Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Τις Παρασκευές στη στήλη αυτή μιλάμε πάντα για το βιβλίο -για την αγορά του βιβλίου, για συγκεκριμένους τίτλους, για συγκεκριμένους συγγραφείς, για εκδότες, βιβλιοπώλες κ.ο.κ.-, ενώ πολύ συχνά δεν αντιστεκόμαστε στην παρόρμηση να δίνουμε και συμβουλές: συμβουλές ανάγνωσης. Η ανάγνωση είναι μια διαδικασία με πολλά στάδια και «πίστες», κάτι που κατακτιέται λίγο-λίγο. Όχι ότι εμείς βρισκόμαστε σε καμιά τρομερή πίστα, βέβαια… Είμαστε κάπου στα μισά. Πράγμα καλό, γιατί έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε — και ακόμη περισσότερα να απολαύσουμε.
Σήμερα λοιπόν, λίγες ακόμα τέτοιες συμβουλές, και παραινέσεις. Πέντε όλες κι όλες, και όλες τους εύκολες. Πάμε.
* * *
1. Πάντα φροντίζουμε να θυμίζουμε τη θνητότητά μας. Ποτέ κανείς άνθρωπος δεν πρόλαβε να κάνει όσα ήθελε σ’ αυτή τη ζωή, και ποτέ κανείς αναγνώστης δεν κατάφερε να εξαντλήσει τη λίστα του με τα «αδιάβαστα». Έτσι πάνε αυτά… Εξ ου και προτείνουμε πάντα να διαβάζετε γρήγορα και συστηματικά. Με πρόγραμμα. Με το κομπιουτεράκι. Αλλιώς δεν βγαίνει η δουλειά, και είναι πράγματι κρίμα. Οπότε: συστηματοποιήστε το διάβασμά σας, μην πέφτοντας ποτέ κάτω από τον χι χρόνο ή από τις ψ σελίδες ημερησίως. Ζούμε μέσα σε μία αχανή βιβλιοθήκη. Ο κόσμος μας είναι η Βιβλιοθήκη της Βαβέλ. Καλοί και άγιοι ο Τόμας Μαν και ο Ντοστογιέφσκι, ναι, αλλά ξεπεράστε τους. Κάθε μέρα εκδίδονται χιλιάδες βιβλία στον κόσμο. Και καναδυό δεκάδες βιβλία στα ελληνικά: ΚΑΘΕ μέρα. Κάποια από αυτά μπορεί να σας αλλάξουν τη ζωή. Αναζητήστε τα. Διαβάζετε με πρόγραμμα, και διαβάζετε ΠΟΛΥ. Αλλιώς δεν βγαίνει η δουλειά· και είναι κρίμα, κι άδικο.
2. Αλλά πάρτε και τον χρόνο σας. Άπαξ και τύχει να δείτε ότι αυτό το βιβλίο σάς τραβά από το μανίκι και σας λέει να ψάξετε λίγο περισσότερο τις λέξεις του, να επικεντρωθείτε κι άλλο στην ιστορία του, ή να τσεκάρετε τη δομή του, κάντε το. Ή και χωρίς λόγο: γιατί έτσι. Μείνετε εκεί. Χαϊδέψτε το. Χαϊδολογήστε το. Επιστρέψτε στην πίσω σελίδα και σε εκείνον εκεί τον διάλογο που υπογραμμίσατε στο Κεφάλαιο 4. Αναπνεύστε τον αέρα του. Μην το σπαταλάτε. Μείνετε εκεί. Χαζέψτε. Νιώστε την επίγευσή του στον ουρανίσκο σας. Τίποτε άλλο δεν έχει αξία εκείνη τη στιγμή. Κάντε τη στιγμή να κρατήσει πολύ. Βάλτε μια ταμπέλα ΜΗΝ ΕΝΟΧΛΕΙΤΕ στη πόρτα και βυθιστείτε στον κόσμο του. Είναι καλά εκεί. Και αυτό το «καλά» το ψάχνατε καιρό τώρα. Μη βιάζεστε. Διαβάστε το με κλειστά μάτια.
