Η αριστερά όλων των αποχρώσεων ακόμα και αυτή που είχε πάρει έγκαιρα τις αποστάσεις της από το σοβιετικό μοντέλο - σοσιαλδημοκρατική και ευρωκομμουνιστική - ζει ακόμα τις συνέπειες της κατάρρευσης του '89. Ας συμπεριλάβουμε στις αιτίες την αδυναμία της να συνειδητοποιήσει έγκαιρα τις κοινωνικές αλλαγές με την κατακόρυφη μείωση του ειδικού βάρους της παραδοσιακής εργατικής τάξης, γύρω από την οποία είχαν πολιτικά και οργανωτικά συγκροτηθεί τα κόμματα της Αριστεράς.