Μπορεί οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί παγκόσμια να μην δημιουργούν το καλύτερο περιβάλλον για ταξίδια, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα σταματήσουμε να ζούμε. Κρατήστε το έντυπο και σύντομα… θα μπορείτε να με «ακολουθήσετε»! Γύρω από την Κάρυστο απλώνονται καταπράσινες ρεματιές, αμμουδιές αλλά και κάστρα που διηγούνται την πολυτάραχη ιστορία τους καθώς η θέση της την έκανε ποθητή σε κάθε κατακτητή κατά το πέρασμα των αιώνων.
Σήμερα δεμένη με θρύλους αλλά και με το βουνό της Όχης, όπου βρίσκεται το σπουδαιότερο δρακόσπιτο, αποτελεί αγαπημένος προορισμός ειδικά των κατοίκων της πρωτεύουσας. Βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Εύβοιας προστατευμένη στην αγκαλιά του ομώνυμου όρμου και είναι μια από τις τέσσερις ευβοϊκές πόλεις που κάποτε έκοψαν δικά τους νομίσματα, (οι άλλες ήταν η Χαλκίδα, η Ερέτρια και η Ιστιαία). Ο επιβλητικός όγκος της Όχης παίζει καταλυτικό ρόλο στην περιοχή διαμορφώνοντας το περιβάλλον γύρω από την κωμόπολη που κάποτε ήταν πολιτικό, θρησκευτικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής. Σήμερα η Κάρυστος είναι τουριστικό κέντρο της περιοχής, ενώ στην οικονομική της ανάπτυξη συνέβαλε και η εξόρυξη του πράσινου μαρμάρου, γνωστού ως πέτρα Καρύστου.
Η περατζάδα στην Κάρυστο είναι ευχάριστη καθώς έχει καλό ρυμοτομικό σχέδιο το οποίο οφείλει στον Όθωνα και τον μηχανικό του Μπίρμπαχ, παρ? ότι ο Ζιράρντ αναφέρει πως ήταν σχέδιο της γαλλικής Γεωγραφικής υπηρεσίας. Αν ακολουθήσετε τον δρόμο που φεύγει βόρεια της Καρύστου θα σας οδηγήσει στο Κοκκινόκαστρο, ενώ ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο με τα καφενεία και τις ταβέρνες, σύντομα θα φτάσετε μπροστά στο Μπούρτζι. Το μικρό φρούριο χτίστηκε από τους Φράγκους τον 13ο αι. οι οποίοι χρησιμοποίησαν και κομμάτια από μάρμαρο για την κατασκευή του. Σήμερα στο εσωτερικό του κατά τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενούνται διάφορες εκθέσεις.
Όμως για τους «ανήσυχους» η περιοδεία δεν σταματά εδώ. Η λαϊκή παράδοση και οι θρύλοι λίγα χιλιόμετρα έχω από την Κάρυστο δημιουργούν ιδανικό σκηνικό για εξερεύνηση καθώς μιλούν για δράκους, για μεγάλα όντα με διαπεραστικό, επιβλητικό βλέμμα και υπερφυσικές δυνάμεις. Αυτά τα μυθικά πλάσματα τελικά ζούσαν πράγματι στα μεγαλιθικά κτίρια της Νότιας Εύβοιας και κυρίως σε αυτό της Όχης;
Στον τόπο των δράκων
Η Εύβοια είναι γνωστή για τα βουνά της, τις παραλίες της, τα «τρελά» νερά της, κάποιες μονές και τα ιαματικά λουτρά της. Όμως κάποιοι την θαυμάζουν και για το μυστήριο που κρύβεται πίσω από τους τεράστιους τοίχους των δρακόσπιτων. Τι είναι όμως δρακόσπιτο; Ο καθηγητής του Αρχιτεκτονικού Τμήματος της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., κ. Νίκος Μουτσόπουλος, έλεγε ότι πρόκειται για μεγαλιθικά κτίσματα που βρίσκονται στην Κεντρική αλλά κυρίως στη Νότια Εύβοια.
Το μέγεθος των κτιρίων αλλά κυρίως οι τοίχοι που αποτελούνται από τεράστιες πέτρες, οι περισσότερες εκ των οποίων ζυγίζουν μερικούς τόνους, δεν άφησαν πολλά περιθώρια εξήγησης στους προγόνους μας, παρά για το ότι επρόκειτο για δημιουργήματα υπερφυσικών όντων και ειδικά δράκων. Οι ντόπιοι τα ονομάζουν Ντραγκό ή Δραγκό και αναφέρονται στον τρόπο κατασκευής τους με γκριζωπούς ασβεστόλιθους μεγάλων διαστάσεων. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν τουλάχιστον είκοσι στην περιοχή της Νότιας Εύβοιας εκ των οποίων τα περισσότερα βρίσκονται μέσα σε ιδιόκτητες περιοχές και που δυστυχώς χρησιμοποιούνται από τους τσοπάνηδες των περιοχών οι οποίοι έχουν επέμβει δραστικά στο αρχικό κτίσμα. Όμως κάποια από τα δρακόσπιτα διατηρούνται σε καλή κατάσταση προκαλώντας το ενδιαφέρον, αλλά και το δέος με τις κυκλώπειες πλάκες που αποτελούν το κύριο δομικό υλικό τους.
