Αν με ρωτούσαν να περιγράψω επιγραμματικά ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Ουκρανία μετά από 15 μήνες πολέμου, θα απαντούσα ανεπιφύλακτα «στρατιωτικό τέλμα» (χωρίς μείζονες στρατιωτικές επιχειρήσεις), συνέχιση του πολέμου φθοράς και πολιτικό αδιέξοδο με τον κίνδυνο σοβαρής κλιμάκωσης πάντοτε να ελλοχεύει.
Όλα δείχνουν, όπως συχνά επισημαίνουμε, ότι καμία πλευρά δεν έχει τη δυνατότητα να πετύχει αποφασιστική νίκη κατά της άλλης και να επιβάλει έτσι την πολιτική της θέληση. Ο πόλεμος παρατείνεται καθόσον κανένα εμπλεκόμενο μέρος δεν αποβλέπει στην ειρήνη και τόσο στο Κίεβο και στη Δύση από τη μία πλευρά όσο και στη Μόσχα από την άλλη πιστεύουν ότι συνεχίζοντας να πολεμούν, παρά να προχωρήσουν σε μία πολιτική λύση, εξασφαλίζουν επωφελέστερη έκβαση.
Η σχεδιαζόμενη πολυθρύλητη εαρινή ουκρανική επίθεση (και όχι αντεπίθεση όπως λανθασμένα αναφέρεται) παρά τις μέχρι πριν από λίγο καιρό υπερφίαλες δηλώσεις συνεχίζει να παρουσιάζει σοβαρά δισεπίλυτα προβλήματα όπως αναλύσαμε σε σχετικό μας άρθρο στις 15 Απριλίου, διαρκώς αναβάλλεται και πάει να γίνει… θερινή.
Κάποιες μικρής κλίμακας επιχειρήσεις των Ουκρανών δεν γνωρίζουμε αν συνιστούν προκαταρκτικές ενέργειες. Στη λεγόμενη Δύση έχουν καλλιεργηθεί υψηλές προσδοκίες για μια νικηφόρο επίθεση των Ουκρανικών δυνάμεων για ανακατάληψη των κατεχομένων από τους Ρώσους εδαφών της ουκρανικής επικράτειας που, κατά την εκτίμηση πολλών, θα άλλαζε την τροχιά του πολέμου και θα τον οδηγούσε στο τέλος του.
Δυστυχώς όμως, τα όσα γράφονταν και λέγονταν για αυτήν την «αντεπίθεση» της Ουκρανίας έχουν δημιουργήσει επικίνδυνες ψευδαισθήσεις σε σημείο που τόσο ο ίδιος ο Ουκρανός Πρόεδρος όσο και ο ΥΠΑΜ να προβαίνουν συνεχώς σε διευκρινιστικές δηλώσεις για τον χρόνο και το πώς.
Ακόμα και έγκυρα διεθνή ΜΜΕ όπως το BBC έφθασαν στο σημείο να εκλαμβάνουν ακόμα και μία ενέργεια πολύ μικρής κλίμακας για να διευκολυνθεί η απαγκίστρωση ουκρανικών δυνάμεων στο Μπαχμούτ ως την πολυθρύλητη… αντεπίθεση και έτσι να προκαλούν σύγχυση.
Και καλώς αναβάλλεται η μεγάλη αυτή στρατιωτική ενέργεια καθόσον θα είναι η πρώτη αλλά και η τελευταία ευκαιρία για να ανακαταλάβουν τα κατεχόμενα από τους Ρώσους εδάφη για τους λόγους που εξηγήσαμε στον υπόψη σχετικό άρθρο που παραθέτουμε παραπάνω.
Η κάθε πλευρά αντιλαμβάνεται την παύση του πολέμου έστω και με μία ανακωχή και την έναρξη ειρηνευτικής διαδικασίας με τους δικούς της όρους. Το βασικό δεδομένο που δημιουργεί χάσμα στις προσεγγίσεις περί ειρήνης είναι ότι έστω και αν δεν αρέσει, η Ρωσία ναι μεν αποχώρησε ταπεινωτικά από την περιοχή του Κιέβου και του Χαρκόβου μην επιτυγχάνοντας τον βασικό πολιτικό σκοπό του πολέμου που ήταν η ανατροπή της πολιτικής καθεστηκυίας τάξης στο Κίεβο.
