Πριν λίγες μέρες ο τ. υπουργός Στέφανος Μάνος δημοσίευσε ένα απολαυστικό άρθρο με το οποίο συνέκρινε τη χώρα μας με την Ταϊβάν. Η σύγκριση, σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιδόσεις των δύο χωρών, είναι αποκαρδιωτική για τη χώρα μας. Ενώ είχαν παρόμοια επίπεδα εισοδημάτων στις αρχές της δεκαετίας του '80, το 2019 η Ταϊβάν είχε κατά κεφαλήν ΑΕΠ της τάξης των 53.760 δολαρίων έναντι των 29.697 δολαρίων της χώρας μας. Η εικόνα αυτή πρέπει να είναι σοκαριστική για όσους μεγάλωσαν τη δεκαετία του ‘80 στη χώρα μας, όταν η επισήμανση «Made in Taiwan» πάνω σε φθηνά πλαστικά προϊόντα κουβαλούσε ένα αρνητικό στίγμα αντίστοιχο με το σημερινό «Made in China».
Όμως, η Ταϊβάν δεν είναι η μόνη χώρα που κάποτε κοροϊδεύαμε και εν τέλει κατόρθωσε να μας ξεπεράσει σε οικονομικές επιδόσεις. Αν πάρουμε ως αφετηρία τη δεκαετία του 80, την περίοδο που θεμελιώθηκε και εμπεδώθηκε το οικονομικό μοντέλο της μεταπολίτευσης, χώρες που υστερούσαν σε βιοτικό επίπεδο συγκριτικά με τη χώρα μας, κατάφεραν να μας φτάσουν και να μας ξεπεράσουν παρά το γεγονός ότι εκείνη ακριβώς την περίοδο η Ελλάδα μπήκε στην ΕΟΚ και άνοιξαν οι “κάνουλες” της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Χώρες όπως η Τσεχία, το Ισραήλ, και η Σλοβακία ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς το 1980 ότι 40 χρόνια μετά θα ήταν πλουσιότερες από την Ελλάδα, όμως εκείνες το κατάφεραν. Φυσικά, υπάρχουν και αντίθετα παραδείγματα, όπως αυτό της Βενεζουέλας αντί να αναπτυχθεί και να μας ξεπεράσει, κατόρθωσε να γίνει κατά πολύ φτωχότερη από ότι ήταν στην αρχή αυτής της περιόδου.
Ένα βασικό ερώτημα που γεννάται είναι το γιατί κάποιες χώρες προοδεύουν ταχύτερα από άλλες, τι είναι αυτό που τους δίνει την ώθηση της ανάπτυξης. Ειδικά αυτή την περίοδο, με την πανδημία να έχει ρημάξει και τον εμβολιασμό να μας επιτρέπει να κοιτάμε την επόμενη μέρα, το συγκεκριμένο ερώτημα ίσως να είναι και το σημαντικότερο που μπορεί να τεθεί από οικονομικής πλευράς.
Απαντήσεις υπάρχουν πολλές, και όλες κάτι προσθέτουν στη μεγάλη εικόνα, όμως όταν μιλάμε για οικονομική ανάπτυξη, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες είναι ο βαθμός της οικονομικής ελευθερίας. Όλες οι χώρες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, με εξαίρεση τη Βενεζουέλα, είχαν ανοδική πορεία στο Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του Fraser Institute τα τελευταία σαράντα χρόνια. Όμως η χώρα μας, από το 2006 και μετά ακολούθησε πτωτική πορεία.
Η οικονομική ελευθερία είναι το μεγάλο μυστικό της Ταϊβάν, είναι ο λόγος που οι πάμφτωχοι ανατολικοευρωπαίοι της δεκαετίας του 90, αλλά και χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, όπως το Ισραήλ, κατόρθωσαν να κάνουν αναπτυξιακά άλματα και να ξεπεράσουν τη χώρα μας. Και αυτό συμβαίνει γιατί η συνταγή της οικονομικής ελευθερίας, δηλαδή ο συνδυασμός του ισχυρού κράτους δικαίου, του ελεύθερου εμπορίου, του μικρού και αποτελεσματικού κράτους, του φιλικού προς την επιχειρηματικότητα ρυθμιστικού περιβάλλοντος, και του ισχυρού νομίσματος, είναι μία συνταγή που όποτε έχει δοκιμαστεί, έχει φέρει θαυμαστά αποτελέσματα.
Το ζητούμενο για τη χώρα μας είναι να βρεθεί ο τρόπος όλα αυτά τα σπουδαία επιτεύγματα των άλλων χωρών να εμπνεύσουν τους πολιτικούς και την κοινωνία μας ώστε να βρούμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να τα αποκτήσουμε και να αφομοιώσουμε στην ελληνική πραγματικότητα. Τα μνημόνια, άλλωστε, μας έδειξαν ότι με το στανιό προκοπή δεν γίνεται.
