Νότια των συνόρων, δυτικά της λύπης

Της Μαρίας Xούκλη

Όλα μετεωρίζονται σε μιαν αβέβαιη πραγματικότητα. Όλα δείχνουν ρευστά στο κατακερματισμένο πλανητικό χωριό. Όπου και να κοιτάξεις, σαν να ξηλώνονται οι ραφές σε ο,τι γνωρίζαμε ως τώρα για κόσμο. Άραγε ξεκίνησαν οι ωδίνες του νέου αχαρτογράφητου αύριο; Μήπως βιάστηκε ο σύντομος αιώνας των Άκρων να καταργήσει τα σύνορα;

Προφητική η τέχνη. «Το Μετέωρο βήμα του πελαργού», Θόδωρος Αγγελόπουλος 1991. Ένας πολιτικός εξαφανίζεται έπειτα από μιαν περίεργη ομιλία του στη Βουλή. Ένας δημοσιογράφος, κάνοντας ρεπορτάζ στην παραμεθόριο γραμμή όπου έχουν εγκλωβιστεί μετανάστες και πρόσφυγες από διάφορες φυλές, συναντά έναν άνδρα που μοιάζει με τον αγνοούμενο πολιτικό. Κοντά στην οριογραμμή όλα είναι και δεν είναι.

Το τζιπ του στρατού αφη?νει τον κεντρικο? δρο?μο και μπαι?νει σ'' ε?να χωματο?δρομο. Στη συμβολη? τους υπάρχει η πινακίδα «Συνοριακη? Ζω?νη. Απαγορευ?εται η φωτογρα?φιση». O συνταγματα?ρχης κα?θεται δι?πλα στον οδηγο?, πίσω ο Αλέξανδρος και το συνεργει?ο. Λι?γο μετα?, στη στροφη? του δρο?μου βλε?πουν μια μεγα?λη σιδερε?νια γε?φυρα, Bailey τις λε?γανε τον καιρο? του πολε?μου. Ιδιο?μορφη, απλω?νει το σκουριασμε?να φτερα? της πα?νω απο? πλατυ? ποτα?μι ... Το ελληνικο? φυλα?κιο βρι?σκεται κρυμμε?νο, σχεδο?ν αθε?ατο, με?σα σε πυκνη? βλα?στηση. Κοντα? στο ποτα?μι στην ο?χθη σχεδο?ν, το παρατηρητη?ριο. Προβα?λλει πανυ?ψηλο, πα?νω απο? τις κορφε?ς των γυμνω?ν δε?ντρων σαν παρα?ξενο πουλι?. Φρουροι? παντου? με ο?πλο στο χε?ρι.

Μια μικρη? ομα?δα στρατιωτω?ν βγαι?νει απο? το φυλα?κιο και παρατα?σσεται. O συνταγματα?ρχης χαιρετα? τον νεαρο? αξιωματικο?. Ε?πειτα παρουσια?ζει τους στρατιω?τες. Παιδια? απο? δια?φορα σημει?α της χω?ρας. Ντροπαλοι? μπροστα? στην κα?μερα, ε?πειτα ξεθαρρευ?ουν και μιλα?νε για την εμπειρι?α να ζει κανει?ς στα συ?νορα. Ε?νας λε?ει ο?τι δεν φοβα?ται παρα? μο?νο τη βουη? του ποταμου? τη νυ?χτα. Κα?ποιος α?λλος, την ω?ρα που δεν περνα?ει, ε?νας τρι?τος τη λα?θος κι?νηση που μπορει? να ''ναι μοιραι?α. O συνταγματα?ρχης οδηγει? τον Αλε?ξανδρο και το συνεργει?ο στη γε?φυρα. Τα φαγωμε?να σανι?δια τρι?ζουν κα?τω απο? τα πο?δια τους. Περπατα?νε αργα?, προσεχτικα? με το νου στους απε?ναντι. O αξιωματικο?ς εξηγει? τι ει?ναι γι'' αυτο?ν συ?νορο, συ?νορα. Ε?νας στρατιω?της με το αυτόματο σε στα?ση αναμονη?ς. O αξιωματικο?ς παρακολουθει? το γεγονο?ς με τη διο?πτρα. O συνταγματα?ρχης με τον Αλε?ξανδρο και το συνεργει?ο φτα?νουν στο κε?ντρο της γε?φυρας. Κα?τω απο? τα πο?δια τους το ποτα?μι βουι?ζει αργοσα?λευτο. Μια περι?εργη στενο?μακρη σημαι?α χωρι?ζει τη γε?φυρα στα δυο. Τα συ?νορα. O συνταγματα?ρχης πατα?ει τη γαλα?ζια γραμμη?. Με?νει ακι?νητος μια στιγμη?. Ε?πειτα σηκω?νει το ε?να πο?δι και στε?κει ε?τσι σα πελαργο?ς. Στρε?φει το κεφα?λι του στον Αλε?ξανδρο.

-Αν κα?νω ε?να βη?μα, λε?ει χαμογελω?ντας αινιγματικα?, ει?μαι... αλλου?... Γυρι?ζει και κοιτα?ζει τον φρουρο? -...η? πεθαι?νω, συμπληρω?νει.

Σιωπή. Το βουητό του ποταμού. Αναμνήσεις από το εγγύς μέλλον;

Τι είναι τα σύνορα; Το εδώ του παλιού κόσμου το ξέρουμε. Το εκεί του νέου πώς θα είναι; «Είναι επώδυνο να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο όπως είναι και ευχάριστο να τον ονειρεύεσαι όπως τον επιθυμείς».

Πώς να δώσουμε σχήμα και μορφή σε όσα χάνονται και μας αφήνουν με στυφά συναισθήματα;

Ένας αγρότης ζει μόνος στη σιβηρική τούνδρα. Κάθε μέρα οργώνει τα χωράφια του. Σηκώνει το βλέμμα. Μέχρι εκεί που βλέπει το μάτι, τίποτα. Στα βόρεια, στα ανατολικά, στα νότια, στα δυτικά, παντού κενός ορίζοντας. Κάθε ανατολή πηγαίνει να εργαστεί, κάθε δύση γυρίζει για ύπνο. Ο κύκλος συνεχίζεται χρόνο με τον χρόνο, μονότονα χωρίς τίποτα να αλλάζει. Και τότε μια μέρα, κάτι μέσα του πεθαίνει. Η ιστορία επινοημένη από τον Haruki Murakami, μιλάει για την αναμονή, την απουσία και την απώλεια.

Η ιστορία μας. Νότια των συνόρων, δυτικά της λύπης.