Όμως όχι μόνον δεν χάνει τον πόλεμο μετά από 15 μήνες αλλά συνεχίζει να κατέχει περίπου το 20% της συνολικής επικράτειας της Ουκρανίας. Αυτό συμπεριλαμβάνει εκτός από το μεγαλύτερο μέρος του Ντόνμπας, μία ευρεία εδαφική παραθαλάσσια ζώνη που συνδέει χερσαία την Κριμαία μέσω Μελιτούπολης, Μαριούπολης και Ντόνμπας με τη Ρωσία στερώντας ταυτόχρονα την Ουκρανία από τη Θάλασσα του Αζόφ και κάνοντας την να ασφυκτιά.
Οποιαδήποτε διευθέτηση για έστω μία κατ’ αρχήν ανακωχή που θα παγώσει τη σύγκρουση με τις παραπάνω συνθήκες κατοχής που θα ξεκλειδώνει την πόρτα για μία παρατεταμένη διαπραγμάτευση προς επίτευξη πολιτικού διακανονισμού αν δεν υπάρξουν κάποιες προϋποθέσεις είναι από πλευράς Ουκρανίας απαράδεκτη.
Υποτιθέσθω ότι ακόμα και κάτω από συνθήκες εξαναγκασμού το Κίεβο αποδεχόταν κάτι τέτοιο προκειμένου να σταματήσει η καταστροφή και η αιματοχυσία, το 80% των Ουκρανών θα ασκούσαν πίεση για διεκδίκηση των απολεσθέντων εδαφών όταν οι συνθήκες θα επέτρεπαν.
Από την άλλη μεριά η Μόσχα η οποία ναι μεν έχει επηρεαστεί από τις κυρώσεις αλλά δεν έχει γονατίσει μπορεί να έχει καταλάβει και να διατηρεί τα εδάφη που αναφέραμε και να φαίνεται ότι «κερδίζει» αλλά κατά την εκτίμηση μας δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένη μετά την αποτυχία της να εκπληρώσει βασικούς πολιτικούς σκοπούς της στρατιωτικής της εισβολής.
Ίσως αυτό και το «Siloviki» να επιδιώξει στο μέλλον ακόμα έναν πόλεμο για να … «τελειώσει ό,τι άρχισε»! Μπορούμε άραγε να βγούμε από αυτό το αδιέξοδο;
Μπορεί αυτός ο ιδιόμορφος πόλεμος χωρίς μεν σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις αλλά με πόλεμο τριβής και άλλα μέσα να μαίνεται ακόμα για πολλά χρόνια και όχι μέχρι το τέλος του έτους όπως πολλοί από εμάς ίσως και λόγω ευσεβών πόθων να επιθυμούσαμε.
Ο κύριος λόγος είναι ότι τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία πιστεύουν με τη συνέχιση του θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν μια καλύτερη μακροπρόθεσμη διευθέτηση με κάποιες στρατιωτικές επιτυχίες και απόλυτη εξασθένηση της άλλης πλευράς. Εδώ όμως βλέπουμε ότι η Ρωσία αντέχει και σύμφωνα με αμερικανικές και βρετανικές εκτιμήσεις μπορεί για τουλάχιστον ακόμα 1-2 χρόνια να χρηματοδοτεί τον πόλεμο.
Η ειρήνη ίσως να αρχίσει να γίνεται ορατή έστω και ως μακρινό ενδεχόμενο, όταν και οι δύο πλευρές εξαντληθούν εντελώς και οποιαδήποτε συνέχιση του πολέμου θα έχει απείρως μεγαλύτερο κόστος από το όποιο κόστος παραχωρήσεων και συμβιβασμών! Αμερικανοί αξιωματούχοι όπως ο Αμερικανός ΑΓΓΕΘΑ έχουν κατά καιρούς επισημάνει ότι δεν βλέπουν για το επόμενο χρονικό διάστημα μία ουκρανική νίκη που θα ανακτούσε όλα τα κατεχόμενα από τους Ρώσους εδάφη.
Η αδυσώπητη αλήθεια όμως είναι κανένα τρίτο μέρος όπως η εμπλεκόμενη Αμερική, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ αλλά ούτε το Κίεβο ούτε η Μόσχα σκέφτονται κάτι τέτοιο. Οι ΗΠΑ κατά δήλωση Αμερικανών αξιωματούχων αποσκοπούν στην απόλυτη αποδυνάμωση της Ρωσίας με συνέχιση του πολέμου άσχετα της συνεχιζόμενης καταστροφής της Ουκρανίας και του μεγάλου φόρου αίματος που καταβάλει η πολύπαθη αυτή χώρα.
