Πότε θα τελειώσει η πανδημία; Μήπως όταν ο πλανήτης κατακτήσει την ανοσία της αγέλης; Ή μήπως όταν η ασθένεια εκλείψει, ο τελευταίος ασθενής θεραπευτεί κι ο κορονοϊός περάσει στα βιβλία της ιστορίας; Ειδικά το δεύτερο σενάριο φαίνεται να αργεί πολύ ακόμα. Αν έρθει ποτέ…
Νέες μεταλλάξεις, πιο μεταδοτικές από αυτές που ξεκίνησαν την πανδημία, εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο. Καταφέραμε, ευτυχώς, να δημιουργήσουμε εμβόλια σε χρόνο ρεκόρ αλλά θα είναι πρωτοφανούς δυσκολίας άθλος να εμβολιαστεί αρκετό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού σύντομα, ώστε να επιτευχθεί ανοσία της αγέλης, πριν οι μεταλλάξεις αλλάξουν ξανά τους όρους του παιχνιδιού.
Αν ο ιός μεταλλάσσεται πιο γρήγορα από την ταχύτητα με την οποία εμβολιάζονται οι πληθυσμοί, οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι πλέον ότι μπορεί να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης.
Ακόμα κι αν μια χώρα πετύχει ανοσία της αγέλης, αυτό το στάτους θα μπορούσε εύκολα να απειληθεί από νέες μεταλλάξεις που προέρχονται από άλλα μέρη που δεν έχουν ευρεία εμβολιαστική κάλυψη.
Ο ιός προσαρμόζεται στον άνθρωπο μέσω των μεταλλάξεων, όπως είπε χθες και προϊστάμενος στο Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών για τον Καρκίνο στις ΗΠΑ, δρ. Γιώργος Παυλάκης.
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν ο ιός θα προσαρμοστεί στον άνθρωπο, αλλά κατά πόσο ο άνθρωπος μπορεί να προσαρμοστεί στα δεδομένα και την χρονική διάρκεια της πανδημίας.
Όλο και περισσότεροι ειδικοί από διάφορες χώρες αρχίζουν να λένε πλέον ότι με αυτά τα δεδομένα, η εξάλειψη του ιού είναι ένας πολύ λιγότερο εφικτός στόχος από ό,τι η διαχείρισή του.
Τουλάχιστον για το «προβλεπόμενο» μέλλον, στα περισσότερα μέρη του κόσμου ο κορονοιός θα γίνει ενδημικός, μια ασθένεια που θα κυκλοφορεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι παντού ταυτόχρονα, αλλά ούτε κι ότι θα εξαφανιστεί.
Πως θα είναι, λοιπόν, το μέλλον σε αυτή την περίπτωση; Η μετά την πανδημία κανονικότητα, ίσως δεν θα είναι η κανονικότητα του 2019. Ο ιός θα προσαρμοστεί στον ξενιστή του κι εμείς στον ιό.
Οι χώρες θα πρέπει να βρουν τρόπους για να καλύπτουν τα κενά στην προστασία. Θα χρειαστεί να στήσουν ένα ισχυρό σύστημα παρακολούθησης που θα επαγρυπνεί για νέες παραλλαγές του ιού. Που σημαίνει π.χ. ότι οι ταξιδιώτες θα πρέπει να ελέγχονται κατά την άφιξή τους ή ότι τα νοσοκομεία θα πρέπει να ελέγχουν τακτικά το προσωπικό τους και τους ασθενείς για μεταλλάξεις που τυχόν εμφανίζονται στον πληθυσμό.
Για να καταστεί δυνατή αυτή η παρακολούθηση, ο ΠΟΥ ήδη συνεργάζεται με χώρες ώστε να ενισχύσουν τις δυνατότητες γενετικής ανίχνευσης στα εργαστήρια που διαθέτουν. Η Μαρία βαν Κέρκοβ, η τεχνική επικεφαλής της αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού στον ΠΟΥ, δήλωσε ότι μελλοντικά μπορεί να γίνει εφικτή η παρασκευή εμβολίων «κατά παραγγελία». Δηλαδή, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ειδικά για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, ανάλογα με το πώς και που μεταλλάσσεται ο ιός. Η μετακίνηση των ανθρώπων παγκοσμίως σχεδόν εγγυάται ότι τυχόν νέα στελέχη του ιού δεν θα μένουν «εγκλωβισμένα» σε μια περιοχή για πολύ.
Σε ένα ιδανικό σενάριο, σύμφωνα με το Time, ίσως φτάναμε κάποια στιγμή η προσέγγιση στον covid να μοιάζει με αυτή της ιλαράς, μιας ασθένειας που έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Όμως το εμβόλιο της ιλαράς προσφέρει δια βίου προστασία, ενώ του κορονοϊού θα πρέπει μάλλον να επαναλαμβάνεται, όπως μας λένε οι ειδικοί.
Κάπως έτσι, το σενάριο της γρήγορης και «μαγικής» εξαφάνισης του ιού πηγαίνει πιο πίσω. Η νέα πραγματικότητα θα μοιάζει περισσότερο με μια περίοδο ανάρρωσης από την πανδημία. Αν είναι επιτυχής η ανάρρωση, «θεωρώ ότι θα μπούμε σε μια φάση χαμηλής επικράτησης του ιού», είπε πρόσφατα ο πρύτανης της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης…
