Αν ψάξουμε για ιστορίες επιτυχίας στον αγροτικό τομέα στην Ελλάδα, θα βρούμε λιγότερες από 20 περιπτώσεις που κάποιος ασχολήθηκε με τη γεωργία ή την κτηνοτροφία και χωρίς επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων σε 10 – 15 χρόνια βρέθηκε με εκατομμύρια ευρώ (και όλους τους φόρους πληρωμένους). Συνήθως μας παρουσιάζονται φιλότιμες προσπάθειες, μεγάλες προοπτικές και εξαιρετικές ιδέες, όμως είναι πολύ λίγοι αυτοί που μπορούν να πουν ότι έφτιαξαν μία σημαντική περιουσία από τον πρωτογενή τομέα στη χώρα μας. Οι περισσότεροι βρέθηκαν χρεωμένοι με τεράστια ποσά, ή απλά βγάζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, χωρίς να μπορούν να κάνουν το άλμα.
Παρόν. Οι Έλληνες πετυχαίνουν στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα της Ρουμανίας
Την ίδια ώρα όσοι Έλληνες επένδυσαν και επενδύουν στη Ρουμανική γεωργία και κτηνοτροφία φαίνεται να έχουν πολύ καλύτερες προοπτικές.
- Μία από τις μεγαλύτερες Ελληνικές εταιρείες στον χώρο της παραγωγής προϊόντων με βάση το γάλα έχει κτίσει στη Ρουμανία τη μεγαλύτερη μονάδα της Ευρώπης, που μαζί με τις επεκτάσεις της έφτασε σε κόστος επένδυσης περίπου τα 100.000.000 Ευρώ! (Ναι, Έλληνες. Ναι, στη Ρουμανία).
- Ο πιο γνωστός Έλληνας χοιροτρόφος στη βαλκανική χώρα έστησε σειρά μονάδων (κάποιες και με ευρωπαϊκά κονδύλια), τις οργάνωσε ώστε να αποδίδουν το μέγιστο της δυναμικότητάς τους και πρόσφατα πούλησε σε μεγάλη πολυεθνική εταιρεία, με κέρδη 15+ εκατομμυρίων.
- Τουλάχιστον 10 είναι οι Έλληνες που έστησαν αγροτικές φάρμες, σιγά σιγά συγκέντρωσαν χιλιάδες στρέμματα χωραφιών, αγοράζοντας ή νοικιάζοντας, τα καλλιέργησαν αποδοτικά και πούλησαν επίσης με κέρδη πολλών εκατομμυρίων Ευρώ έκαστος.
- Επίσης είναι δεκάδες οι Έλληνες που έχουν αγοράσει και εκμεταλλεύονται με επιτυχία αγροτικές εκτάσεις στη Ρουμανία.
Παρελθόν. Οι Έλληνες πάντα πετύχαιναν στη Ρουμανία
Μπορεί ένα σοβαρό τμήμα του Ελληνικού πληθυσμού να έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου και να θεωρεί ότι το σωστό για εμάς ως λαό είναι να περιχαρακωθούμε στην Ελλάδα και είτε να μπούμε στο δημόσιο, είτε να πουλάμε ο ένας στον άλλον ακριβές υπηρεσίες «και να το παλεύουμε», όμως η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες πάντα μεγαλουργήσαμε όταν βγήκαμε έξω από τα γεωγραφικά όρια της πατρίδας μας. Κυριαρχήσαμε εμπορικά στον αρχαίο κόσμο, το κάναμε επί βυζαντινής αυτοκρατορίας, το επαναλάβαμε επί τουρκοκρατίας, το συνεχίσαμε από τον 19ο αιώνα και ως σήμερα. Συμπτωματικά (ή όχι) η Ρουμανία είναι μία από τις 2 – 3 χώρες στην οποία έχουμε επιτυχημένη εμπορική παρουσία για κυριολεκτικά χιλιάδες χρόνια.
Από τις αρχαίες Ελληνικές αποικίες στη Μαύρη θάλασσα, στην εποχή των Φαναριωτών και κυρίως από τον 19ο αιώνα και μετά οι Έλληνες κυριαρχούν στην οικονομική ζωή της Ρουμανίας, ειδικά στον πρωτογενή τομέα. Σχεδόν όλοι οι Έλληνες ευεργέτες (Συγγρός, Αβέρωφ, Σίνας κλπ) έβγαλαν τα χρήματά τους εκεί. Από τον 19ο αιώνα, οι Έλληνες έλεγξαν την αγροτική παραγωγή της και κάθε άλλου είδους εμπόριο πρώτων υλών σε τέτοιο βαθμό, που σε πολλές πόλεις αποτελούσαν την πλειοψηφία των αστών και πλουσίων. Μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας πριν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν Ελληνικών συμφερόντων, η Τράπεζα Ξηνταβελώνη, με μεγάλους της πελάτες όλους όσους ασχολούνταν με το εμπόριο και τον πρωτογενή τομέα.
Γιατί οι Έλληνες τα καταφέρνουν
Αποδεδειγμένα στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές εταιρείες με υψηλή τεχνογνωσία, που μπορούν να σταθούν και εκτός συνόρων. Οι λόγοι που οι σοβαρές προσπάθειες Ελλήνων πετυχαίνουν στη Ρουμανία είναι, μεταξύ άλλων:
- Καταλαβαίνουν καλύτερα το επιχειρείν σε σχέση με τον μέσο Ρουμάνο ανταγωνιστή τους (κάτι που λογικά θα αλλάξει σε 20 – 30 χρόνια)
- Εκπλήσσονται θετικά και εκμεταλλεύονται την πολύ χαμηλή φορολογία της χώρας. Ακόμη και ο ΦΠΑ στη Ρουμανία είναι 9% για όλα όσα αγοράζει ένας αγρότης και κτηνοτρόφος, για να μην επιβαρύνεται η ρευστότητά του.
