Η συγκυρία της πανδημίας και με αφορμή το νέο εμβόλιο για τον κορονοϊό έφερε στο προσκήνιο ορμητικά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στα φάρμακα αλλά και σε κάθε λογής εργαλείο που έχουν τεθεί πλέον στην υπηρεσία της επιστήμης της Ιατρικής, δηλαδή του ίδιου του ανθρώπου.
Από τα φάρμακα των μονοκλωνικών αντισωμάτων μέχρι τις κυτταρικές θεραπείες για τον καρκίνο και τις χρόνιες παθήσεις τίποτα δεν είναι πλέον το ίδιο.
Ιδιαίτερη κατηγορία εργαλείων στην υπηρεσία της Ιατρικής είναι οι εφαρμογές της λεγόμενης φαρμακογονιδιωματικής με τα περίφημα test DNA που έχουν κάνει την εμφάνισή τους στην αγορά.
Οι περισσότεροι, ίσως να έχουμε δει, σε μια διαφήμιση αυτά τα γονιδιακά τεστ για να ανακαλύψουμε την καταγωγή, «από που κρατάει η σκούφια μας».
Όμως η μέθοδος αυτή, δηλαδή το απλό τεστ DNA που γίνεται με μόνη την ανάλυση του σάλιου ακόμα και στο σπίτι μας, χωρίς να απαιτείται εξέταση αίματος έχει πολύ σημαντικές και σοβαρές εφαρμογές που απλώνονται από το πεδίο της διατροφής και τη σωματικής άσκησης μέχρι την επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου για την κατάθλιψη.
Είναι ήδη γνωστό ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και του άγχους για εμάς τους γιατρούς είναι να βρούμε γρήγορα το κατάλληλο φάρμακο για τον ασθενή μας και να καταφέρουμε να ρυθμίσουμε τη δόση του έτσι ώστε να ζήσει μια φυσιολογική καθημερινότητα.
Μέχρι σήμερα η διαδικασία αυτή απαιτούσε δοκιμές και αρκετή τύχη.
Τα τεστ DNA όμως μας έδωσαν ένα πανίσχυρο όπλο. Για πρώτη φορά ο γιατρός είναι σε θέση να γνωρίζει το ατομικό και ανεπανάληπτο γονιδιακό προφίλ του ασθενούς του και να επιλέξει με επιτυχία και γρήγορα τη φαρμακευτική αγωγή που είναι κατάλληλη για τον συγκεκριμένο ασθενή.
Μπορούμε να το διατυπώσουμε και με ιατρικούς-επιστημονικούς όρους: Το απλό τεστ DNA που γίνεται με τη λήψη σάλιου επιτρέπει την επιστημονικής συσχέτιση δηλαδή της γονιδιακή έκφραση ή των πολυμορφισμών των γονιδίων ενός ασθενή με την αποτελεσματικότητα ή τοξικότητα ενός φαρμάκου.
Έτσι ο γιατρός είναι σε θέση να γνωρίζει την αλληλεπίδραση γονιδίου φαρμάκου και να επιλέξει το κατάλληλο για τον ασθενή του φάρμακο. Είμαστε όλοι διαφορετικοί επομένως, αντιδρούμε διαφορετικά ως ασθενείς λαμβάνοντας ένα φάρμακο. Αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος της Ιατρικής ακριβείας.
Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός νέου ανθρώπου που για πρώτη φορά ζητά ιατρική συμβουλή επειδή ταλαιπωρείται από έντονο άγχος ή ακόμα και κρίσεις πανικού. Είναι κεφαλαιώδους σημασίας η επιλογή του σωστού φαρμάκου μέσα από δεκάδες , από την πρώτη κιόλας επίσκεψη. Αποτρέπεται έτσι, η πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών και η διακοπή της θεραπείας. Η έγκαιρη αντιμετώπιση οδηγεί σε γρήγορη ανταπόκριση και επιστροφή στην καθημερινότητα.
Τα τεστ DNA ανοίγουν μπροστά μας ένα νέο κόσμο με άπειρες δυνατότητες για τον γιατρό εξασφαλίζοντας στον άνθρωπο που αντιμετωπίζει προκλήσεις μια φυσιολογική ζωή. Για πρώτη φορά έχουμε τη δυνατότητα να μην μένει κανείς στο περιθώριο.
* Ο Νίκος Γκούβας είναι ψυχίατρος, Πρόεδρος Κλάδου Καινοτόμων Τεχνολογιών της ΕΨΕ
