Του Αλέξανδρου Σκούρα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χτύπησε την Google με νέο πρόστιμο αξίας 1,5 δισ. ευρώ για αθέμιτο ανταγωνισμό. Αφορμή για την ποινή υπήρξαν ορισμένοι όροι με τους οποίους η αμερικανική εταιρεία διαφημίζεται σε ιστοσελίδες, μέσω της πλατφόρμας AdSense. Πιο συγκεκριμένα, η Google, προκειμένου να διαφημίζεται σε διάφορες ιστοσελίδες απαιτούσε από τους διαχειριστές των ιστοσελίδων να μην συνεργάζονται με κανέναν ανταγωνιστή της. Η πρακτική αυτή θεωρήθηκε επιλήψιμη και τιμωρήθηκε με ένα τεράστιο πρόστιμο.
Η εμμονή της Ε.Ε. να “αρμέγει” τις αμερικανικές τεχνολογικές επιχειρήσεις με πρόστιμα, όπως η facebook ή η apple, μου έφερε στο μυαλό μία συζήτηση που παρακολούθησα στα κοινωνικά δίκτυα μεταξύ φιλελεύθερων ακαδημαϊκών. Ο Steve Horwitz, καθηγητής οικονομικών στις ΗΠΑ, αναφέρει ότι “οι επικριτές των αγορών ισχυρίζονται συχνά ότι επιχειρήσεις που μειώνουν δραστικά τις τιμές τους, εφαρμόζουν αθέμιτο ανταγωνισμό και θα έπρεπε να υποστούν κυρώσεις Θεωρώ ότι αυτό είναι ένα κακό επιχείρημα, και βρίσκω περίεργο το γεγονός ότι - τουλάχιστον εξ όσων γνωρίζω - κανείς δεν χρησιμοποιεί το ίδιο επιχείρημα στο θέμα της ποιότητας. Αν μία επιχείρηση παράγει ένα ανώτερο ποιοτικά προϊόν και το πουλάει στην ίδια τιμή, και πάλι δεν θέτει τους ανταγωνιστές της εκτός αγοράς; Είναι αυτή η συμπεριφορά “αθέμιτος ανταγωνισμός”; Ισχύει ο παραλληλισμός;”
Οι νόμοι κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, αρκετές φορές ξεφεύγουν από τα εύλογα όριά τους και μετατρέπονται σε εργαλεία άσκησης αυθαιρεσίας της εξουσίας. Ο φιλελεύθερος οικονομολόγος Τhomas Sowell, σε άρθρο που είχε γράψει το 2015 μετά από ένα άλλο πρόστιμο της Ε.Ε. κατά της Google, γράφει ότι “το όλο νόημα του ανταγωνισμού στην αγορά είναι η αύξηση της αποδοτικότητας, που από τη φύση της συνεπάγεται με την εξαφάνιση των λιγότερο αποδοτικών παραγωγών. Η σύγχυση μεταξύ της προστασίας του ανταγωνισμού από την προστασία των ανταγωνιστών έχει ταλανίσει τους σχετικούς νόμους και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Οι Αμερικανοί τα τελευταία χρόνια φαίνεται να συνειδητοποιούν τη διαφορά.”
Ο Sowell κάνει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο διαχωρισμό. Οι καλοί νόμοι είναι εκείνοι που προστατεύουν το δικαίωμα της επιλογής των καταναλωτών. Οι νόμοι αυτοί αυξάνουν την αποδοτικότητα της αγοράς και ενισχύουν την καινοτομία. Οι κακοί νόμοι είναι αυτοί που προστατεύουν το δικαίωμα των ανταγωνιστών σε κάποιο μερίδιο αγοράς. Με αυτούς τους νόμους, η κρατική παρέμβαση προστατεύει εταιρείες που σε καθεστώς ελεύθερου ανταγωνισμού δεν θα λάμβαναν την προτίμηση των καταναλωτών - έχουν δηλαδή το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό.
Στην περίπτωση του τελευταίου προστίμου, η Ε.Ε. θεωρεί ότι μία εταιρεία σαν την Google δεν πρέπει να έχει το δικαίωμα να ζητά από τους συνεργάτες της την αποκλειστική χρήση της μηχανής αναζήτησης. Έτσι ανάγκασε τη διοίκηση της εταιρείας στην παρακάτω δήλωση: “είναι πάγια θέση μας ότι οι υγιείς, αναπτυσσόμενες αγορές είναι προς το συμφέρον όλων. Έχουμε ήδη ξεκινήσει την εφαρμογή ευρύτατων αλλαγών προκειμένου να προσαρμοστούμε στους προβληματισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μέσα στους επόμενους μήνες, θα προχωρήσουμε σε αναβαθμίσεις που θα δώσουν μεγαλύτερη προβολή στους ανταγωνιστές μας στην Ευρώπη”.
Αυτή η τελευταία πρόταση αποκαλύπτει το πόσο έχουν απομακρυνθεί οι νόμοι για την προστασία του ανταγωνισμού από τον αρχικό σκοπό τους. Ζητάμε από την Google να προβάλλει τους ανταγωνιστές της!
