Alex Michaelides «Οι κόρες», Μετάφραση: Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Διόπτρα, σελ. 445.
«Κανείς δεν μου είπε ποτέ ότι η θλίψη έμοιαζε τόσο πολύ με τον φόβο». Στον συγγραφέα αρέσει να παίζει με τον αναγνώστη του, όπως του αρέσει να παίζει και με τους ήρωες και τις ηρωίδες του. Απολαμβάνει να ανατρέπει όλα τα δεδομένα, να ξεριζώνει σχεδόν σταθερές και πεποιθήσεις, να αμφισβητεί κι αυτή την ίδια τη λογική τους αλλά αφήνει ένα κομματάκι ζάχαρη στην αρχή, όπως αυτό το μικρό απόσπασμα από το «Παρατηρώντας τη Θλίψη» του Κ.Σ.Λιούις, να σου κλείνει το μάτι.
Το αντιλαμβάνεσαι, βέβαια, σταθερά εκ των υστέρων.
Γιατί από τον πρόλογο, κιόλας, σου δίνει όλα τα δεδομένα με αποδείξεις. Εν προκειμένω τον γοητευτικό δολοφόνο.
O Alex Michaelides που γεννήθηκε στην Κύπρο από Ελληνοκύπριο πατέρα και Αγγλίδα μητέρα, σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ , πήρε το μεταπτυχιακό του στη Σεναριογραφία από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στο Λος Άντζελες, έγραψε το σενάριο για την ταινία Καλύτερα ο Διάβολος που Ξέρεις (The Devil You Know, 2013), με πρωταγωνίστρια τη Ρόζαμουντ Πάικ, και συνυπέγραψε το σενάριο του SOS Έρχονται οι Βρετανοί (The Con is On, 2018), με τους Ούμα Θέρμαν, Τιμ Ροθ, Πάρκερ Πόζι και Σοφία Βεργκάρα, τον οποίο γνωρίσαμε με το πρώτο του μυθιστόρημα η «Σιωπηλή ασθενής» και αμέσως δημιούργησε αίσθηση, εντυπωσιάζει εξίσου και στο δεύτερο, με κοινές παραμέτρους.
«Οι κόρες», το αστυνομικό θρίλερ που μόλις κυκλοφόρησε, έχει αρκετά κοινά μοτίβα με την «Σιωπηλή ασθενή» του.
Και στα δυο, ο ντετέκτιβ ερευνητής είναι ψυχαναλυτής και απ’ ότι όλα δείχνουν ή αποδεικνύονται, άμεσα εμπλεκόμενος.
Ο Θίο Φέιμπερ, ένας ιατροδικαστικός ψυχοθεραπευτής στο πρώτο του μυθιστόρημα, ο οποίος θα κάνει τα πάντα για να λύσει το αίνιγμα της Αλίσια Μπέρενσον, της διάσημης ζωγράφου.
Στις «Κόρες», αναλαμβάνει η Μαριάννα, ψυχοθεραπεύτρια, τελώντας ακόμα υπό την επήρεια του πένθους, έχει χάσει σε ατύχημα τον σύζυγό της που λάτρευε, να ξεσκεπάσει τον εγκληματικό χαρακτήρα του γοητευτικού καθηγητή Έντουαρντ Φόσκα. Μια σειρά από τελετουργικές δολοφονίες κοριτσιών που θυμίζουν θυσίες στο κολλέγιο όπου σπουδάζει η ανιψιά της, θα την οδηγήσει στην αλλόκοτη ομάδα των όμορφων επίλεκτων κοριτσιών, που αρέσκονται οι πάντες να αποκαλούν οι Κόρες και σε μια σειρά από τελετές με ρίζες στα Ελευσίνια Μυστήρια.
Διότι η δεύτερη φίνα εμμονή του συγγραφέα, είναι η αρχαία τραγωδία. Στην «Σιωπηλή ασθενή» του η Άλκηστη.
Στις «Κόρες» η Περσεφόνη και η Δήμητρα. Εξ ου και ο εμμονικός δολοφόνος αφήνει στις μελλοθάνατες αποσπάσματα από τραγωδίες του Ευριπίδη. Στον πρώτο φόνο, απόσπασμα μιας σκηνής από την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι». Σε όλες, όμως, κοινή συνισταμένη είναι η θυσία:
«Ίδεστε ταν Ιλίου
και Φρυγών ελέπτολιν
στείχουσαν, επί κάρα στέφη
βαλουμέναν χερνίβων τε παγάς,
βωμόν γε δαίμονος θεάς
ρανίσιν αιματορρύτοις
χρανούσαν ευφυή τε σώματος δέρην
σφαφείσαν.»
Τρίτο κοινό μοτίβο, τα εγκιβωτισμένα χνάρια του πραγματικού δολοφόνου. Στις «Κόρες» με αριστοτεχνικό τρόπο σκορπίζει σελίδες από ένα ημερολόγιο. Η παιδική κακοποίηση του ήρωα δικαιολογεί και δικαιώνει κάπως τον όλεθρο που θα ακολουθήσει. Αλλά και πάλι, τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται.
Διότι το παιχνίδι της αποπλάνησης συνεχίζει ακάθεκτο μέχρι την τελευταία σελίδα.
Αλλά και στα δυο έργα του, το παρελθόν είναι η καταδίκη μας στο παρόν, ούτε λόγος.
Διότι στις «Κόρες», εκτός από την εφυιέστατη πλοκή, το κοινό παρελθόν θείας και ανεψιάς είναι μια χώρα άλλη για την κάθε μία. Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς την αριστουργηματική δομή και τον καρκινικό χειρισμό του χρόνου,- διαβάζοντας το δικό της παρόν σχεδόν δεν καταλαβαίνουμε ότι βιώνουμε ως παρόν το παρελθόν του δολοφόνου, ακριβώς όπως έκανε και στην «Σιωπηλή ασθενή του», η νουάρ ιστορία, το ψυχολογικό θρίλερ είναι συνάμα ένα σύγχρονο υπαρξιακό αριστούργημα με στοιχεία αρχαίας τραγωδίας.
Στον πυρήνα του δράματος, η πραγματική θυσία μας «Κόρης».
Ένα μυθιστόρημα σαν κινούμενη άμμος, όπως αποδεικνύεται ότι γνωρίζει να κάνει μοναδικά ο Alex Michaelides, συγγραφέας τυχερός να μας τον συστήσει και στα δυο βιβλία η έξοχη Κλαίρη Παπαμιχαήλ. Σε σημείο που τελειώνοντας επιθυμείς να το ξαναδιαβάσεις και πάλι. Για το διαστροφικό μυαλό ενός ανθρώπου που ερωτεύτηκε και ταυτίστηκε, έγινε ο άλλος. «Η μαριονέτα του», όπως χαρακτηριστικά θα πει και εδώ ο ψυχίατρος.
Ο συγγραφέας, βέβαια, με την «αναγνώριση» στο τέλος (όπως ακριβώς και στην αρχαία τραγωδία) φροντίζει να σε σημαδεύει για πάντα.
