Του Αλέξανδρου Σκούρα
Τέταρτη λοιπόν μέρα στις ΗΠΑ, και σήμερα θέλω να γράψω για κάτι που μάλλον είτε θα σας σας λυπήσει πολύ, είτε θα σας εξοργίσει.
Χτες λοιπόν είχα τη χαρά να συναντήσω έναν καλό μου φίλο στο χώρο εργασίας του, το Office of Personnel Management, το γραφείο δηλαδή διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού για ολόκληρο το ομοσπονδιακό κράτος των ΗΠΑ.
Πριν καν σας περιγράψω τι είδα εκεί, η σύγκριση με την Ελλάδα είναι απογοητευτική: Την ώρα που, εδώ και πολλά χρόνια, κάθε Αμερικανός πολίτης μπορεί αμέσως να πληροφορηθεί πόσοι άνθρωποι εργάζονται στο ομοσπονδιακό κράτος και τι ακριβώς κάνει ο καθένας, στην Ελλάδα χρειάστηκε η κρίση για να σκεφτούμε έστω να μετρήσουμε τους ανθρώπους που απασχολούνται στο Δημόσιο. Και βεβαίως, η μέτρηση αυτή μας πήρε παράλογα πολλά χρόνια, χωρίς κανένας να μπορεί να εγγυηθεί πως η εικόνα που έχουμε σήμερα είναι απολύτως ακριβής.
Μπαίνοντας λοιπόν στον χώρο, το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς είναι το διατηρημένο γραφείο του πρώτου διοικητή του civil service και 26ου Προέδρου των ΗΠΑ Θεόδωρου Ρούζβελτ. Πάνω απ' αυτό, γραμμένο με μεγάλα γράμματα κάτι που μάλλον ποτέ δεν θα δούμε στην Ελλάδα - η φράση “No political influence will help you in the least”, καμία πολιτική επιρροή δεν θα σας βοηθήσει στο ελάχιστο.
Στη χώρα μας βεβαίως κάναμε πριν από κάποια χρόνια ένα τολμηρό, αν και καθυστερημένο βήμα για την αποκομματικοποίηση του Δημοσίου με την ίδρυση του ΑΣΕΠ. Γρήγορα όμως οι πολιτικοί και οι πελάτες τους βρήκαν πολλά και ευρύχωρα παραθυράκια προκειμένου να συνεχιστεί η ωραία πρακτική της προσοδοθηρίας. Ακόμη και σήμερα, σχεδόν δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, το κράτος θεωρείται ακόμη πολιτικό λάφυρο και κατεξοχήν εργαλείο πολιτικής συναλλαγής - για να μη μιλήσουμε για το πανταχού παρόν Μέσο, τη σχεδόν απαραίτητη προϋπόθεση για να διεκπεραιώσεις με τα λιγότερα δυνατά μπλεξίματα τις υποθέσεις σου με το Δημόσιο στην Ελλάδα.
Λίγο παραπέρα από το γραφείο του Ρούσβελτ, μπορεί κανείς να δει αναρτημένη στον τοίχο την προεδρική ατζέντα για τη διοίκηση (President's Management Agenda). Πρόκειται για ένα σύντομο κείμενο που περιγράφει περιεκτικά την αποστολή, την στρατηγική και τις αξίες του φορέα. Το όραμα που εμπνέει τους ανθρώπους που εργάζονται γι' αυτόν; “Empowering Excellence in Government through Great People”, η ενίσχυση της αριστείας με σπουδαίους ανθρώπους στη δημόσια διοίκηση.
Στην Ελλάδα από την άλλη, οι φορείς του Δημοσίου από την στιγμή που θα ιδρυθούν λειτουργούν συνήθως ως αυτοσκοπός - περισσότερο ως ευκαιρίες διορισμού και μείωσης της ανεργίας, παρά ως μοχλοί για την επίτευξη του δημόσιου συμφέροντος. Όσο δε για την αριστεία, καλύτερα να μην πιάσουμε αυτό το θέμα!
Αφού τα είδα όλα αυτά, καθίσαμε με τον φίλο μου ο οποίος μου είπε πως το συγκεκριμένο γραφείο εκπόνησε μια μελέτη σύμφωνα με την οποία, αν μεταβάλει την ενεργειακή του κατανάλωση από το πετρέλαιο στο φυσικό αέριο, μπορεί να πετύχει περικοπές των δαπανών του για την ενέργεια της τάξης μέχρι και του 90%. Όταν τον ρώτησα πώς ξεπέρασαν στην περίπτωση αυτή τον βραχνά των αρμοδιοτήτων και των υπόλοιπων γραφειοκρατικών παγίδων, μου απάντησε απλά πως η δουλειά τους είναι να παρέχουν την καλύτερη δυνατή υπηρεσία στους πολίτες στο χαμηλότερο κόστος, κι αυτό είναι που κάνουν.
Μετά λοιπόν απ' όλα αυτά τα εξωπραγματικά, πείτε μου πώς αισθάνεστε. Αν μη τι άλλο, σας προειδοποίησα εξ αρχής!
