Με τρία διαδοχικά ταξίδια σε Ρουάντα, Γκάνα και Γκαμπόν και τον προγραμματισμό επίσκεψης μερικών ακόμη χωρών στις αρχές του 2022 όπως η Νιγηρία και η Σενεγάλη, ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας δίνει το στίγμα για μια αναγκαία αναπροσαρμογή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ώστε να καλύψει και την κρίσιμη περιοχή της Υποσαχάριας και Δυτικής Αφρικής.

Με κινήσεις τολμηρές τα ΗΑΕ επιχειρούν να καλύψουν εκκρεμότητες οι οποίες αποτελούν μέχρι τώρα εμπόδιο τόσο στην πολιτική επιρροή αλλά και στην πραγματοποίηση επενδύσεων που θα αποτελέσουν στήριγμα της εμιρατιανής οικονομίας στους δύσκολους καιρούς που έρχονται λόγω και των μεγάλων συμφωνιών για τον περιορισμό της χρήσης υδρογονανθράκων, αλλά και να αποκαταστήσουν ένα modus vivendi με θανάσιμους μέχρι τώρα αντιπάλους όπως το Ιράν και η Τουρκία.

Ο δραματικός κατήφορος της τουρκικής οικονομίας και η συνειδητοποίηση ότι το άνοιγμα μετώπων όχι μόνο με Ε.Ε. και ΗΠΑ αλλά με όλους τους περιφερειακούς παίκτες, καταλήγει σε αδιέξοδο, οδηγούν τον Τ.Ερντογάν σε υπαναχωρήσεις. Στόχος, να εξασφαλίσει ζωτικό για την οικονομία ζεστό χρήμα, άλλα και «ανακωχή» σε αντιπαραθέσεις από τον Καύκασο έως τη Συρία, την Αν.Μεσόγειο, το Κέρας της Αφρικής και τη Λιβύη.

Επικίνδυνο «βραχυκύκλωμα» απειλεί την ομαλή πορεία προς τις εκλογές στη Λιβύη, καθώς η ανάδειξη των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές αναδεικνύεται σε πεδίο αντιπαράθεσης και σύγκρουσης που αναβιώνει τις διαχωριστικές γραμμές δυτικής και ανατολικής Λιβύης αλλά και το κανταφικό παρελθόν. Χθες η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή έκλεισε τον κατάλογο των υποψηφίων με 61 υποψήφιους για τις Προεδρικές εκλογές, 10 από τη Βεγγάζη, 6 από τη Σάμπχα και 45 από την Τρίπολη.

Ο κύβος ερρίφθη από τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό EXXON MOBIL καθώς παρά τις έντονες αντιδράσεις της Τουρκίας και το δυσμενές κλίμα στον παγκόσμιο ενεργειακό κλάδο ξεκινά τις εργασίες για τη γεώτρηση στο Οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Παρά τους λεονταρισμούς της Τουρκίας θεωρείται εντελώς απίθανο να επιχειρηθεί η παρενόχληση των πλοίων της EXXON MOBIL, όπως είχε γίνει με το γεωτρύπανο της ιταλικής ΕΝΙ.

Η προκλητική παρουσία του προέδρου της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα σε έκθεση φωτογραφιών που αναρτήθηκαν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο στα Τίρανα, για την προβολή του «Τσάμικου» ζητήματος και της υποτιθέμενης «Γενοκτονίας των Τσάμηδων», αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου μιας πολιτικής που δηλητηριάζει διαρκώς τις διμερείς σχέσεις. Το διάβημα διαμαρτυρίας της ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα ήταν αναμενόμενο αλλά δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί αρκετό.

Τον υπεύθυνο του αδιεξόδου της τελευταίας φιλόδοξης πρωτοβουλίας για την επίλυση του Κυπριακού, δείχνουν οι αποκαλύψεις των απόρρητων, μέχρι τώρα, ντοκουμέντων των συνομιλιών του ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρρες με τους πρωταγωνιστές της Διάσκεψης, καθώς παρά τις προσπάθειες εξωραϊσμού και τήρησης των ίσων αποστάσεων, η Τουρκική στάση όπως πιστοποιούν τα ντοκουμέντα ήταν εκείνη που τορπίλισε τη διαδικασία τη νύχτα της 6ης Ιουλίου 2017.

Η αδυναμία της Ε.Ε. να διαμορφώνει με ενιαία κριτήρια και βάσει κοινών αρχών την εξωτερική πολιτική της και την αντίδραση της έναντι απειλών και κρίσεων, αναδεικνύεται με τον τρόπο που χειρίζεται δυο κρίσεις. Η λογική των κυρώσεων έχει ουσία και περιεχόμενο, μόνο όταν επιστρατεύεται προκειμένου να λειτουργήσει αποτρεπτικά. Η αδράνεια της Ε.Ε. απέναντι στον Ερντογάν απλώς αποθράσυνε τον τουρκικό αναθεωρητισμό.