3. Κάντε το κόλπο με το Google Maps. Είναι μόδα, και είναι ωραία μόδα. ΟΛΕΣ οι μόδες γύρω από το βιβλίο είναι ωραίες — δεν έχει εξαίρεση αυτός ο κανόνας, μην το ψάχνετε. Οπότε: Περιηγηθείτε μέσω των Google Maps στις χώρες, στις πόλεις, στους δρόμους και στα μαγαζιά που παρουσιάζει ο συγγραφέας του βιβλίου σας. Κάντε το σαν παιχνίδι στην αρχή, και σαν χόμπι στη συνέχεια. Μιλάει για εξοχή και επαρχία; Κανένα πρόβλημα. Ζουμάρετε στον γεωφυσικό δορυφορικό χάρτη και δείτε πού ακριβώς πατάνε οι ήρωες του βιβλίου που διαβάζετε: πού ζουν, πού ερωτεύονται, πού πεθαίνουν. Μιλάει το μυθιστόρημά σας για την τάδε με τάδε οδό στο Μπρούκλιν; Μαγεία. Πηγαίνετε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα εκεί, ΕΠΑΝΩ στο σταυροδρόμι, και δείτε τις πινακίδες των καταστημάτων στη γειτονιά, τις τζαμαρίες, τους τοίχους από τούβλα, τους περαστικούς, τα αμάξια. Είναι υπέροχο — θα μας θυμηθείτε. Ποτέ πριν δεν μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό. Τώρα, είναι στο χέρι μας και είναι δωρεάν.
4. Ξεχάσατε την υπόθεση των βασικών μεγάλων βιβλίων που ίσως διαβάσατε παλιά, ή που ίσως διαβάσατε μικροί στα Κλασικά Εικονογραφημένα, αλλά δεν έχετε χρόνο να τα ξαναδιαβάσετε τώρα γιατί έχετε άλλα δέκα αστυνομικά στο κομοδίνο και σας περιμένουν; (Και πολύ καλά κάνετε και έχετε αυτά τα αστυνομικά. Ή τα ρομάντζα. Ή οτιδήποτε. Βιβλία να ’ναι κι ό,τι να ’ναι). Λοιπόν, κανένα πρόβλημα. Υπάρχουν πολλές λύσεις γι’ αυτό, αλλά εμείς θα σας προτείνουμε μία μάλλον απρόσμενη: πάρτε τις διασκευές τους σε παραμυθάκια για παιδιά. ΟΛΑ τα κλασικά βιβλία —από τα ελληνικά έπη και τον Σέξπιρ μέχρι τον Ντίκενς και τον Μέλβιλ— έχουν αποδοθεί σε εικονογραφημένα βιβλία για πιτσιρίκια όλων των ηλικιών. Αγοράστε τα. Διαβάστε τα. Δείτε και αξιολογήστε την εικονογράφησή τους. Και, αφού τελειώσετε και ευφρανθείτε, χαρίστε αυτά τα βιβλία στο παιδί των φίλων σας. Μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.
5. Αν πάλι έχετε εσείς παιδί, από μερικών μηνών μέχρι έξι-εφτά χρονών, κάντε αυτά τα δύο πράγματα με τα βιβλία του: (α΄) Διαβάστε τα κι εσείς. Θα εκπλαγείτε από το πόσο θα σας αρέσουν κάποια από αυτά. Δεν θα το περιμένατε, βάζουμε ό,τι στοίχημα θέλετε. Μάλιστα, κάποια θα σας αρέσουν πολύ περισσότερο από όσο το τελευταίο μυθιστόρημα που μόλις τελειώσατε. (β΄) Διαβάστε τα μαζί τους, φωναχτά. Εννοούμε, να τους τα διαβάζετε εσείς — αν και το αντίθετο πιάνει επίσης. Κάντε διαφορετικές φωνές ανάλογα με τον ήρωα (των αντρών, των γυναικών, των ζώων, των πραγμάτων), κάντε ήχους με το στόμα και με τα χέρια, περπατάτε όπως περπατούν οι ήρωες, κάντε γκριμάτσες. Δεν είναι «bedtime story» αυτό που σας λέμε: είναι ολόκληρη παράσταση. Μία τέτοια ημέρα ισοδυναμεί με ένα μήνα Netflix. Και για εσάς, και για το παιδί σας. Σας το λέμε γιατί το μετρήσαμε.
Αυτά για την ώρα. Ελπίζουμε να σας άρεσαν, και να εφαρμόσετε ένα ή περισσότερα από αυτά. Φυσικά, θα επανέλθουμε σύντομα με ακόμη περισσότερες προτάσεις! Ώς τότε, να θυμάστε το μότο μας: ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΜΟΔΑ!
