Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Σ'' ενα πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα όπως το ελληνικό είναι η κυβέρνηση που έχει στα χέρια της την πρωτοβουλία των κινήσεων και ως εκ τούτου μπορεί να παράγει τις πολιτικές εξελίξεις. Βέβαια, οι δανειακές συμβάσεις περιόρισαν κατά πολύ την ελευθερία κινήσεων των ελληνικών κυβερνήσεων όμως η πολιτική δεν εξαντλείται στη διαχείριση των υποθέσεων του κράτους. Γι'' αυτό και βρίσκουμε εντυπωσιακό που για άλλη μια χρονιά της διακυβέρνησής τους οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ προκάλεσαν πολιτικά γεγονότα αποκλειστικά για να πλήξουν την αντιπολίτευση και όχι για να διευρύνουν ή να ενισχύσουν την εξουσία τους. Δεν γνωρίζουμε ανάλογο παράλληλο στη Μεταπολίτευση.
Αναλυτικότερα.
ΣΥΡΙΖΑ. Το στοίχημα φέτος για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν να πείσει ότι κατάφερε ή έστω ότι έχει ξεκινήσει τη στροφή στο Κέντρο. Το πολιτικό του DNA όμως, εθνολαϊκιστική αριστερά με ασαφείς σταλινικές αναφορές, δεν επιτρέπει τέτοιους ιδεολογικούς και πολιτικούς ελιγμούς, τουλάχιστον χωρίς να έχει προηγηθεί μια δημόσια και κατηγορηματική αποκήρυξη του ριζοσπαστικού παρελθόντος. Ο ΣΥΡΙΖΑ και στη ρητορική και το πολιτικό του ύφος αλλά και στις κυβερνητικές πρακτικές του πολιτεύθηκε και φέτος ως περιθωριακό κόμμα, με περιορισμένη εμβέλεια. Ενώ το βασικό χαρακτηριστικό του Κέντρου είναι η σύγκλιση χωρίς αποκλεισμούς, η αναζήτηση των κοινών τόπων και η συναίνεση στη βάση αρχών, ο ΣΥΡΙΖΑ που δήλωνε ότι ενδιαφέρεται για μια κεντρώα στροφή, συνέχισε να πολιτεύεται και να ρητορεύει διχαστικά, να κυβερνά αυταρχικά, με διακριτή περιφρόνηση στον αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα του πολιτεύματος (βλ.τις προτάσεις του για την Αναθεώρηση του Συντάγματος) ενώ η άρνησή του να αποκηρύξει την πολιτική βία κρατάει σταθερά σε πολύ μεγαλη αποσταση κάθε κεντρώο που σέβεται τον εαυτό του.
Κερδισμένος στον ΣΥΡΙΖΑ είναι μόνον ο Αλέξης Τσίπρας. Λίγο ότι τα εναπομείναντα στελέχη του είναι πολύ κακής ποιότητας, χωρίς δεξιότητες και προσωπική εμβέλεια, λίγο ότι οι φημολογούμενοι δελφίνοι “κάηκαν στη βάρδια τους”, ο κ.Τσίπρας μένει στην πολιτική σκηνή ως πρωταγωνιστής.
Νέα Δημοκρατία. Ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενδιαφέρεται πολύ οι πολίτες να τον αντιλαμβάνονται ως τον φιλελεύθερο και προοδευτικό πολιτικό που είναι, για άλλη μια χρονιά, δεν έδειξε πρόθυμος να υπερασπιστεί τη φιλελεύθερη ταυτότητα της Νέας Δημοκρατίας. Δείχνει υπομονετικός απέναντι στις “ακραίες τσιρίδες”, τις οποίες αντιμετωπίζει αφ υψηλού ως γραφικές, αν και δεν διστάζει να παρέμβει “κόβοντας το βήχα” σε όλους, όταν τα πράγματα εκτραχύνονται. Την ίδια στιγμή βέβαια πολιτεύεται και ασκεί εξουσία ως πρόεδρος και ως αρχηγός της αντιπολίτευσης με τον πλέον προοδευτικό και φιλελεύθερο τρόπο. Η Νέα Δημοκρατία επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει παράγει ένα πρωτοφανή όγκο προοδευτικών ιδεολογικών και προγραμματικών θέσεων, έχει προβεί σ'ένα πρωτοφανές, για την ιστορία της, άνοιγμα στην κοινωνία και σε ομάδες που οι προκάτοχοί του δεν τολμούσαν καν να τις κατονομάσουν. Η ίδια η οργάνωση του κόμματος, από την οικονομική του εξυγίανση και το σύστημα συλλογής των συνδρομών των μελών μέχρι τη στελέχωσή του (αναφερόμαστε στο πρωτοποριακό Μητρώο Στελεχών) δηλώνουν ένα σύγχρονο, ανοιχτό, προοδευτικό κόμμα.
