Του Αλέξανδρου Σκούρα
Η εμφάνιση του επικίνδυνου απ’ ό,τι φαίνεται κορονοϊού στην πόλη Βουχάν της Κίνας και τα έκτακτα μέτρα που λαμβάνει η διεθνής κοινότητα για την αποτροπή μιας επιδημίας, λειτούργησαν για κάποιους ως αφορμή αναπαραγωγής ενός ακόμη παραφορεμένου, αλλά και εσφαλμένους επιχειρήματος κατά της παγκοσμιοποίησης - ότι η πύκνωση των δεσμών μεταξύ των ανθρώπων ανά τον πλανήτη είναι κακή γιατί τάχα καθιστά, μεταξύ άλλων, ευκολότερη τη διάδοση ασθενειών όπως ο κορονοϊός, παλαιότερα η γρίπη των πτηνών και των χοίρων, αλλά και η εποχική γρίπη κάθε χρόνο.
Εύκολα καταρρίπτεται αυτό το επιχείρημα: Πρώτα απ’ όλα, η επιδημία της βουβωνικής πανώλης, για παράδειγμα, που έστειλε στον άλλο κόσμο έως και το 60% του πληθυσμού της Ευρώπης μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια, από το 1347 1351, δεν διαδόθηκε βεβαίως σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης.
Δεύτερον, είναι ακριβώς η πύκνωση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων που μας επιτρέπει να αξιοποιούμε γνώσεις και ταλέντα κυριολεκτικά δισεκατομμυρίων συνανθρώπων μας για να επιλύουμε αποτελεσματικά τα προβλήματά μας. Είναι αυτή η παγκόσμια συνεργασία χάρη στην οποία όχι μόνο έχουμε εγκαίρως κάθε χρόνο το εμβόλιο κατά της εποχικής γρίπης, αλλά και που επιτρέπει να καλύπτουμε ολοένα και αποτελεσματικότερα τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, βγάζοντας καθημερινά εκατομμύρια ανθρώπους από το τέλμα της ακραίας φτώχειας και της εξαθλίωσης.
Αυτό είναι άλλωστε το επιχείρημα του Χάγιεκ στο περίφημο άρθρο του The Use of Knowledge in Society, αλλά και του Leonard Read στο διάσημο δοκίμιο Εγώ, το Μολύβι: προϊόντα και υπηρεσίες που απολαμβάνουμε καθημερινά, θα ήταν αδύνατο - ή εξαιρετικά ακριβό - να παραχθούν, αν δεν υπήρχε η δυνατότητα να συνεργαστούν για την παραγωγή τους αμέτρητοι και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι επιδιώκοντας το ατομικό του συμφέρον υπό συνθήκες ελεύθερης αγοράς. Κοιτάξτε γύρω σας και σκεφτείτε πόσοι άνθρωποι χρειάστηκε να συνεργαστούν για να παραγάγουν το αντικείμενο που θα πέσει στο βλέμμα σας πρώτο. Και μετά σκεφτείτε πόσο πιο δύσκολη ήταν η παραγωγή του στις πιο κλειστές κοινωνίες και οικονομίες που υπήρχαν πριν από πενήντα, εκατό ή διακόσια χρόνια.
Το μεγαλύτερο όμως αντεπιχείρημα στην κριτική των αντιπαγκοσμιοποιητών είναι κάτι που οι ίδιοι μάλλον παραβλέπουν μέσα στη ζέση τους: Ξεκινούν από την εύλογη ενόχλησή τους που χρειάζονται να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό ενός ιού σε έναν μόνο τόπο. Και προτείνουν ως λύση η πρόσκαιρη αυτή και έκτακτη καραντίνα, ο αποκλεισμός από την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, των ιδεών και του κεφαλαίου, να γίνει η μόνιμη και σταθερή κατάσταση που θα διέπει τις σχέσεις των ανθρώπων. Η απάντηση όμως σε κάθε είδους καραντίνες είναι η ελευθερία.
