Sebastian Fitzek «Αναλφάβητος», Μετάφραση: Δέσποινα Κανελοπούλου, εκδ. Διόπτρα, σελ. 405
Όταν πρωτοεκδόθηκε στα ελληνικά ο Σεμπάστιαν Φίτζεκ μας φαινόταν δυσνόητος και πολύ σκοτεινός. Αργήσαμε πολύ να το καταλάβουμε ότι εκείνο που έκανε ήταν πολύ απλά να παρακολουθεί τα πάντα από ένα διαταραγμένο μυαλό. Έμπαινε μέσα του και σε εκείνο ανέθετε πάντα το ρόλο του αφηγητή. Αυτό κάνει κι εδώ.
Ένας άντρας ψάχνει δουλειά ή μάλλον όχι ξεκινά με μια ληστεία, κατόπιν του προσφέρεται δουλειά, ύστερα γίνεται μάρτυρας της απαγωγής ενός κοριτσιού που κρατά ένα χαρτί, περιμένοντας στο φανάρι, στο χαρτί κάτι γράφει, κάτι του γράφει, δηλαδή του απευθύνεται, επειδή έχει φωτογραφική μνήμη το διασώζει, δεν ξέρει να το διαβάζει διότι ο Μίλαν είναι αναλφάβητος, είναι η κόρη του, λέει, εκείνοι που την κρατούν και προσποιούνται τους γονείς της, δεν είναι οι γονείς της, και έχει πέσει θύμα απαγωγής και όταν προσπαθεί να ξαναγυρίσει, βρίσκει στη θέση του σπιτιού μια παλιά βίλα από καιρό ερειπωμένη.
Από εκεί και πέρα ξεκινά η μεγάλη πορεία επιστροφής. Διαπιστώνοντας διαρκώς πως ενίοτε η άγνοια μπορεί και να είναι το μεγαλύτερο δώρο του κόσμου.
Η επίσκεψη ενός περίεργου ηλικιωμένου άντρα στον εργασιακό του χώρο ο οποίος με ένα μπουκαλάκι χάπια θα του υποσχεθεί να ξαναβρεί την αναγνωστική του ικανότητα, θα τον βάλει σε καινούριες σκέψεις, σε άλλο κυνήγι, αγνοώντας πως όλοι οι δρόμοι για την χαμένη κόρη του, τον άγνωστο ηλικιωμένο γιατρό, οδηγούν στο καμένο από τον ίδιο πατρικό σπίτι του κάτι που έχει αποβάλει εντελώς από τη μνήμη του μαζί με έναν βιασμό που τον συνδέει με το κορίτσι αυτό. Αλλά και πάλι ο Σεμπάστιαν Φίτζεκ δεν σκοπεύει να μας το κάνει τόσο απλό.
Γεγονός είναι ότι στην περίπτωση Φίτζεκ ποτέ δεν θα προβλέψεις τον δολοφόνο όσο καλά και να γνωρίζεις το έργο του. Σκοτεινός κι απρόβλεπτος, σε οδηγεί στην κορύφωση και στην αποκάλυψη με οδηγό του, κάθε φορά, την διαταραγμένη ψυχή του ήρωα.
Σχιζοφρένεια, θεραπευτική ύπνωση και απύθμενη, απρόσμενη, ανθρώπινη φύση στα ατμοσφαιρικά και προκλητικά βιβλία του Γερμανού Σεμπάστιαν Φίτζεκ, τον οποίο γνωρίσαμε με το «Πείραμα» και την «Θεραπεία» που μεταφράστηκαν στη χώρα μας αντιστοίχως το 2007 και 2009. Από τον ίδιο τον εκδότη της Διήγησης που υπέγραφε με ψευδώνυμο ως Αλέξης Γραμματικός [το όνομά του κατόπιν στο μυθιστόρημα του Βασίλης Καραγιώργος «Alter ego»].
Ήταν δεν ήταν τότε 40 χρονών, αλλά ο Βερολινέζος Σεμπάστιαν Φίτζεκ έχει ήδη δώσει το στίγμα του. Με αδελφό ψυχίατρο, σπουδές Νομικής και έφεση στο μυστήριο και στην ατμόσφαιρα θρίλερ, τα πρώτα του βιβλία είχαν ήδη μεταφραστεί με μεγάλη εμπορική επιτυχία στο εξωτερικό.
Η εκδοτική του συνέχεια στα ελληνικά είναι από τις εκδόσεις Διόπτρα, έχουν ήδη κυκλοφορήσει «Το δέμα» και «Η θεραπεία» το 2018, «Το πείραμα» και «Η θέση 7Α» το 2019, αλλά «Ο τρόφιμος» που κυκλοφόρησε πρόσφατα μοιάζει να ξεπερνά κάθε προηγούμενο.
Ο συγγραφέας αρέσκεται να τοποθετεί το κλειδί του μυστηρίου στην ψυχή του εκάστοτε ήρωά του. Καθιστώντας το φινάλε του άδηλο, άφατο, απρόσμενο, αιφνίδιο, αποκαλυπτικό ωστόσο και τόσο αληθινό (ούτε καν αληθοφανές), όσον αφορά την άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής που απομένει εις τους αιώνες, το μέγιστο μυστήριο. «Το αίνιγμα του άλλου» του Μπόρχες μοιάζει να βρίσκει και στα βιβλία του Φίτζεκ την απόλυτή του εφαρμογή.
Για την ιστορία και μόνο, ο Sebastian Fitzek είναι ο πιο επιτυχημένος συγγραφέας ψυχολογικών θρίλερ στη Γερμανία. Το πρώτο του μυθιστόρημα, «Η Θεραπεία», κυκλοφόρησε το 2006 κι έγινε αμέσως bestseller, παραμένοντας 29 εβδομάδες στην κορυφή της λίστας. Έκτοτε τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 29 γλώσσες και έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και το θέατρο. Μεταξύ των βραβείων που έχει λάβει είναι το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας 2016 και η διάκρισή του για τις 35.000 κριτικές 4άρων αστέρων στο Goodreads.
Στον «Αναλφάβητο» η αμφιβολία» είναι δεν είναι κόρη του κι αυτός εμπρηστής σε ακολουθεί μέχρι την τελευταία σελίδα και μετά την τελευταία σελίδα και σε αφήνει μετέωρο εκεί να στοχάζεσαι για μέρες σαν το αίνιγμα να είναι πλέον δικό σου ή να ανήκει σε εκείνα εκεί τα βασανιστικά αινίγματα της ζωής που οφείλεις να λύσεις, να ξεμπερδέψεις, να αναλύσεις, να ξανασυνθέσεις, να δεις από γωνία σωστή… Είναι από εκείνα τα βιβλία που αποδεικνύουν στο πού μπορεί να φτάσει η επιστήμη και ότι ο δρόμος για την Κόλαση ενίοτε είναι σπαρμένος με καλές προθέσεις.