Την διαμόρφωση ενός ισχυρού διπλωματικού μετώπου με στόχο την αντιμετώπιση απειλών ασφαλείας και προώθηση ενός ευρύτατου πλαισίου συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, σηματοδοτεί η Τετραμερής Διάσκεψη Ελλάδας - Γαλλίας - Κύπρου - Αιγύπτου. Χωρίς η Τετραμερής να έχει αντιτουρκικό χαρακτήρα, είναι προφανές ότι η Τουρκία από μόνη της βάζει στην ατζέντα μιας τέτοιας συνεργασίας το «τουρκικό πρόβλημα».

Ο Ταγίπ Ερντογάν ακολούθησε τα χνάρια της Ολλανδής δημοσιογράφου. Δεν μπόρεσε να θέσει ερώτηση στον Κ.Μητσοτάκη αλλά επιτέθηκε  στο πρωθυπουργό και στη χώρα επικαλούμενος τα επιχειρήματα που και η κ. Μπέουχελ ανέπτυξε στο Μ. Μαξίμου. Γιατί ο κ. Ερντογάν χρειάζεται την Ελλάδα. Για να πετύχει ο εκβιασμός του απέναντι στην Ευρώπη πρέπει τα ελληνικά σύνορα να είναι τρύπια και να στέλνει τις βαποριές με τους μετανάστες σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Δια «χειρός» Τουρκίας, σε μια παρέμβαση της τελευταίας στιγμής πριν από τη Διάσκεψη των Παρισίων, ο αρχηγός των Αδελφών Μουσουλμάνων της Λιβύης Χάλεντ Αλ Μίσρι, που επισκέφθηκε χθες την Άγκυρα, έχει καλέσει σε μποϊκοτάζ των εκλογών ζητώντας από τους Λίβυους να μην είναι υποψήφιοι, αλλά και να μην προσέλθουν στα κάλπες. Ο Αλ Μίσρι που έγινε δεκτός από τον Ερντογάν αποτελεί τον απροκάλυπτο στυλοβάτη της τουρκικής επιρροής στη Λιβύη.

Μείζον θέμα ασφάλειας σε μια εκτεταμένη περιοχή από την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο μέχρι την Μέση Ανατολή και την Αφρική δημιουργεί η ραγδαία διασπορά της τουρκικής τεχνολογίας drones και η ανεξέλεγκτη εμπλοκή της Τουρκίας, μέσω των drones, σε περιφερειακές κρίσεις. Στόχος της Άγκυρας δεν είναι μόνο η ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της, αλλά κυρίως η επιστράτευση των Bayraktar ΤΒ2 ως εργαλείου άσκησης εξωτερικής πολιτικής και επέκτασης της επιρροής της.

Σε νέες περιπέτειες μπαίνει η Βόρεια Μακεδονία μετά την προαναγγελία παραίτησης Ζάεφ λόγω της ήττας του κόμματος του στις αυτοδιοικητικές εκλογές, καθώς το VMRO φαίνεται ότι έχει εξασφαλίσει τον αναγκαίο αριθμό βουλευτών ώστε να επιβάλει με πρόταση μομφής την ανατροπή της κυβέρνησης, ακόμη και αν ο Ζ. Ζάεφ επιχειρήσει ελιγμό της τελευταίας στιγμής. Η πολιτική αυτή κρίση που ξεσπά στη γειτονική χώρα αναμένεται να έχει επιπτώσεις και στις σχέσεις με την Ελλάδα.

Με κινήσεις της τελευταίας στιγμής η Άγκυρα επιχειρεί να εμπεδώσει τα τετελεσμένα εις βάρος της Ελλάδας με έστω και τυπική ενεργοποίηση του τουρκολιβυκού Μνημονίου ενώ συγχρόνως με αιχμή του δόρατος τους Αδελφούς Μουσουλμάνους που απειλούν με νέο εμφύλιο εάν εκλεγεί πρόεδρος ο Χ. Χαφτάρ επιδιώκει τη διατήρηση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στη χώρα υπονομεύοντας τη διαδικασία ομαλοποίησης.

Έμπρακτη απάντηση στην «αντίθεση» της Τουρκίας στην Ελληνογαλλική Αμυντική Συμφωνία και στην ανάπτυξη περιφερειακών συνεργασιών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στην αυξανόμενη παρουσία της Γαλλίας στην περιοχή, δίνει το Παρίσι, καθώς στις 18 Νοεμβρίου έρχεται για επίσκεψη στην Αθήνα ο υπουργός εξωτερικών Λε Ντριαν για συνομιλίες με τον Ν.Δένδια. Την επομένη ημέρα συγκαλείται Τετραμερής Συνάρτηση Ελλάδας-Γαλλίας- Αιγύπτου -Κύπρου.

Ο μοναδικός λόγος που κάνει τον κ. Ερντογάν να αποφύγει τη Διάσκεψη του Παρισιού, είναι γιατί η Τουρκία θα βρισκόταν απομονωμένη απέναντι όχι απλώς στις χώρες με τις οποίες βρίσκεται σε διαρκή αντιπαράθεση, αλλά με το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και τον ΟΗΕ. Υποστηρίζοντας τη θέση ότι όλες οι ξένες δυνάμεις πρέπει να αποχωρήσουν από τη Λιβύη, με εξαίρεση τις τουρκικές, θα βρίσκονταν στο στόχαστρο και θα χρεώνονταν την υπονόμευση της προσπάθειας της διεθνούς κοινότητας.

