Η ευόδωσή της συμφωνίας Ελλάδας -Αλβανίας για παραπομπή στην Χάγη ανοίγει τον δρόμο για τη μονομερή επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο και αναδεικνύει από διπλωματική θέση ισχύος την αντίστοιχη πρόκληση για την Τουρκία. Εφόσον δεν συναντήσει αντιδράσεις από αλβανικής πλευράς, το κλείσιμο και της τελευταίας εκκρεμότητας στο Ιόνιο μετά και την πρόσφατη συμφωνία οριοθέτησης με την Ιταλία θα αυξήσει τη διπλωματική πίεση προς την Τουρκία, εκθέτοντάς την περαιτέρω διεθνώς, σημειώνει στο liberal o Μιλτιάδης Σαρηγιαννίδης, επίκουρος καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ.
Και εξηγεί ότι αποκτά ιδιαίτερη σημασία ότι η επισπεύδουσα είναι η Αλβανία, καθώς επείγεται για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, επομένως η προηγούμενη διευθέτηση των διαφορών της με κράτη-μέλη της ΕΕ συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση. Η κυβέρνηση Ράμα θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί πολιτικά μια τέτοια επιτυχία, και συνεπώς είναι θετική στην προοπτική της δικαστικής οριοθέτησης, σε αντίθεση με την αντιπολίτευση.
Συνέντευξη στον Βασίλη Γεώργα
- Πόσο σημαντική είναι και γιατί η συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας να παραπέμψουν στην Χάγη την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών;
Η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στις οποίες ασκούνται αρμοδιότητες και δικαιοδοσία (ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα) με την Αλβανία, αποτελεί την τελευταία εκκρεμότητα στο Ιόνιο μετά και την πρόσφατη συμφωνία οριοθέτησης με την Ιταλία. Η ευόδωσή της θα συμβάλει στη δημιουργία μιας θετικής πρακτικής για τα ελληνικά συμφέροντα εντός της διεθνούς νομιμότητας και αναπόφευκτα θα αυξήσει τη διπλωματική πίεση και την διεθνοπολιτική έκθεση της Τουρκίας. Φυσικά, απομένει να αποσαφηνιστεί, εάν θα προηγηθεί διαπραγμάτευση με ορισμένο χρονικό διάγραμμα, η οποία σε περίπτωση που αποβεί άκαρπη θα καταλήξει υποχρεωτικά στη σύνταξη συνυποσχετικού για την παραπομπή τα διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης στη Χάγη ή εάν η προσφυγή στο Δικαστήριο θα γίνει άμεσα.
Πάντως, με δεδομένη την εσωτερική πολιτική αστάθεια στην Αλβανία και την αδρανοποίηση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της, η προτιμότερη λύση είναι η άμεση προσφυγή στη Χάγη, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω χρονοτριβή για την επίλυση της διαφοράς.
Άλλωστε, δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός, ότι η Αλβανία είναι επισπεύδουσα καθώς επείγεται για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, και φυσικά η προηγούμενη διευθέτηση των διαφορών της με κράτη-μέλη της ΕΕ συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση. Η κυβέρνηση Ράμα θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί πολιτικά μια τέτοια επιτυχία, και συνεπώς είναι θετική στην προοπτική της δικαστικής οριοθέτησης, σε αντίθεση με την αντιπολίτευση.
Όσο για την Ελλάδα, εκτός από το γεγονός ότι θα επιλύσει μια διαφορά με γειτονική χώρα στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας, ενισχύοντας έτσι την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα, η ολοκλήρωση των οριοθετήσεων των θαλάσσιων ζωνών που εκτείνονται ως τα 200 ν.μ. ανοίγει τον δρόμο για τη μονομερή επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο, και αναδεικνύει από διπλωματική θέση ισχύος την αντίστοιχη πρόκληση για την Τουρκία.
- Τι πιθανότητες επιτυχίας έχει το ελληνικό αίτημα προς Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία για εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, καθώς και το αίτημα να ανασταλεί η τελωνειακή σύνδεση ΕΕ-Τουρκίας;
Η σημασία της ελληνικής πρωτοβουλίας έγκειται στο γεγονός, ότι με τον πλέον επίσημο τρόπο, στοχοποιεί εκείνα τα κράτη-μέλη της ΕΕ που έχουν τα μεγαλύτερα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα με την Τουρκία, και μέχρι τώρα φρενάρουν την επιβολή κυρώσεων, ενώ παράλληλα διατηρεί τα προσχήματα και δεν έρχεται σε σύγκρουση μαζί τους.