Ένα από τα δύο κοινά χαρακτηριστικά των δρακόσπιτων είναι οι πύλες τους. Το δεύτερο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η στέγη τους η οποία έχει κατασκευαστεί κατά το εκφορικό ή εμφορικό σύστημα, δηλαδή με μεγάλες, χοντρές πλάκες τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη. Η κάθε πλάκα όμως προεξέχει πάντα προς το εσωτερικό περισσότερο από αυτήν στην οποία στηρίζεται, έως ότου τελικά οι τελευταίες συναντήσουν τις αντίστοιχες του απέναντι τοίχου. Η χρονολογία κτήσης των δρακόσπιτων δεν έχει εξακριβωθεί και τοποθετείται μεταξύ του 7ου και 2ου αι. π.Χ. ενώ και η χρήση τους παραμένει ασαφής με τους ερευνητές να πιθανολογούν πως κάποια ήταν χώροι λατρείας και άλλα κατοικίες αρχαίων λατόμων.
Το εντυπωσιακότερο όμως δρακόσπιτο βρίσκεται λίγο κάτω από την κορυφή της Όχης (1.399 μ.), το βουνό που εποπτεύει όλη την Νότια Εύβοια προσφέροντας εκπληκτική θέα προς το Αιγαίο και το νότιο Ευβοϊκό κόλπο. Είναι από τα καλύτερα σημεία της Εύβοιας, αρκεί να μην φοβόσαστε το περπάτημα για να βρεθείτε στην κορυφή του βουνού και το περίφημο δρακόσπιτο. Δεν χρειάζεται να πιστεύετε στους δράκους για να νιώσετε δέος στην εικόνα του. Δυσπρόσιτο και απόμακρο είναι σε πλήρη αρμονία με την πέτρινη έρημο που το περιβάλλει. Οι τοίχοι είναι τόσο μεγάλοι που εύκολα ο νους ταξιδεύει σε υπεράνθρωπους ή δράκους να τοποθετούν τους τεράστιους ογκόλιθους με περίσσεια μαεστρία. Οι διαστάσεις του είναι 4,85μ. x 9,80μ. και οι πέτρες που αποτελούν το κτίσμα είναι συναρμολογημένες άψογα χωρίς συνδετικό κονίαμα.
Πάνω από την είσοδο προεξέχει η μεγαλύτερη πλάκα του κτίσματος που έχει 4 μέτρα μήκος, 2 μέτρα πλάτος, 30 εκατοστά πάχος και βάρος περίπου 10 τόνους! Τελικά οι ανασκαφές του καθηγητή κ. Νίκου Μουτσόπουλου αποκάλυψαν και μία αρχαϊκή επιγραφή, πολλά κυπελόμορφα αγγεία, γυάλινες χάντρες και τμήματα χάλκινων αγγείων που χρονολογούνται όλα από τον 5ο έως τον 3ο αι. π.Χ. Τα ευρήματα ενισχύουν την άποψη ότι ήταν ναός και τόπος άγνωστης λατρείας. Όμως κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί να ήταν και Φρυκτώριο, σκοπιά δηλαδή από όπου μετέδιδαν σήματα με φωτιές, ενώ δεν έχει εξακριβωθεί ούτε η ακριβής χρονολογία κατασκευής του κτιρίου, διατηρώντας έτσι το πέπλο μυστηρίου που το τυλίγει.
Αξίζει να δείτε:
Το δρακόσπιτο της Όχης
Μετά την Κάρυστο και μέσω του χωριού Μετόχι, θα φθάσετε στον εντυπωσιακό Καστανόλογγο. Πρόκειται για το τελευταίο αρχέγονο καστανοδάσος της νότιας Εύβοιας που μέχρι το 1962 ήταν δασική έκταση του δημοσίου. Βρίσκεται στα 900-1100 υψόμετρο και αποτελείται από άγριες αιωνόβιες καστανιές που καλύπτουν έκταση 600 περίπου στρεμμάτων. Τα περίεργα σχήματα των κορμών τους με τις κουφάλες και τα μεγάλα κλαδιά, αποτελούν συνήθως τόπος φωλιάσματος και καταφυγίου για πουλιά και μικρά θηλαστικά. Στο καστανοδάσος θα αφήσετε το όχημά σας και θα κατευθυνθείτε προς το κοντινό ορεινό καταφύγιο.
