Του Αλέξανδρου Σκούρα
Ο αμερικανός οικονομολόγος Μπράιαν Κάπλαν στο διάσημο blog της διαδικτυακής Βιβλιοθήκης Οικονομικών και Ελευθερίας (econlib) γράφει με τη χαρακτηριστική του ευθύτητα ότι «όταν ακτιβιστές μιλούν για τις δόξες του σοσιαλισμού σαν να μην υπήρξε η Σοβιετική Ένωση, όλοι οι άνθρωποι με κοινή αίσθηση της ευπρέπειας πρέπει να τρομοκρατούνται. Η σωστή απάντηση στο «θέλουμε τη Σουηδία, όχι την Βενεζουέλα» είναι στην πραγματικότητα «και οι Βενεζολάνοι δεν ήθελαν τη Βενεζουέλα, αυτό όμως πήραν».
Η συνεχιζόμενη συζήτηση στη Δύση για τον σοσιαλισμό, που στις μέρες μας γίνεται επίκαιρη χάρη στην υιοθέτηση του δημοκρατικού σοσιαλισμού από τους Δημοκρατικούς των ΗΠΑ αλλά και πολιτικούς ηγέτες τύπου Κόρμπιν στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποτελεί μία στυγνή υπενθύμιση του ρόλου που έχουν οι υπερασπιστές της φιλελεύθερης δημοκρατίας στην ενημέρωση των νέων γενιών για την πλάνη του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας και την μοιραία κατάληξη των προηγούμενων γενεών που δελεάστηκαν από την ευαισθησία και τις «δημόσιες και δωρεάν» παροχές που υποσχέθηκαν οι σοσιαλιστές του παρελθόντος. Τίποτα δεν είναι δωρεάν, πάντα κάποιος πληρώνει τον λογαριασμό και δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα.
Επειδή η σημερινή νεολαία, σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, έχει πρόσβαση σε άπειρες πληροφορίες μέσα από τα κινητά της, καλό θα είναι να υπενθυμίσουμε τα πραγματικά πειράματα που συνέβησαν τις προηγούμενες δεκαετίες προς απόδειξη του ισχυρισμού ότι ο σοσιαλισμός και η σοσιαλιστική οργάνωση της οικονομίας είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Ευτυχώς στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια η βιβλιογραφία και η αρθρογραφία γύρω από αυτό το ζήτημα είναι αρκετά αυξημένη, καθιστώντας στην παρούσα φάση περιττή μία αναδρομή σχετικά με το πείραμα της Βενεζουέλας, την εξέλιξη της Βόρειας και της Νότιας Κορέας ή τις κρίσεις που προκάλεσαν οι σοσιαλιστικές πολιτικές στη Βρετανία της δεκαετίας του 70 ή τη Σουηδία της δεκαετίας του 90.
Το πιο πρόσφατο πείραμα έρχεται από τη χώρα που κατά πολλούς αναδεικνύεται ως το εναλλακτικό μοντέλο έναντι της Δύσης. Φυσικά, αναφέρομαι στην Κίνα και τον ιδιαίτερο - υβριδικό κρατικά επιχορηγούμενο καπιταλισμό της. Είναι γεγονός ότι το σχετικό άνοιγμα της κινεζικής οικονομίας σε συνδυασμό με τη δημιουργία ζωνών ελεύθερου εμπορίου που ξέφυγαν από τον κεντρικό σχεδιασμό του Κομμουνιστικού Κόμματος, έχει πετύχει τη θεαματική μείωση της ακραίας φτώχειας και τη δημιουργία μιας μικρής μεν αλλά αυξανόμενης μεσαίας τάξης. Όμως, τις τελευταίες μέρες η παγκόσμια οικονομία θορυβείται από την μείωση της εκτίμησης για την αύξηση του κινεζικού ΑΕΠ και η Wall Street Journal προειδοποιεί ότι η ατμομηχανή του κρατικού καπιταλισμού ενδεχομένως να ξέμεινε από ατμό. Όπως επισημαίνει στο σχετικό άρθρο ο Greg Ip, η επιβράδυνση της Κίνας την αφήνει πίσω σε σχέση με προηγούμενες ασιατικές οικονομίες που βίωσαν μακρές περιόδους ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης μετά το άνοιγμα των αγορών τους στο παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις. Για την Κίνα, ακόμα και ο ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 4% ίσως να είναι δυσθεώρητος για το άμεσο μέλλον ενώ όταν βρέθηκαν στο αντίστοιχο αναπτυξιακό σημείο οι υπόλοιπες ασιατικές χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν σημαντικά μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, η Ταιβάν κατόρθωσε να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 7,5% για μία ακόμα δεκαετία, η Νότια Κορέα 6,3% και η Ιαπωνία 4,7%.
Η απομυθοποίηση του κινεζικού οικονομικού μοντέλου φυσικά δεν μπορεί να είναι πλήρης αν δεν γίνει αναφορά στο οργουελιανό κράτος που παρακολουθεί κάθε κίνηση των πολιτών, την παραβίαση της ελευθερίας του λόγου και του τύπου και την τυφλή υπακοή στις επιταγές του κομμουνιστικού κόμματος και της ηγεσίας του.
