Του Αλέξανδρου Σκούρα
Αν ένα πράγμα έδωσε μία σχετική ανάσα στην οικοδομική και τουριστική δραστηριότητα στο κέντρο της Αθήνας, αυτό είναι το Airbnb. Μέσα σε λίγα χρόνια, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων συνειδητοποίησαν ότι μέσω μιας απλής εφαρμογής στο κινητό τους, μπορούν με ασφάλεια και σιγουριά να νοικιάζουν τα σπίτια ή τα ακίνητά τους σε αγνώστους από όλον τον κόσμο.
Ο τρόπος που λειτουργεί η εφαρμογή είναι απλός. Ένας ιδιοκτήτης (ή διαχειριστής) ακινήτου βγάζει μια αγγελία στην οποία αναφέρει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και την τιμή ενοικίασης. Χιλιάδες χρήστες της εφαρμογής, που ψάχνουν για κατάλυμα στη συγκεκριμένη πόλη, ερευνούν, συγκρίνουν και αποφασίζουν πιο από τα διαθέσιμα ακίνητα πληρεί τις προϋποθέσεις, το μπάτζετ και τις ανάγκες τους. Μέσω της εφαρμογής μισθώνουν, πληρώνουν, και έρχονται σε επαφή τα δύο μέρη. Η λειτουργία της εφαρμογής είναι ιδιοφυής στην απλότητά της. Όμως, ενοικιαστές, διαχειριστές και η Airbnb υπολόγισαν χωρίς τον μέγα ξενοδόχο της ελληνικής οικονομίας. Όχι, δεν αναφέρομαι στο Χίλτον ή το Intercontinental, αλλά στο κράτος.
Ο πρόεδρος Ρίγκαν είχε πει κάποτε για τον τρόπο που το κράτος βλέπει την οικονομία: Αν κινείται, φορολόγησέ το. Αν συνεχίζει να κινείται, ρύθμισέ το. Αν σταματήσει να κινείται, επιδότησέ το. Λίγο πολύ, αυτό προσπαθεί να κάνει και η κυβέρνηση στο Airbnb. Η επιτυχία και η διάδοση της βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι τόσο μεγάλη που αναγκάζει τα κρατικιστικά ένστικτα των κυβερνώντων μας να αντιδράσουν.
Σύμφωνα με την Καθημερινή, “αποφασίστηκε –όπως έγινε γνωστό από κυβερνητικές πηγές– να συγκροτηθεί άμεσα η αρμόδια επιτροπή, καθώς διαπιστώθηκε ότι η απότομη αύξηση των ενοικιάσεων τύπου Airbnb (σ.σ. ο «τζίρος» πλησίασε στα 2 δισ. το 2018) συνοδεύθηκε και από αρνητικές επιπτώσεις: μείωση των διαθέσιμων ακινήτων για μακροχρόνιες μισθώσεις, κύμα εξώσεων προκειμένου να απελευθερωθούν διαμερίσματα, απότομη αύξηση των ενοικίων σε συγκεκριμένες περιοχές αλλά και μείωση κύκλου εργασιών σε ξενοδοχειακές μονάδες όπου απασχολούνται εργαζόμενοι.”
Το σκεπτικό της κυβέρνησης καλύπτεται πλήρως από το ρητό του μακαρίτη του Ρίγκαν. Ας το πάρουμε από την αρχή όμως το θέμα. Στην Αθήνα παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια άνοδος ρεκόρ στις αφίξεις τουριστών ενώ ταυτόχρονα αυξήθηκαν και οι τουρίστες που επισκέπτονται την πρωτεύουσα για τα λεγόμενα city-breaks. Είναι λογικό ότι η αύξηση της ζήτησης για χώρους διαμονής να αυξήσει τις τιμές. Παράλληλα, η μείωση των διαθέσιμων ακινήτων για μακροχρόνιες μισθώσεις είναι λογική συνέπεια αφού τα δωμάτια μένουν σταθερά και ανεβαίνει η ζήτησή τους. Όμως, το γεγονός ότι αρκετοί ιδιοκτήτες επιλέγουν να μισθώνουν βραχυπρόθεσμα (μέσω Airbnb) τα διαμερίσματά τους είναι επίσης αναμενόμενο αφού στη χώρα μας η διαδικασία να απαλλαγεί κάποιος από έναν κακοπληρωτή ένοικο είναι αρκετά χρονοβόρα. Τέλος, το κύμα εξώσεων δεν θα έπρεπε να απασχολεί τόσο πολύ ένα κράτος που επιθυμεί να δει την αγορά να αναπτύσσεται. Οι εξώσεις προς τους κακοπληρωτές ενοίκους είναι η νόμιμη οδός για να απαλλαγεί ένας ιδιοκτήτης από τη ζημιά που του προκαλεί ο ένοικος.
Είναι δυνατόν η κυβέρνηση να υπονοεί ότι η απονομή δικαιοσύνης στο συγκεκριμένο θέμα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα; Όμως, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου τα συμβόλαια ενοικίου δεν ανανεώνονται ακόμα και όταν οι δύο πλευρές τηρούν το λόγο τους. Και σε αυτή την περίπτωση δεν θα έπρεπε να πέφτει λόγος στο κράτος. Ο ιδιοκτήτης ενός ακινήτου έχει το δικαίωμα, όπως και όταν προβλέπει ο νόμος, να αποφασίζει για το πως θα κάνει χρήση της περιουσίας του. Τέλος, και επειδή κρατισμός χωρίς κορπορατισμό δεν υπήρξε ποτέ, η κυβέρνησή μας ενδεχομένως να θέλει να αναλάβει τον ρόλο του υπερασπιστή της κερδοφορίας των ξενοδόχων. Είναι σαφές ότι η στήλη δεν υποστηρίζει ούτε το Airbnb ούτε τα ξενοδοχεία καλύτερο ή προτιμότερο τρόπο για έναν τουρίστα που θέλει να επισκεφθεί την πόλη μας. Όμως, είναι βέβαιο ότι το δικαίωμα της επιλογής δεν πρέπει να ανήκει σε κανέναν άλλον από τους επισκέπτες και τους ενοικιαστές.
Αν συνεχίσει έτσι η κυβέρνησή μας, δεν θα αργήσει η μέρα που θα πρέπει να επιδοτεί το κράτος τη δημιουργία διαμερισμάτων τύπου Airbnb.