- Έχουν «γήπεδο» για να κινηθούν και να μεγαλώσουν: Μεγάλες εκτάσεις προς καλλιέργεια, πολύ δυνατή εσωτερική αγορά για να πουλήσουν, χωρίς τεράστιες επιβαρύνσεις και εκπλήξεις.
- Οι σοβαροί δικοί Έλληνες χρησιμοποιούν σωστά τα Ευρωπαϊκά προγράμματα για να στήσουν επενδύσεις με 70 – 90% επιδότηση.
Γιατί έχουν αποτύχει και αρκετοί Έλληνες στη Ρουμανία, όταν μιλάμε για επενδύσεις στη γεωργία
Κοντά στους Έλληνες που έχουν πετύχει στη Ρουμανία, είναι και αρκετοί ακόμη που απέτυχαν, κυρίως για επτά λόγους:
- Αλαζονεία και προσέγγιση των Ρουμάνων ως «ιθαγενείς»
- Κακή επιλογή συνεργατών στη χώρα. Κριτήρια του στυλ «ποιος μας χαϊδεύει τα αυτιά περισσότερο» και «ποιος είναι πιο φθηνός»
- Μη παρουσία στη χώρα (λες και ένας πχ Ιταλός μπορεί να κάνει πετυχημένες μεγάλες παραγωγές στην Ελλάδα, εξ’ αποστάσεως)
- Εμπιστοσύνη όχι σε αυτό που λένε τα χαρτιά και το Κτηματολόγιο, αλλά σε υποσχέσεις ανθρώπων αμφιβόλου ηθικής
- Αναζήτηση της πιο φθηνής τιμής και όχι της πιο σοβαρής προσφοράς, με καθαρό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Δηλαδή 10.000 στρέμματα συγκεντρωμένα είναι προτιμότερα από 10.000 στρέμματα «που ΘΑ συγκεντρωθούν» και έχουν τη μισή / το ένα τέταρτο της τιμής. Με τα πρώτα παράγεις από αύριο, με τα δεύτερα μπορεί να μην παράξεις και ποτέ.
- Εμπιστοσύνη με κλειστά μάτια σε «ειδήμονες» που υπόσχονταν επαναστατικές καλλιέργειες και «μυθικά» κέρδη, για επενδύσεις μη δοκιμασμένες.
- Έλλειψη κεφαλαίου, προσπάθεια «να κάνουμε δουλειά χωρίς λεφτά»
Μία ενδιαφέρουσα επιλογή για όποιον αναζητά σταθερές και μεγάλες αποδόσεις, χωρίς εκπλήξεις
Ο πρωτογενής τομέας της Ρουμανίας δεν προσφέρεται για κάποιον που δεν έχει χρήματα. Δεν μπορούμε να σταθούμε σε ξένη χώρα χωρίς λεφτά, ούτε κάποιος θα δώσει 100% επιδοτήσεις και δάνεια, όπως πολλοί ονειρεύονται ακόμη και σήμερα.
Από την άλλη, αν κάποιος ξέρει τι θέλει και έχει επιχειρηματικό σχέδιο και τουλάχιστον 500.000 Ευρώ για επένδυση / ίδια συμμετοχή σε επένδυση με χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά προγράμματα, η Ρουμανία μπορεί να αποτελέσει για αυτόν μία αποκάλυψη. Με τους σωστούς συνεργάτες στο πλευρό του, μπορεί να φτιάξει μία πολύ μεγάλη δουλειά, πολύ μεγαλύτερη από αυτή που θα μπορούσε να κάνει στη χώρα μας. Το μέσο κέρδος των εταιρειών του αγροτικού κλάδου στη Ρουμανία είναι 13,6%, με αυτές που ανήκουν σε ξένους να φτάνουν ως και το 24%.
Με τη γεωργία να παραμένει σημαντική για τα επόμενα χρόνια, η Ρουμανία αποτελεί μία ενδιαφέρουσα επιλογή για κάποιον που θέλει να κτίσει μία σοβαρή επένδυση, εκμεταλλευόμενος τα πολλά της πλεονεκτήματα, αλλά και σεβόμενος τα δεδομένα που επικρατούν εκεί. Αν απλά κάνει τον υπολογισμό των εσόδων και τελικών καθαρών κερδών στην Ελλάδα και τη Ρουμανία σε επίπεδο δεκαετίας, θα διαπιστώσει ότι το αποτέλεσμα στη Ρουμανία είναι υπερδιπλάσιο του Ελληνικού, στην περίπτωση που στην Ελλάδα βγάλει κέρδη δουλεύοντας «με όλα άσπρα».
Τη νέα δεκαετία που ξεκίνησε θα δημιουργηθούν νέα success stories Ελλήνων στον χώρο του πρωτογενούς τομέα. Αν η Ελλάδα δεν αλλάξει συθέμελα (ξεκίνησε από το 2019, αλλά έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της), η Ρουμανία θα φιλοξενήσει την πλειοψηφία των Ελλήνων που θα πετύχουν μεγάλες αποδόσεις και κέρδη από τον κλάδο αυτό.
* Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος της More στη Ρουμανία. Επίσης είναι σήμερα Πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου και διετέλεσε επί χρόνια Αντιπρόεδρος της Ρουμανικής Αγροτικής Συνομοσπονδίας ProAgro (αντίστοιχο της ΠΑΣΕΓΕΣ) και εκλεγμένο μέλος δ.σ. του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιοενέργειας.
