Φανταστείτε μία χώρα που ενώ είναι δημοκρατική και έχει ισχυρό σύνταγμα, δίνει το δικαίωμα στη νομοθετική της εξουσία να νομοθετεί χωρίς να ασχολείται καθόλου με τις συνέπειες των νόμων που ψηφίζει. Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτή τη διαρρύθμιση; Ένα είναι σίγουρο: αυτή η πρακτική σίγουρα δεν ενισχύει την ποιότητα της δημοκρατίας και σίγουρα δεν ενισχύει το κράτος δικαίου. Δυστυχώς, η χώρα αυτή είναι η δική μας.
Σύμφωνα με τον Δείκτη Ποιότητας Νομοθέτησης του ΚΕΦίΜ μπορεί σχεδόν όλοι οι νόμοι του 2019 να συνοδεύονταν από τις περίφημες αναλύσεις συνεπειών ρύθμισης, όμως ποσοτικά στοιχεία δόθηκαν μόλις στο 4% των ανάλογων ερωτήσεων. Σε απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι οι αντιπρόσωποί μας στο κοινοβούλιο εγκρίνουν νέους κανόνες που καθορίζουν κρίσιμα ζητήματα της οικονομικής, πολιτικής, ή προσωπικής ζωής μας χωρίς να μπαίνουν στον κόπο να ποσοτικοποιήσουν τις επιπτώσεις που θα έχουν οι κανόνες αυτοί στην οικονομία, την κοινωνία, και το περιβάλλον. Φυσικά, δεν είναι πάντοτε εύκολο ή δυνατό να ποσοτικοποιηθούν οι συνέπειες ενός νόμου, όμως είναι εξαιρετικά απίθανο αυτό να συμβαίνει στο 96% των περιπτώσεων.
Μία άλλη υποχρέωση που έχει η Βουλή είναι να απλουστεύει τις διαδικασίες που αφορούν τους νόμους που ψηφίζει. Η ανάγκη για τήρηση αυτής της υποχρέωσης είναι τεράστια καθώς εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, όλες οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν τα περιττά βάρη που επιβάλλει η γραφειοκρατία στις επιχειρήσεις και τους πολίτες και συνεχώς υπόσχονται την κατάργησή τους. Κι όμως, το 2019 μόνο ένας στους τέσσερις νόμους περιείχε οποιαδήποτε πρόβλεψη για την απλούστευση των διαδικασιών.
Τέλος, μία ακόμα κακή συνήθεια της νομοθετικής πρακτικής στη χώρα μας είναι η δημιουργία γραφειοκρατικών δομών - ζόμπι. Είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο να εγκρίνεται ένας νόμος ο οποίος προβλέπει την ίδρυση νέων φορέων χωρίς όμως να τους προσδίδει συγκεκριμένη δομή, προϋπολογισμό και οργάνωση. Αυτό το δυσάρεστο φαινόμενο διαιωνίζεται για τον απλούστατο λόγο ότι οι νόμοι που ψηφίζονται στη Βουλή δεν περιλαμβάνουν τη λεγόμενη μέτρηση διοικητικών επιβαρύνσεων. Το 2019, μόλις το 10% των νόμων που εγκρίθηκαν από τη Βουλή προέβλεπαν τα διοικητικά βάρη που θα επέφεραν στο δημόσιο.
Τα τρία αυτά σημαντικά προβλήματα της νομοθετικής και δημοκρατικής μας παράδοσης ξεπερνούν κομματικές γραμμές και κυβερνήσεις. Είναι πάγια προβλήματα του πολιτικού μας πολιτισμού και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι ελάχιστοι πολίτες ασχολούνται με αυτά τα κρίσιμα ζητήματα του κράτους δικαίου και της ποιότητας της δημοκρατίας.
