Μία καλή και δοκιμασμένη αρχή που δίνουν αρκετοί γονείς στα παιδιά τους είναι κάθε μήνα να αποταμιεύουν το 10% των εσόδων τους. Οι σοφοί γονείς που το προτείνουν αυτό στα παιδιά τους έχουν υπόψη τους ότι η ζωή είναι απρόβλεπτη και γεμάτη αναποδιές. Αν τα παιδιά αποταμιεύουν το 10% των εσόδων τους, σε μερικά χρόνια θα έχουν μαζέψει ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό που μπορεί να τους φανεί χρήσιμο σε περίπτωση ανάγκης. Αν πάλι δεν το χρειαστούν, το ποσό αυτό μεγαλώνει μέχρι και τη συνταξιοδότησή τους όπου και μπορούν να το επενδύσουν ή να το ξοδέψουν για να περάσουν τα τελευταία τους χρόνια με άνεση και αξιοπρέπεια.
Την αρχή αυτή, της αποταμίευσης, δεν την εφαρμόζουν μόνο πολίτες αλλά και κρατικές οντότητες. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, σχεδόν όλες οι πολιτείες βάζουν κάθε χρόνο ένα ποσό στην άκρη προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν έκτακτες συνθήκες, όπως μία παγκόσμια οικονομική κρίση, ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο, ή μία πανδημία. Τους λογαριασμούς αυτούς τους ονομάζουν “κεφάλαια βροχερής ημέρας” (Rainy Day Fund). Σύμφωνα με έρευνα του πάντα έγκυρου Tax Foundation, το Γουαϊόμινγκ έχει στη διάθεσή του το 109% των ετήσιων δαπανών του. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να λειτουργήσει χωρίς καμία περικοπή και χωρίς κανένα έσοδο για σχεδόν 13 μήνες! Το δεύτερο μεγαλύτερο λογαριασμό τον έχει η Αλάσκα με 52,6% επί των ετήσιων δαπανών της πολιτείας ενώ τον τρίτο τον έχει η Βόρεια Ντακότα με 30%.
Στη χώρα μας βέβαια κάτι τέτοιο ίσως να ήταν εκτός πραγματικότητας πριν λίγα χρόνια. Από το 1980 μέχρι και το 2015 το ελληνικό κράτος δεν κατέγραψε ούτε μία φορά πραγματικό πλεόνασμα. Για να επιτευχθεί αυτό έπρεπε να έρθουν τρία μνημόνια, σκληρά δημοσιονομικά μέτρα, αυξήσεις φόρων και η καταστροφή του ιδιωτικού τομέα. Όμως η κατάσταση αυτή άλλαξε, έστω και μετά από όλη αυτή την κοινωνική, πολιτική και οικονομική ταλαιπωρία, τώρα η χώρα μας οδεύει στο μέλλον με μία ευρύτερη πολιτική αποδοχή της ανάγκης για δημοσιονομική πειθαρχία και σοβαρότητα.
Η κρίση που έφερε η πανδημία, που θα χειροτερέψει τους επόμενους μήνες, βρήκε τη χώρα μας τυχερή. Η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίσαμε την πρώτη φάση της πανδημίας σε συνδυασμό με την εμπιστοσύνη που αποπνέει διεθνώς η οικονομική πολιτική της παρούσας κυβέρνησης, μας κατέταξαν στις χώρες που μπορούν να εκδώσουν ομόλογα χαμηλού ρίσκου και να δανειστούν με ευνοϊκούς όρους. Για φανταστείτε όμως η πανδημία να μας έβρισκε το πρώτο εξάμηνο 2015… Τί θα κάναμε τότε; Η απάντηση στο ερώτημα, στο καλύτερο σενάριο, είναι απλά εφιαλτική.
Η επιβίωση ενός κράτους, όπως και η επιβίωση μίας οικογένειας, είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Η δημιουργία ενός Rainy Day Fund (RDF), που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, θα ήταν μία έξυπνη κίνηση για μία κυβέρνηση που θέλει να απευθυνθεί σε νοικοκύρηδες και εργατικούς πολίτες. Φυσικά, αντίστοιχες προβλέψεις θα έπρεπε να γίνουν και σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς θα πρέπει να προβλεφθούν οι τρόποι με τους οποίους η χρήση των RDF δεν θα επιβαρύνει τη θέση των χωρών που τα χρησιμοποιούν έναντι του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης που θέτει συγκεκριμένους δημοσιονομικούς περιορισμούς.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συζήτηση για τη δημιουργία τέτοιων δημοσιονομικών εργαλείων έχει ήδη ξεκινήσει. Αν μπούμε, ως χώρα, αρκετά νωρίς σε αυτή τη συζήτηση σίγουρα θα δώσουμε και προς όλες τις κατευθύνσεις το μήνυμα ότι η Ελλάδα του “λεφτόδεντρου” και των ελλειμμάτων τελείωσε οριστικά.