Κανείς όμως δεν ξεκαθαρίζει στους μαχόμενους Ουκρανούς και πρωτίστως στον Πρόεδρο τους Ζελένσκι ότι η υποστήριξη της Δύσης έχει ημερομηνία λήξεως. Στις συναντήσεις της Κωνσταντινούπολης τον Μάρτιο του 2022 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αυτά τα εδάφη δεν χρειάζεται να παραχωρηθούν οριστικά, αλλά να αναβληθούν για διαπραγματεύσεις για 15 χρόνια.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι αν γίνει κάτι τέτοιο ο Πούτιν θα επιτεθεί μετά σε κάποια χώρα του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Αφελής προσέγγιση αρκεί να σκεφθούμε ότι η ρωσική συμβατική ισχύς έχει κατακόρυφα μειωθεί και στο Κρεμλίνο έχουν αντιληφθεί ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν στρατιωτικά το ΝΑΤΟ.
Μπορεί λοιπόν οι Δυτικοί να πιέζουν για μία μεγάλη επίθεση με έστω μικρής έκτασης ουκρανική νίκη και ανάκτηση εδαφών για να την παρουσιάσουν στους λαούς τους ως επιταγή συνέχισης της υποστήριξης προς το Κίεβο και θρίαμβο των δημοκρατικών αξιών αλλά δυστυχώς λείπουν ακόμα πολλά μέσα και δυνατότητες πρωτίστως έμψυχο δυναμικό για να γίνει αποτελεσματική αυτή η επιθετική δύναμη και να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.
Πάντως οι Σύμμαχοι κέρδισαν τον ΒΠΠ όχι γιατί προώθησαν τις δυτικές δημοκρατικές αξίες αλλά γιατί δόμησαν την αναγκαία συντριπτική μαχητική ισχύ.
Αντί επιλόγου θα επαναλάβουμε ότι έστω και αν φαίνεται δισεπίλυτη η εξίσωση «να μη χάσει η Ουκρανία, να μην κερδίσει η Ρωσία» οι εμπλεκόμενοι δρώντες πρέπει να τη λύσουν. Η Ουκρανία σήμερα δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε η σημαντική βοήθεια της Δύσης.
Για να λειτουργήσει ως κράτος χρειάζεται κάθε μήνα 4,8 δισ. ευρώ που καταβάλλονται πρωτίστως από τις ΗΠΑ και από την ΕΕ. Η καταστροφή της χώρας συνεχίζεται, στα ανατολικά μάλιστα ολοσχερής, ο φόρος αίματος μεγαλώνει και η απώλεια του ΑΕΠ ξεπερνάει πλέον το 45%. Μία προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ όπως απαιτεί ο Ζελένσκι με την υποστήριξη των Βαλτικών Χωρών και της Πολωνίας είναι ανέφικτη χωρίς να έχει τελειώσει ο πόλεμος
Είναι σημαντικό λάθος να καθυστερεί μία οποιαδήποτε διαδικασία ανακωχής με την απατηλή προσδοκία ότι θα έλθουν επιτυχίες αργότερα. Ένας πόλεμος όπως προαναφέρθηκε τείνει να τελειώσει είτε όταν η μία πλευρά επιτυγχάνει αποφασιστική νίκη και επιβάλει τη θέληση της στην άλλη, είτε όταν και οι δύο αντιλαμβάνονται ότι η συνέχιση του έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος από το κόστος των παραχωρήσεων και των συμβιβασμών που πρέπει να κάνουν για να τον τελειώσουν.
Ας ξεκινήσει μία αποκλιμάκωση και να διερευνηθεί κατόπιν όπως πολλές φορές έχω υποστηρίξει η δυνατότητα παύσης των εχθροπραξιών και εφαρμογής μίας ανακωχής τύπου Κορέας 1953 όπως το λέμε συχνά εδώ και ένα περίπου χρόνο.
Αυτό θα επιτρέψει σε δεύτερη φάση έναν ουσιαστικό διάλογο με βάση αυτά που συζητήθηκαν τις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης. Και βέβαια δεν τελειώνουν όλοι οι πόλεμοι με μόνιμες ειρηνευτικές διευθετήσεις, αλλά απαιτείται οπωσδήποτε η διαμόρφωση στρατηγικής εξόδου με παράλληλη συνέχιση της υποστήριξης της Δύσης και των ΗΠΑ που είναι άμεσα εμπλεκόμενες.
Αν αφεθεί στην τύχη του θα βρεθούμε σε μία μακρά παγωμένη σύγκρουση χωρίς νίκη αλλά και χωρίς ειρήνη που θα μπορούσε να πυροδοτηθεί και να εξαπλωθεί κάθε στιγμή.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής
https://twitter.com/KonLoukopoulos
https://www.linkedin.com/in/lt-gen-ret-konstantinos-loukopoulos-265302132/-
https://www.facebook.com/konstantinos.loukopoulos.7
