Σίγουρα θα θυμάστε τη διαβόητη εκείνη μελέτη του Ινστιτούτου της Φλωρεντίας σύμφωνα με την οποία στην Ελλάδα χωράνε τέσσερις μόνο ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί. Περιέργως, η τότε κυβέρνηση, η οποία χρησιμοποιούσε τη συγκεκριμένη μελέτη ως ισχυρό επιχείρημα των σχεδιασμών της για τον περιορισμό της ιδιωτικής τηλεόρασης, δεν είχε παραγγείλει αντίστοιχη μελέτη που θα μας έλεγε πόσες ΔΕΚΟ χωράνε στην Ελλάδα. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι για τη βιωσιμότητα της ιδιωτικής τηλεόρασης - τουλάχιστον υπό κανονικές συνθήκες - υπάρχει το ασφαλές κριτήριο της αγοράς, ενώ αντιθέτως οι ΔΕΚΟ μπορούν επί δεκαετίες να ζημιώνουν το κοινωνικό σύνολο και παρ’ όλα αυτά όχι απλώς να επιβιώνουν, αλλά και διαρκώς να επεκτείνονται.
Στην Ελλάδα, ακόμη και μετά από δέκα χρόνια κρίσης, προβληματικές κρατικές επιχειρήσεις και ΔΕΚΟ κοστίζουν στην οικονομία και τους φορολογούμενους πάνω από 2,5 δις ευρώ τον χρόνο, όσο δηλαδή και ένας ΕΝΦΙΑ. Σε κάποιες μάλιστα από αυτές, τα έξοδα είναι τρεισήμιση φορές περισσότερα από τον τζίρο, ενώ βάσει στοιχείων του Δεκεμβρίου, το 2020 οι επιχορηγήσεις μαζί με την κατάπτωση εγγυήσεων θα υπερβούν το 1 δις ευρώ.
Και οι λόγοι που συμβαίνει αυτό, είναι γνωστοί σε όλους. Οι ΔΕΚΟ είναι το απολίθωμα μιας εποχής που και μόνο η αναφορά σε κάποιο αόριστο “δημόσιο συμφέρον” αρκούσε για να μπουν σε λειτουργία οι κρατικοί μηχανισμοί, να στηθούν φορείς και οργανισμοί και να δημιουργηθούν θέσεις εξυπηρέτησης για εκλογικά ακροατήρια, τα οποία στη συνέχεια, από θέση “κεκτημένων δικαιωμάτων” μπορούν να απαιτούν ολοένα και περισσότερα, χωρίς κανείς να έχει τα κίνητρα που παρέχει η αγορά για την παραγωγή πραγματικού, συμφέροντος και ανταγωνιστικού αποτελέσματος.
Τα πράγματα δεν χρειάζεται όμως να είναι έτσι. Για παράδειγμα, στη Λιθουανία, μια χώρα που παρά το γεγονός ότι έχει περάσει δεκαετίες ολοκληρωτισμού βρίσκεται μπροστά από την Ελλάδα σε ζητήματα οικονομικής ελευθερίας, η δραστήρια και αποτελεσματική φιλελεύθερη δεξαμενή σκέψης LFMI ετοίμασε ένα νομοσχέδιο που ελπίζει πως θα ψηφιστεί από τη Βουλή και θα οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση σχεδόν 270 κρατικών επιχειρήσεων.
Ήρθε η ώρα να σκεφτούμε κι εδώ σοβαρά ένα τέτοιο βήμα, ξεκινώντας από τη ρητή διατύπωση των κριτηρίων που όντως θα δικαιολογούν την ύπαρξη μιας κρατικής επιχείρησης, δηλαδή αν το αντικείμενό της όντως δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί αποτελεσματικά από τις δυνάμεις της αγοράς - πράγμα μάλλον δύσκολο για την πλειονότητα των περιπτώσεων.
Μέχρι τότε, ας πανηγυρίζουμε για τους φίλους Λιθουανούς και να κρατάμε το παράδειγμά τους ως πηγή έμπνευσης.
