Στις πρώτες δηλώσεις του έξω από την πασίγνωστη Ντάουνινγκ Στριτ 10, ο Σούνακ κατέστησε σαφές ότι η κυβέρνηση του δεν προτίθεται να «φορτώσει» τις επόμενες γενεές με δημόσιο χρέος (το οποίο ευελπιστεί να συρρικνώσει με τη «συνετή» πολιτική του). Να σημειώσω, εδώ, ότι το Βρετανικό χρέος, στο περίπου 103% του ΑΕΠ της χώρας, υπερβαίνει το 70,2% στη Γερμανία και το 90,3% στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με την συγκεκριμένη αναφορά του στο χρέος, ο νέος πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας επιστρέφει στο δρόμο της «ορθόδοξης» οικονομικής πολιτικής την οποία τόσο λοιδόρησαν τα καλούμενα Trussonomics της Λιζ Τρας. Σημειώνω, επιπλέον, ότι το κόστος δανεισμού της χώρας σε 30-ετές χρονικό ορίζοντα έχει μειωθεί (από την περασμένη εβδομάδα, οπότε και παραιτήθηκε η Τρας) κατά μισή περίπου ποσοστιαία μονάδα. Παραμένει, όμως, περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα πάνω από κόστος δανεισμού της χώρας στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν δηλαδή η Τρας ανέλαβε την πρωθυπουργία. Με άλλα λόγια, το «πριμ ανοησίας» στο οποίο έχω ήδη αναφερθεί μέσω του liberal βαίνει μειούμενο.
Με τον Σούνακ στην πρωθυπουργία και την «ορθόδοξη» οικονομική πολιτική, το «πριμ ανοησίας» της Τρας έχει τώρα συρρικνωθεί και αλλάξει όνομα σε… «μέρισμα ανιαρότητας» (dullness dividend).
Ο δε βρετανικός δείκτης χρηματοοικονομικού stress, ο οποίος σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μου στο European Journal of Finance επηρεάζει αρνητικά τις οικονομικές εξελίξεις σε βάθος διετίας (!), βαίνει και αυτός (με αργό ρυθμό, όμως) μειούμενος.
Φαίνεται παράδοξο αλλά ο Σούνακ αναλαμβάνει σε μία «καλή» συγκυρία τα «ηνία» της Βρετανίας. Και τούτο επειδή οι οικονομικές προοπτικές της χώρας είναι τόσο άσχημες έτσι ώστε και η παραμικρή βελτίωση, που θα επιφέρει ο Σούνακ, σίγουρα θα θεωρηθεί επιτυχία από τους οικονομικούς αναλυτές και τους ψηφοφόρους!
Πράγματι, η Τράπεζα της Αγγλίας εκτιμά συρρίκνωση της Βρετανικής οικονομίας από τα τέλη του 2022 μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2024. Και αυτό χωρίς να ληφθούν (ακόμα) υπόψιν οι αρνητικές επιπτώσεις από τα Τρασονόμικς. Τα οικονομικά δεδομένα, βέβαια, περιπλέκονται ακόμα περισσότερο αφού οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης απειλούν με πιστοληπτική υποβάθμιση τη χώρα.
Λογικό αυτό, αφού το τρέχον έτος «μετρά» ήδη τρεις διαφορετικούς πρωθυπουργούς (Μπόρις Τζόνσον, Λιζ Τρας και Ρίσι Σούνακ) και τέσσερις υπουργούς Οικονομικών (Ρίσι Σούνακ, Ναντίμ Ζαχάουι, Κουάζι Κουαρτένγκ και Τζέρεμι Χαντ)! Από εμπειρική άποψη, ενδεχόμενη πιστοληπτική υποβάθμιση τη Μεγάλης Βρετανίας κατά μία βαθμίδα θα επιβαρύνει το μακροχρόνιο κόστος δανεισμού κατά μία ποσοστιαία μονάδα και θα «κόψει» μέχρι και μισή ποσοστιαία μονάδα από την ετήσια ανάπτυξη της χώρας όταν η τελευταία ήδη «φλερτάρει» με την ύφεση.
Ο Sunak, βέβαια, έχει να αντιμετωπίσει και πολιτικές «παγίδες». Το πρωτόκολλο της Βορείου Ιρλανδίας, το οποίο δημιουργεί εμπόδια στην μεταφορά των αγαθών μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Β. Ιρλανδίας πρέπει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να αναθεωρηθεί. Οι «σκληροί» του Brexit (μεταξύ, των οποίων, οι πρώην πρωθυπουργοί Boris Johnson και Liz Truss) «πιέζουν» για την μονομερή κατάργηση του από την Μεγάλη Βρετανία. Κάτι το οποίο θα ερμηνευθεί διεθνώς ως κυνική καταπάτηση της συμφωνίας του Brexit με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Σούνακ πρέπει, με καλή πίστη, να διαπραγματευθεί αναθεώρηση μέρους της Συμφωνίας Brexit με τους Ευρωπαίους. Δεν θα είναι εύκολο. Επιπλέον, ο Σούνακ έχει να αντιμετωπίσει και την επίμονη πίεση της Νίκολα Στάρτζεον που απαιτεί νέο Δημοψήφισμα Ανεξαρτησίας στη Σκωτία προς τα τέλη του 2023.
Και σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, ο Σούνακ καλείται να κρατήσει το Συντηρητικό Κόμμα ενωμένο. Οι Συντηρητικοί έχουν βέβαια πανικοβληθεί από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις οι οποίες φέρνουν τους Εργατικούς να προηγούνται μέχρι και 31 ποσοστιαίες μονάδες.
Ο Σούνακ, όμως, έχοντας ήδη θητεύσει επιτυχημένα στο υπουργείο Οικονομικών, «απολαμβάνει», έστω προσωρινά, την εμπιστοσύνη των αγορών. Έχοντας, επιπλέον, κρατήσει τον σημερινό υπουργό Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ στη θέση του, κέρδισε επιπλέον πόντους αξιοπιστίας οι οποίοι, κατά τη γνώμη μου, θα συρρικνώσουν το «πριμ ανοησίας» ακόμα περισσότερο.
Να προσθέσω σε αυτά και νέα δημοσκόπηση των Times του Λονδίνου, σύμφωνα με την οποία το 58% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο Σούνακ μπορεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές! Στο βαθμό, λοιπόν που η οικονομική πολιτική του αποφέρει «καρπούς» μέχρι και τον Ιανουάριο του 2025 (τελευταίο μήνα κατά τον οποίο θα πρέπει να λάβουν χώρα οι εθνικές εκλογές), ο Σούνακ έχει ελπίδες να «γυρίσει» το πολιτικό παιχνίδι. Εξαιρετικά δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο.
Μπορεί, άραγε, η (όποια) πολιτική «άγνοια» να βοηθήσει σε αυτό; Ο εξαιρετικά έγκυρος Ντέιβιντ Σμίθ (οικονομικός εκδότης των Sunday Times) μόλις έγραψε ότι υπάρχουν ψηφοφόροι που δεν εμπιστεύονται τους Εργατικούς επειδή πιστεύουν ότι στην ηγεσία τους βρίσκεται ακόμα ο «μαρξιστής» Τζέρεμι Κόρμπιν!
* Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool
