Οι περισσότερες εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι μια ανάκαμψη στον παγκόσμιο τουρισμό θα ξεκινήσει από το δεύτερο εξάμηνο της χρονιάς, όταν τα εμβόλια θα έχουν αρχίσει να σταθεροποιούν κάπως την πορεία του ιού και τα lockdowns θα αίρονται. Παρά το γεγονός ότι οι συνέπειες της πανδημίας θα είναι αισθητές στα ταξίδια για χρόνια, ο τουρισμός τελικώς θα επανέλθει.
Αν μάλιστα υπάρξουν αλλαγές στις στρατηγικές του, θα μπορούσε να γίνει και καλύτερος. Βέβαια σε κάποια χαρακτηριστικά του αναμένεται ότι θα είναι διαφορετικός, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα. Η Ελλάδα, αν το αποφασίσει, θα μπορούσε κάλλιστα να επωφεληθεί από τις νέες τάσεις.
Μέχρι το ξέσπασμα της πανδημίας, ο τουρισμός αυξανόταν με γεωμετρικούς ρυθμούς. Το 1950 μόλις 25 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έκαναν ένα ταξίδι στο εξωτερικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNTWO).
Μέχρι το 2019 ο αριθμός εκτοξεύθηκε σε 1.5 δισ. ανθρώπους. Όλοι αυτοί γέμιζαν τα ταμεία ξενοδοχείων, εστιατορίων, εταιριών ενοικίασης αυτοκινήτων κλπ. Οι δαπάνες τους ξεπέρασαν τα 1.5 τρισ. δολάρια το 2019.
Το ριμπάουντ του τουρισμού σε πρώτη φάση θα είναι μάλλον ο λεγόμενος revenge tourism (εκδικητικός τουρισμός), ο τουρισμός δηλαδή «του ξεσκάσματος» στον οποίο θα επιδοθεί ο κόσμος για να ξεδώσει μετά από έναν χρόνο γεμάτο καραντίνες και περιοριστικά μέτρα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών εκτιμά ότι οι χώρες που έχουν υψηλό ποσοστό εγχώριου τουρισμού θα επανέλθουν συντομότερα. Οι διεθνείς αφίξεις υπολογίζεται ότι δεν επιστρέψουν στα προ covid επίπεδα πριν το 2023, σύμφωνα με τα πιο αισιόδοξα σενάρια.
Αμερική, Κίνα και Ινδία, για παράδειγμα, που διαθέτουν τις μεγαλύτερες εγχώριες αγορές θα αναρρώσουν - τουριστικά - ταχύτερα. Φέτος, τα μέτρα περιορισμού ταξιδιών και μετακινήσεων, έδωσαν στα μεγάλα ξενοδοχεία της Κίνας την καλύτερή τους χρονιά, καθώς οι Κινέζοι δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.
Τα κακά νέα είναι ότι σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδιών (World Travel & Tourism Council, WTTC), το 80% των τουριστικών επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο είναι μικρές επιχειρήσεις. Και πιθανώς να μην μπορέσουν εν τέλει όλες να επιβιώσουν ή να επενδύσουν σε καλύτερες μεθόδους υγιεινής κλπ.
Οι εξοχικές και οι παραλιακές περιοχές, πάντως, θα αναρρώσουν τουριστικά πιο γρήγορα από τις πόλεις. Υπάρχει, άλλωστε, η τάση να προτιμώνται αυτόνομες μονάδες παρά μεγάλα ξενοδοχεία.
Ειδικοί του τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Βικτόρια στο Γουέλινγκτον της Ν. Ζηλανδίας λένε ότι η υγιεινή και η ασφάλεια θα αναδειχθούν σε βασικό ζητούμενο, κάτι που θα ωφελήσει τους γνωστούς, «κλασσικούς» προορισμούς στις πλούσιες χώρες, αφού πολλοί τουρίστες θα αποφεύγουν τις φτωχότερες, φοβούμενοι για ελλιπή μέτρα υγιεινής.
Με την υγεία κεντρικό σημείο στα μελλοντικά ταξίδια και την ασφάλεια να «πουλάει» το ίδιο δυνατά με τα αξιοθέατα, προορισμοί όπως η Μεσόγειος και άλλες ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες θα είναι πολύ πιο ελκυστικοί από έναν «φθηνό», αλλά αμφίβολης ασφάλειας και υγιεινής, προορισμό στην π.χ. Ασία.
Κάποια κράτη βλέπουν στην πανδημία μια ευκαιρία να κάνουν reset στον τουρισμό τους. Ένας τρόπος είναι να μειώσουν τους αριθμούς των τουριστών που ξοδεύουν λίγα, με συνέπεια την υποβάθμιση περιβάλλοντος και προορισμών. Το βασικό ζητούμενο στο εξής θα είναι: Περισσότεροι ταξιδιώτες που θα δαπανούν πιο πολλά. Μια μέθοδος που θα πετύχει μακροπρόθεσμα την ισορροπία ανάμεσα στα οικονομικά - περιβαλλοντικά - κοινωνικά οφέλη και τις συνέπειες του τουρισμού.
Το Άμστερνταμ, για παράδειγμα, εξετάζει να απαγορέψει την αγορά χασίς σε μη κατοίκους, για να μην συγκεντρώνονται εκεί τουρίστες με μόνο σκοπό να κάνουν χρήση. Το Μεξικό, με την καμπάνια του για βιώσιμο τουρισμό (Mexico Reborn Sustainable), θέλει να «απλώσει» τα δολάρια των τουριστών πιο ισομερώς σε ολόκληρη τη χώρα, προμοτάροντας διάφορα μέρη και είδη ήπιου τουρισμού.
Δεν θα ακολουθήσουν όλοι την συγκεκριμένη τουριστική στρατηγική. Όσα κράτη, όμως, επανασχεδιάσουν τον τουρισμό τους έτσι ώστε να περιορίσουν τα μεγάλα πλήθη, συμπεραίνει ο Economist, θα βγουν κερδισμένα στην μετά - πανδημίας εποχή. Αντίθετα, άλλα που απλώς θα πασχίσουν να γεμίσουν ξενοδοχεία κι αεροπλάνα με «καραβιές» τουριστών χρησιμοποιώντας μεγάλες εκπτώσεις κλπ., θα μείνουν πίσω.
Όπως και να έχει, όσο οι άνθρωποι γίνονται πλουσιότεροι, οι πληθυσμοί μεγαλώνουν ηλικιακά και αυξάνεται η μεσαία τάξη σε χώρες όπως η Κίνα ή η Ινδία, θα γίνονται όλο και περισσότεροι όσοι διαθέτουν τα μέσα και το χρόνο να κάνουν διακοπές σε μια άλλη χώρα.
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Λινναίος στη Σουηδία, η τουριστική αγορά παραμένει τεράστια και σε ακόμα μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη. Το πόσο ποιοτικά θα παραμείνουν, όμως, κάποια τουριστικά μέρη στο μέλλον, θα κρίνει εν τέλει και το αν θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στους αγαπημένους προορισμούς για διακοπές, διεθνώς. Με την Ελλάδα να βασίζει, παραδοσιακά, πολλά στον τουρισμό, το δίλημμα για την μετά-πανδημίας εποχή είναι ήδη κι εδώ.