Συμπεριφορά κακομαθημένου παιδιού θύμιζε η στάση του Ερντογάν στις συναντήσεις του με τον Τ. Μπάιντεν και τον Εμ. Μακρόν, καθώς σύμφωνα με τα όσα ο ίδιος δήλωσε, εμφανίσθηκε παραπονούμενος γιατί δεν του κάνουν τα χατίρια οι Αμερικανοί και επειδή υποστηρίζουν την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας, η Ουάσινγκτον και κυρίως το Παρίσι.

Οι συναντήσεις του Ερντογάν με Μπάιντεν και Μακρόν στη Ρώμη επιβεβαίωσε την διεύρυνση της απόστασης της Τουρκίας από την Δύση και τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και ανέδειξε τον επαμφοτερίζοντα ρόλο της Άγκυρας σε μια σειρά διεθνείς κρίσεις. Οπου ο ρόλος που επιλέγει είναι απέναντι στα συμφέροντα της Δύσης.

Αποδείχθηκε μια βολική καγκελάριος, ως άλλοθι για τις δυνάμεις εκείνες που ήθελαν την παραμονή της χώρας μέσα στα βαλτωμένα νερά των παθογενειών του ελληνικού κράτους. Ταυτόχρονα, η προτεσταντική της νοοτροπία αλλά και η εσωτερική πίεση την οδήγησαν στην υιοθέτηση των πιο σκληρών μέτρων που διέλυσαν την κοινωνική συνοχή και επέβαλλαν μια συνολική τιμωρητική πολιτική, απότοκη της αντίληψης για τους «τεμπέληδες Έλληνες που ξεγελούν κάθε φορά τους ευρωπαίους». Στην «ελληνική υπόθεση» η κ. Μέρκελ είχε καλές και κακιές στιγμές.

Χρήσιμα επιχειρήματα προσφέρουν στην Ελλάδα οι απειλές, προειδοποιήσεις και υποδείξεις του Τ. Ερντογάν για το πως πρέπει να συμπεριφέρονται οι ξένοι πρεσβευτές στη χώρα διαπίστευσης τους. Διότι την επόμενη φορά που ο Τούρκος πρεσβευτής ή ο Τούρκος Γενικός Πρόξενος Κομοτηνής επιχειρήσει να παρέμβει σε εσωτερικές μας υποθέσεις θα πρέπει να σταλεί προειδοποίηση απέλασης, επισυνάπτοντας τις δηλώσεις που επί τετραήμερο κάνουν ο κ. Ερντογάν, οι σύμβουλου και οι υπουργοί του.

Εδώ και χρόνια η ΕΥΔΑΠ είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο  και υποτίθεται ακολουθεί τον εκσυγχρονισμό  που είχαν και άλλες ΔΕΚΟ, ώστε να σταματήσουν να έχουν σαν βασικό λόγο ύπαρξης τους, το να ….ταλαιπωρούν τους πελάτες τους. Οι νοοτροπίες και οι γραφειοκρατικές δομές του 1960 όμως, είναι ακόμη εκεί και βασιλεύουν. Ενδεικτική είναι η περιπέτεια ενός πολίτη που προσπαθεί να είναι εντάξει στις υποχρεώσεις του, χωρίς να μπορεί να το καταφέρει.

Την πανηγυρική επιβεβαίωση της εκτίμησης ότι η Ερντογανική Τουρκία δεν απομακρύνεται απλώς από την Δύση, αλλά στρέφεται εναντίον της, δίνει το τελευταίο επεισόδιο με την εντολή απέλασης των 10 ξένων πρεσβευτών από την Άγκυρα με αφορμή την υποστήριξη τους στο αίτημα αποφυλάκισης του φιλάνθρωπου ακτιβιστή Οσμάν Καβάλα από τις τουρκικές φυλακές.

Τακτικές αντίδρασης σε νέες προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων από την Τουρκία, διαμορφώνουν Αθήνα και Λευκωσία, καθώς ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την επανάληψη των γεωτρήσεων της ΕΧΧΟΝ MOBIL στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ τις επόμενες ημέρες και το Nautical Geo αναμένεται να κατευθυνθεί για έρευνες στην περιοχή που στις 3 Οκτωβρίου παρενοχλήθηκε από το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό.

Το «παιγνίδι» της Λιβύης είναι ανοικτό και κάθε άλλο παρά δεδομένο. Oι εξελίξεις στην Λιβύη πέραν του ότι πρόκειται για γειτονική χώρα, και ενώ υπάρχει ανησυχία για κάθε ενδεχόμενο νέας αποσταθεροποίησης, αλλά και για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, έχουν ιδιαίτερη σημασία λόγω της ύπαρξης του παράνομου τουρκολυβικού Μνημονίου και του ρόλου της Τουρκίας στην περιοχή. Και η Ελλάδα στοιχειωδώς πρέπει να εξασφαλίσει ότι θα είναι παρούσα και μέσα στο «παιγνίδι».