Το ελληνικό αίτημα είναι εύλογο, και η σημασία του δεν εξαντλείται στο εάν τελικά ανασταλούν οι πωλήσεις όπλων στην Τουρκία αλλά στο γεγονός ότι εκτίθενται και πιέζονται πολιτικά οι τρεις παραπάνω χώρες να εγκαταλείψουν την σταθερή άρνησή τους απέναντι στην ενεργοποίηση της πολιτικής του «μαστίγιου». Παρόμοια, το αίτημα για αναστολή της τελωνειακής σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας είναι μια πρόταση που σαφώς ξεπερνά τον αντίκτυπο που θα είχαν οι ενδεχόμενες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.
Υπό αυτή την έννοια, δεν θα μπορούσε να ικανοποιηθεί, γιατί θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την τουρκική οικονομία, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Ωστόσο, εφόσον το μείζον, δηλαδή η αναστολή της τελωνειακής ένωσης είναι εκτός συζήτησης γιατί είναι το πλέον ακραίο μέτρο που θα μπορούσε να υιοθετηθεί από την ΕΕ, τότε το αίτημα για την επίσπευση της επιβολής οικονομικών και εμπορικών κυρώσεων είναι λογικό να αντιμετωπιστεί επειγόντως και θετικά.
Συνολικά, οι διπλωματικές πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης είναι ελιγμοί που αποσκοπούν στην άσκηση πίεσης εντός της ΕΕ για την πιο άμεση και αποτελεσματική αντίδρασή της απέναντι στην Τουρκία.
- Τι ισχύει με το θέμα της έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο, για το οποίο το γερμανικό ΥΠΕΞ απάντησε χθες ότι πρέπει η περιοχή αυτή να συμφωνείται μεταξύ γειτονικών κρατών με βάση την συμφωνία του 1979 και όχι με μονομερείς ενέργειες;
Ουσιαστικά, το γερμανικό ΥΠΕΞ επέλεξε τη σχετική διάταξη της Συνθήκης του Αμβούργου για την Έρευνα και Διάσωση (1979) προκειμένου να κρατήσει αποστάσεις από τον νέο χάρτη που παρουσίασε η Τουρκία, και να επαναλάβει την ανάγκη επίλυσης των διαφορών με διαπραγματεύσεις και όχι με μονομερείς ενέργειες.
Ωστόσο, με δεδομένο ότι η έρευνα και διάσωση (Search and Rescue/SAR) είναι αεροναυτική και διεξάγεται με πλωτά και εναέρια μέσα σε περίπτωση κατάστασης ανάγκης ή ατυχήματος στη θάλασσα ή τον αέρα, η διεθνής πρακτική ταυτίζει την περιοχή (SAR) στην οποία επιχειρεί ένα κράτος με τα όρια του FIR (Περιοχή Πληροφόρησης Πτήσεων).
Συνεπώς, η ενέργεια της Τουρκίας να επεκτείνει την περιοχή SAR (το έχει ξανακάνει το 1988 και το 2001) αναπαράγοντας αυτή τη φορά το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι ακόμη μία προκλητική αξίωση που στοχεύει στον διαμοιρασμό της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου με άξονα τον 25ο μεσημβρινό (η νοητή γραμμή που συνδέει την Ξάνθη και το Ηράκλειο), επιβεβαιώνει τη θέση της ότι τα νησιά δεν παράγουν δικαιώματα σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, και επαναφέρει την οριοθέτηση του τουρκολιβυκού μνημονίου, διεκδικώντας έτσι τον επιχειρησιακό έλεγχο για αποστολές SAR στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτονόητα, θα πρέπει να αναμένεται αντίδραση της Αθήνας στον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας, τον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας και την ΕΕ. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να ενισχυθούν οι επιχειρησιακές δυνατότητές μας, ώστε να επιχειρούμε αποτελεσματικά και άμεσα στην περιοχή SAR με τη συνεργασία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής FRONTEX.
