Του Αλέξανδρου Σκούρα
Σε χθεσινή συνέντευξη στο ραδιόφωνο του Alpha η υπουργός παιδείας, κ. Κεραμέως, δήλωσε ότι «για εμάς η ιστορία δεν πρέπει να έχει κοινωνιολογικό χαρακτήρα, πρέπει να έχει ένα χαρακτήρα διαμόρφωσης εθνικής συνείδησης» μιλώντας για τις αλλαγές που ετοιμάζει η κυβέρνηση στο εκπαιδευτικό σύστημα και τις επικείμενες αλλαγές στα βιβλία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η δήλωσή της, ιδιαίτερα ανησυχητική οφείλω να παραδεχτώ, αποτελεί μία σκληρή υπενθύμιση των αρνητικών συνεπειών της κρατικής παιδείας μας.
Πριν βιαστεί κανείς να πει ότι είναι απαράδεκτο το να λέει μία υπουργός ότι ο ρόλος της ιστορίας στα σχολεία είναι η διαμόρφωση εθνικής συνείδησης, πρέπει να εξετάσουμε αν η θέση αυτή είναι σύμφωνη με τους νόμους και το Σύνταγμα. Συγκεκριμένα, το άρθρο 16, αιτία πολλών από τα δεινά που βιώνει και θα συνεχίσει να βιώνει η νεολαία μας, λέει ξεκάθαρα στη 2η παράγραφό του ότι «η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες». Η κ. Υπουργός έχει το Σύνταγμα με το μέρος της όταν κάνει τέτοιου είδους δηλώσεις αφού τις επιτάσσει το άρθρο 16 επομένως δεν έχει τόση σημασία η κριτική προς την ίδια αλλά προς το σύστημα που τις παράγει.
Από τη στιγμή που το Σύνταγμά μας επιβάλλει την κρατική ανάμειξη στα θέματα της παιδείας, αναγάγει και την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης σε κρατική υποχρέωση. Θεωρώ πως ανάμεσα στους αναγνώστες του Liberal.gr πρέπει να υπάρχουν πολλοί που θα προτιμούσαν να μην έχει το κράτος τέτοιες υποχρεώσεις απέναντί μας αλλά τα ζητήματα αυτά να διαμορφώνονται σε καθεστώς πραγματικής ελευθερίας, δηλαδή χωρίς κρατική παρέμβαση. Εδώ συγκρούονται δύο απόψεις, η μία φιλελεύθερη και η άλλη απολυταρχική. Για την πρώτη, ο ρόλος της ιστορίας στα σχολεία είναι η αναζήτηση της γνώσης μέσα από εκμάθηση της ανθρώπινης εξέλιξης και των διδαγμάτων που αυτή προσφέρει. Για την απολυταρχική πλευρά, η ιστορία είναι ένα εργαλείο μέσω του οποίου το κράτος μπορεί να δώσει περιεχόμενο στην έννοια της ελληνικότητας και να περάσει στις νέες γενιές το εθνικό αφήγημα που το εξυπηρετεί.
Θεωρώ δεδομένο πως σήμερα θα χυθεί πολύ μελάνι (ή θα διατεθούν αρκετά pixels) στη δήλωση αυτή από αριστερά μέσα που θα ασκήσουν έντονη κριτική. Μην τους δώσετε σημασία. Η ελληνική αριστερά ήταν πάντοτε υπέρμαχος της κρατικά κατευθυνόμενης εκπαίδευσης και πολέμησε κάθε απόπειρα απελευθέρωσής της από τα δεσμά του κράτους. Ενοχλείται σήμερα που πλέον την κατεύθυνση δεν την καθορίζει εκείνη αλλά μία κυβέρνηση της κεντροδεξιάς, όμως ουδέποτε διατύπωσε ουσιαστική αντιπρόταση ως προς το πως πρέπει να καθορίζεται το περιεχόμενο της παιδείας μας. Αντίθετα, οι φιλελεύθεροι, που μπορεί να μην έχουμε κόμμα αλλά έχουμε ισχυρή φωνή, έχουμε τολμήσει αρκετές φορές να αντιπαρατεθούμε τόσο με το άρθρο 16 όσο και με τον κρατισμό στην παιδεία.
Αν δεν θέλουμε η εκάστοτε κυβέρνηση να επιβάλλει στα παιδιά μας το εθνικό ή θρησκευτικό της αφήγημα μέσω των σχολείων, αυτό που χρειαζόμαστε είναι ελευθερία και ανταγωνισμός. Αν η επιλογή της εκπαίδευσης των παιδιών μας είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, όπως άλλωστε αναφέρει και η Χάρτα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, τότε πρέπει κάθε γονιός να είναι ελεύθερος να επιλέξει ποιος και πως θα αναπτύξει την εθνική ή τη θρησκευτική συνείδησή τους. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό, άμεσα και ρεαλιστικά, είναι η πρόταση του ΚΕΦίΜ για την παιδεία που επιμελήθηκε ο Τάσος Αβραντίνης και συνέγραψε ο καθηγητής Κώστας Δημόπουλος. Αν δεν κινηθούμε προς μία περισσότερο φιλελεύθερη κατεύθυνση άμεσα, οι επόμενες γενιές θα συνεχίσουν να βασανίζονται από ένα σύστημα που χτίστηκε πάνω σε ένα συνταγματικό άρθρο που θεωρεί ότι η διάπλαση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών είναι δουλειά κρατική...
