμπεργκ, Κένεθ Ρέξροθ και Τζακ Κέρουακ, που είναι και ο βασικός πυρήνας της γενιάς των ποιητών Μπιτ. Το 1955 ο Ferlinghetti τύπωσε το πρώτο του βιβλίο «Εικόνες του κόσμου που έφυγε».
Έχει ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο διαβάζοντας ποίηση, έχει λάβει μέρος σε ταινίες και ζωντανές ηχογραφήσεις, είναι εκδότης και φίλος πολλών beat (και μη) ποιητών. Επηρεάστηκε ιδεολογικά, μεταξύ άλλων, από το βουδισμό. Έχει εκθέσει αρκετές φορές έργα ζωγραφικής του. Απ’ το συγγραφικό του έργο ξεχωρίζουν η ποιητική συλλογή A Coney Island Of The Mind του 1958 που μεταφράστηκε σε εννιά γλώσσες και έχει πουλήσει ένα εκατομμύριο αντίτυπα, και η συλλογή Landscapes Of Living And Dying που έχει βραβευτεί στην Αμερική. Έχει γράψει επίσης θεατρικά έργα. Έγινε τιμητικό μέλος της ομάδας Εικόνα και Ποίηση το 2009. Άνθρωπος της δράσης, πολιτικοποιημένος και ειρηνόφιλος, είναι ευρύτατα γνωστός στην Ευρώπη και στην Αμερική.
Είπε [κατά την αναγόρευσή του το 1998 ως πρώτου Δαφνοστεφούς Ποιητή του Σαν Φρανσίσκο, ενώπιον του Ουίλι Μπράουν, του δημάρχου της πόλης]:
«Στην Πολιτεία του Πλάτωνα, οι ποιητές θεωρούνται τύποι ανατρεπτικοί, ένας κίνδυνος για τη δημοκρατία. Μου πάει γάντι αυτός ο ρόλος. Βλέπω τον εαυτό μου σαν μία αλογόμυγα και θα χρησιμοποιήσω αυτή την αναγνώριση για να διαδώσω τις ιδέες μου και τις εμμονές μου». Ένα από τα αγαπημένα του γνωμικά, που το λέει σε φίλους του με κάθε ευκαιρία, είναι ιταλικό: «Mangia bene, ridi spesso, ama molto» («Τρώγε καλά, γέλα συχνά, αγάπα πολύ»), στο οποίο προσθέτει τη δική του κατάληξη «Και μην τα θαλασσώνεις».
«Ο Φερλινγκέτι δεν είναι μόνο εκδότης και ποιητής διεθνούς ακτινοβολίας αλλά και ζωγράφος με πολλές εκθέσεις» μας υπενθυμίζει ο Ντίνος Σιώτης. «Στα 99- 100 του έχει σταματήσει να πηγαίνει στο βιβλιοπωλείο αλλά το πνεύμα του είναι καθημερινά εκεί, είπε πρόσφατα. Για τον Τραμπ λέει ότι «είναι πολύ επικίνδυνος, πρέπει να τον πάρουμε στα σοβαρά, είναι εκεί για να καταστρέψει τη δημοκρατία». Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα έχει πει ότι τα ποιήματά του «εκεί που σε κάνουν και γελάς σε χτυπούν με κάτι και συνέρχεσαι». Η ποίησή του έχει οικουμενικό αντίκτυπο και η πορεία του στα αμερικανικά γράμματα είναι επεισοδιακή, ταραχώδης, πλήρης, γιατί δεν μασάει τα λόγια του αφού λέει τα πράγματα με το όνομά τους.»
Στην Ελλάδα έχουν εκδοθεί τα έργα του:
«Εφτά Μέρες στη Νικαράγουα» (οδοιπορικό, εκδ. Αίολος 1985)
«Έρωτας τις μέρες της οργής» (μυθιστόρημα, εκδ. Απόπειρα 1991)
«Αυτά είναι τα ποτάμια μου» (ποιήματα, εκδ. Καστανιώτης 1995)
«Λαϊκά μανιφέστα» (δοκίμιο, εκδ. Ελεύθερος Τύπος)
«Ποιήματα» (εκδ. Νεφέλη 1981)
«Ποιήματα (εκδ. Πρόσπερος 1989)
«Αμέρικους (εκδ. Οδός Πανός 2008)
Και από τις 22 Φεβρουαρίου, αυτό τον αλλοπρόσαλλο μήνα μιας σκληρής απ’ ότι φαίνεται χρονιάς, ο Λώρενς Φερλινγκέτι αποφάσισε να συνεχίσει την ποίησή του στους Ουρανούς.