Το ανηφορικό μονοπάτι ελίσσεται στα αριστερά του κτιρίου, είναι ευδιάκριτο στο μεγαλύτερο τμήμα του και θα χρειαστείτε περίπου 1,5- 2 ώρες για να φθάσετε στην κορυφή του βουνού όπου βρίσκεται και το εντυπωσιακό δρακόσπιτο. Ανηφορίζοντας στο μονοπάτι για το δρακόσπιτο, θα συναντήσετε κοντά στην κορυφή το πέτρινο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Πάνω στα βράχια που είναι απέναντί του θα δείτε τα «πατήματα των δράκων» όπως αποκαλούνται οι μεγάλοι λάκκοι που έχουν δημιουργηθεί από την διάβρωση, ενώ λίγο μετά το εκκλησάκι θα δείτε το εντυπωσιακό δρακόσπιτο!
Το Κοκκινόκαστρο
Για να φθάσετε στον βιγλάτορα της πόλης, στο Κοκκινόκαστρο (Castello Rosso), θα χρειαστεί να περπατήσετε στο ανηφορικό και σε κάποια τμήματα λιθόστρωτο μονοπάτι για να φθάσετε στην κεντρική πύλη του. Οι πύλες, οι πύργοι, το εντυπωσιακό εξωτερικό τείχος αλλά και η θέα προς την πόλη της Καρύστου, θα σας καθηλώσουν και αν αφουγκραστείτε λίγο, ίσως και να ακούσετε την κλαγγή των όπλων και τις κραυγές των πολεμιστών.
Η σημερινή του μορφή δεν είναι η αρχική καθώς η πρώτη οχύρωση της περιοχής έγινε το 1030 από τους Βυζαντινούς και πάνω σε αυτά θεωρείται ότι κτίστηκε το μεσαιωνικό κάστρο το 1209-1216. Αργότερα το κατέλαβαν οι Φράγκοι αλλά τελικά κατέληξε στους Ενετούς για περίπου ένα αιώνα. Στη συνέχεια οι Τούρκοι ενίσχυσαν την οχύρωσή του, ενώ τελικά απελευθερώθηκε το 1833.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Καρύστου
Στεγάζεται στο εντυπωσιακό κτίριο του Γιοκάλειου Ιδρύματος και τα ευρήματα που εκτίθενται είναι από την αρχαία Γεραιστό όπου βρέθηκε ο ναός του Ποσειδώνα, αλλά και από τα δρακόσπιτα της Όχης και των Στύρων. Θα δείτε επίσης επιτύμβιες στήλες του 5ου και του 3ου αιώνα π.Χ. καθώς και αγάλματα ελληνιστικών χρόνων. Μετά την κρίση της ίωσης θα είναι ανοιχτό από 08.30 έως 16.00, (τηλ. 22240 29218).
Στο ίδιο κτίριο φιλοξενείται και η βιβλιοθήκη Καρύστου που δημιουργήθηκε μετά την πρώτη δωρεά των 1.096 τόμων που έκανε το 1973 ο κ. Πολυχρόνης Σαραβάνος. Σήμερα η συλλογή αριθμεί 13.900 τόμους με το παλαιότερο βιβλίο να είναι του 1784.
Το Λαογραφικό Μουσείο Καρύστου
Σε ένα παλαιό οίκημα ο κ. Χαρίλης Δεληγιώργης και η γυναίκα του συγκέντρωσαν με πολύ μεράκι παλιά αντικείμενα αναπαριστώντας παλιότερες εποχές. Επίσης θα δείτε χάρτες και φωτογραφικό υλικό από την ζωή της Καρύστου. Το ωράριο δεν είναι καθορισμένο, (τηλ. 22240-22452).
Info
Κοντά στην Κάρυστο υπάρχουν αρκετές μικρές και ήσυχες παραλίες. Όμως τον περισσότερο κόσμο συγκεντρώνει η κεντρική παραλία της Καρύστου η οποία είναι μεγάλη σε μήκος αμμουδιά, ενώ αμέσως μετά βρίσκονται τα Λιβαδάκια με άμμο και αλμυρίκια.
Πως θα πάτε
Οδικώς από την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας και μέσω της γέφυρας της Χαλκίδας (Χαλκίδα- Κάρυστος 119 χλμ). Επίσης με ferry boat από τον Ωρωπό για Ερέτρια, αλλά και από την Ραφήνα και την Αγία Μαρίνα για Κάρυστο, Μαρμάρι, και Νέα Στύρα. Λιμεναρχείο Ερέτριας: 22290 62201, Ωρωπού: 22950 38271, 22953 20580, Ραφήνας: 2294 321202- 21200.
Κείμενο-φωτογραφίες: Κώστας Κατσίγιαννης
