Του Αλέξανδρου Σκούρα
Χθες γιόρτασε το liberal.gr τα γενέθλιά του. Ήταν μια μεγάλη στιγμή. Το Liberal είναι ένα επιδραστικό μέσο ενημέρωσης, προσανατολισμένο στη γνώμη και όχι απλά στην είδηση, που έχει ανοίξει διάπλατα την αγκαλιά του στους φιλελεύθερους. Αυτόν τον συνδυασμό τον ζηλεύουν σήμερα πολλοί φίλοι της ελευθερίας στο εξωτερικό, και για αυτό αξίζει μία ειδική μνεία στην αντοχή του εκδότη. Όμως, τα γενέθλια αυτά πέρα από γιορτή είναι και μία αφορμή για να κάνουμε ένα βήμα πίσω από την καθημερινότητα και να αναλογιστούμε τα πραγματικά σημαντικά ερωτήματα: ποιοι είμαστε, πού πάμε και από πού ήρθαμε. Το Liberal άνοιξε τις διαδικτυακές του πύλες το 2015, σε μία περίοδο που οι φιλελεύθεροι ήταν απαισιόδοξοι, απεγνωσμένοι και απογοητευμένοι. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο φιλελευθερισμός από βρισιά έγινε φιλοφρόνηση. Η κυβέρνηση μείωσε τη φορολογία και δεσμεύτηκε να τη μειώσει κι άλλο. Η αγορά σιγά-σιγά απελευθερώνεται σε σχέση με το παρελθόν.
Ο βαθμός ικανοποίησης που μπορεί να νιώθει ένας φιλελεύθερος από την πορεία των πραγμάτων μπορεί να ποικίλει. Άλλοι χαίρονται που έφυγε ο ΣΥΡΙΖΑ. Άλλοι ανησυχούν πως η συντηρητική πτέρυγα της ΝΔ θα οδηγήσει σε οπισθοχώρηση σε ό,τι αφορά τα θέματα των ατομικών ελευθεριών. Άλλοι είναι ενθουσιασμένοι με τη μέχρι τώρα πορεία της νέας κυβέρνησης. Όμως η επόμενη κρίση είναι δεδομένο ότι θα μας βρει ευάλωτους αν δεν λύσουμε το συνταξιοδοτικό και δεν εξυγιανθούν οι τράπεζες.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο ρόλος των φιλελευθέρων δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατος. Εκείνοι που είναι κοντά στην κυβέρνηση προωθούν μεταρρυθμίσεις και κρατούν την οπισθοφυλακή στα θέματα των δικαιωμάτων. Όσοι αισθάνονται ότι τους χωρίζουν πολλά από το κυβερνών κόμμα προσπαθούν να επηρεάσουν άλλους χώρους είτε από μέσα, είτε απ' έξω.
Αυτό που λείπει περισσότερο σήμερα στον φιλελεύθερο χώρο είναι η απάντηση στο ερώτημα «ποιοι είμαστε». Είναι γνωστό ότι αν πάρεις δέκα φιλελεύθερους και τους κλείσεις σε ένα δωμάτιο, θα ακούσεις τουλάχιστον έντεκα διαφορετικές απόψεις. Κλασικός φιλελεύθερος εγώ, προοδευτική φιλελεύθερη η άλλη, συντηρητικός φιλελεύθερος ο τρίτος, σοσιαλφιλελεύθερη η τέταρτη, και πάει λέγοντας. Παράλληλα, ακόμη μια παραξενιά της συγκεκριμένης ιδεολογίας, οι φιλελεύθεροι δεν αρέσκονται σε πεφωτισμένους ηγέτες. Ίσα-ίσα, βασικά θεμέλια της φιλελεύθερης παράδοσης είναι η διαρκής αμφισβήτηση, η διανοητική ταπεινότητα και η δυσπιστία απέναντι στην κάθε μορφή εξουσίας. Σ' αυτό το περιβάλλον, η απουσία «φιλελεύθερων ηγετών» που να μπορούν να ενώσουν όλες τις επιμέρους φιλελεύθερες φράξιες δεν είναι αποτυχία του φιλελευθερισμού, αλλά χαρακτηριστικό του.
Προσωπικά μετά από χρόνια ενασχόλησης με το ζήτημα σε διάφορα μέρη του κόσμου, απαντώ στο ερώτημα «ποιοι είμαστε» όσο γίνεται πιο απλά: Είμαστε αυτοί που πιστεύουν σε ιδέες και πολιτικές που αυξάνουν τις ατομικές ελευθερίες σε σχέση με το που βρισκόμαστε σήμερα. Κι αυτή είναι κατά τη γνώμη μου και η μεγάλη πρόκληση των φιλελεύθερων σήμερα - να ενημερώσουμε όλους όσοι εμπίπτουν στον παραπάνω ευρύ ορισμό ότι ο φιλελευθερισμός είναι ένα σύστημα αξιών, ιδεών και προτάσεων που σίγουρα θα τους κεντρίσει το ενδιαφέρον.
Οι πιθανότητες να γίνει αυτό στην Ελλάδα είναι σήμερα καλύτερες από ό,τι ποτέ άλλοτε, εν μέρει χάρη και στην ύπαρξη του Liberal. Όμως οι συμπολίτες μας έχουν τις δουλειές τους, τα προβλήματά τους, άγχος και ελάχιστο χρόνο. Γι' αυτό χρειάζεται να είμαστε σοβαροί, σαφείς και ειλικρινείς: ούτε να μασκαρεύουμε τον φιλελευθερισμό, ούτε να τον παρουσιάζουμε ως δήθεν συνώνυμο της δεξιάς ή της αριστεράς για μικροκομματικούς σκοπούς.
Σε κάθε περίπτωση, πλέον ευκαιρίες να πούμε τι είμαστε θα έχουμε στα επόμενα χρόνια πολλές, με σημαντικότερη την επέτειο των 200 ετών από τον αγώνα για την Ανεξαρτησία των Ελλήνων. Στο χέρι μας είναι να μην πάνε χαμένες.