Tα σύμβολα όμως; Φαίνεται ότι ο κ.Μητσοτάκης θυσιάζει τα σύμβολα της φιλελεύθερης εξουσίας του ώστε να τον εμπιστευτεί η πλειοψηφία που βλέπει τον φιλελευθερισμό με μεγάλη καχυποψία (αν όχι απαξίωση). Φαίνεται ότι βαθύτερη επιθυμία του είναι να γίνει Πρωθυπουργός όλων των Ελλήνων και όχι “το καμάρι” των (έτσι κι αλλιώς) ελάχιστων πραγματικών φιλελεύθερων. “Πρώτα η Ελλάδα” για τον κ.Μητσοτάκη, λοιπόν. Προκείται για μια αληθινά πατριωτική στάση. Μένει να δούμε όμως πως αυτό θα λειτουργήσει για τον ίδιο και την σχέση του με την πολιτική ομάδα των φιλελευθέρων η οποία πιέζει, για την ώρα διακριτικά, για περισσότερη “φιλελεύθερη σημειολογία”.
ΚΙΝΑΛ. Το δράμα του πολιτικού μας συστήματος ονομάζεται ΚΙΝΑΛ. Η αδυναμία αναδιοργάνωσης του ΚΙΝΑΛ ώστε να γίνει μια ελκυστική εναλλακτική για όσους έχουν απογοητευτεί από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν προτίθενται να ψηφίσουν Νέα Δημοκρατία είναι ένας από τους δύο λόγους που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα εξαϋλωθεί εκλογικά. Είναι δύσκολη η χάραξη στρατηγικής για το ΚΙΝΑΛ αλλά επαναλαμβάνει το ίδιο λάθος. Στην προσπάθειά του να εκφέρει ένα διακριτό λόγο από τα δεξιά περιορίζεται στην κριτική προς τη ΝΔ χωρίς να διατυπώνει το ίδιο, δικές του, κεντροαριστερές προτάσεις. Με την κρίση που διέρχεται η σοσιαλδημοκρατία πανευρωπαϊκά κάτι τέτοιο είναι δύσκολο αλλά στο ΚΙΝΑΛ δεν προσπαθούν καν. Για το 2019 μένει να δούμε αν το μόνο μέλημα των στελεχών του θα συνεχίσει να είναι η ατομική τους πολιτική επιβίωση.
Ακροδεξιά. Η κινητικότητα στο χώρο στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας, αν και είναι μεγάλη, για την ώρα δεν έχει καταφέρει να παράγει αξιοσημείωτες πολιτικές εξελίξεις. Σημειώνουμε ότι στο σημείωμα αυτό δεν λαμβάνουμε υπόψιν τη ναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής. Υπάρχει κάτι που παραβλέπουν όσοι σχολιάζουν τα τεκταινόμενα στην Άκρα Δεξιά. Ο ακραία δεξιός ψηφοφόρος, αντίθετα από τον αριστερό, ενδιαφέρεται πάρα πολύ για την πολιτική του εκπροσώπηση στα κέντρα της εξουσίας. Σταθεροί πελάτες των πελατειακών δικτύων οι ακροδεξιοί, θέλουν να βλέπουν “τον άνθρωπό τους” στην κυβέρνηση ή σε σημαντικές θέσεις στη διοίκηση ακόμα κι αν αυτός δεν τους αντιπροσωπεύει πολιτικά σε απόλυτο βαθμό. Αυτό είναι εξαιρετικά καίριο και εξηγεί εν πολλοίς γιατί στην κάλπη η δεξιά στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας θα σπεύσει να στοιχηθεί με τον νικητή και όχι πίσω από τους επίδοξους ηγετίσκους με τους οποίους μπορεί να ταυτίζεται περισσότερο αλλά οι οποίοι με τις παραληρηματικές τους διακηρύξεις σε “αρχοντορεμπέτικο ύφος” το μόνο που καταφέρνουν είναι να συγκεντρώνουν μερικά likes στο facebook.
