Της Σοφίας Βούλτεψη
Όσοι θέλουν να διαβάσουν ανάμεσα από τις γραμμές της δημόσιας συζήτησης περί εθνικής συνείδησης και αν αυτή πρέπει ή όχι να διαμορφώνεται μέσα από τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας – με αφορμή τοποθέτηση της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως – αντιλαμβάνονται πως η πατρίδα μας εξακολουθεί να μοιράζεται ανάμεσα σε δύο κόσμους.
Κατ' αρχάς, ναι. Το Σύνταγμά μας, στο άρθρο 16, στο οποίο έχουν ορκιστεί όλοι οι βουλευτές όλων των κομμάτων, προβλέπει ότι η Παιδεία αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εθνικής και της θρησκευτικής συνείδησης. Συγκεκριμένα αναφέρεται:
«Η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».
Σ' αυτό έχουν ορκιστεί και ο Τσακαλώτος και ο Πολάκης και ο Γαβρόγλου και ο Τατσόπουλος. Αν διαφωνούν, τότε κακώς ορκίστηκαν για να γίνουν βουλευτές ή υπουργοί.
Κατά δεύτερον, εφόσον το μάθημα της Ιστορίας διδάσκεται στα σχολεία και εντάσσεται στη σχολική ύλη, προφανώς εντάσσεται στο σύνολο της παρεχόμενης Παιδείας, η οποία, βάσει της συνταγματικής πρόβλεψης, αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης.
Αλλά αυτά είναι απλά πράγματα, τα καταλαβαίνουν όλοι. Αλλού βρίσκεται το πρόβλημα. Και είναι πρόβλημα κοσμοθεωρίας. Δεν θέλουν να υπάρχει έθνος!
Αυτοί που διαφωνούν, διαφωνούν με την ανάπτυξη της εθνικής και της θρησκευτικής συνείδησης γενικώς. Παθαίνουν αλλεργία ακόμη και στο άκουσμα της λέξης «εθνικός/εθνική/εθνικό».
Δεν θέλουν να υπάρχει Έθνος!
Δηλώνουν διεθνιστές, δεν θέλουν να υπάρχουν έθνη.
Και χρησιμοποιούν γελοία επιχειρήματα του τύπου αν τα… μαθηματικά πρέπει να διαμορφώνουν… μαθηματική εθνική συνείδηση!
Και έτσι, απλώς αποκαλύπτουν πόσο αγράμματοι και ανελλήνιστοι είναι.
Διότι απλά οι θετικές επιστήμες δεν εντάσσονται σ' αυτό που ονομάζουμε χώρο ανάπτυξης της εθνικής συνείδησης και της εθνικής αυτοσυνειδησίας.
Είναι άλλο πράγμα να διαβάζεις τους αρχαίους κλασσικούς και άλλο να λύνεις εξισώσεις – αν και στην περίπτωση της Ελλάδας οι γεννήτορες των θετικών επιστημών ήταν φιλόσοφοι και άρα τα δημιουργήματα του νου τους μετέχουν της διαμόρφωσης εθνικής συνείδησης.
Με δεδομένο δε ότι το σύνολο της καταγωγής και της ορολογίας των θετικών επιστημών είναι ελληνικές, αποτελούν και αυτές οι επιστήμες κομμάτι της ελληνικής εθνικής συνείδησης.
Κλείνω την παρένθεση και επιστρέφω στην αρχική σκέψη: Η εθνική συνείδηση, λοιπόν, διαμορφώνεται μέσα από τον συνολικό προσανατολισμό της Παιδείας μας. Και θα ήταν οξύμωρο αν έπρεπε να αφαιρεθεί από αυτό το σύνολο το μάθημα της Ιστορίας.
Ιστορική αλήθεια και εθνική αυτοσυνειδησία
Όχι μόνο επειδή λαός που δεν γνωρίζει την Ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει, αλλά και επειδή η Ιστορία μας περιλαμβάνει και μελανές σελίδες (όπως οι εμφύλιοι πόλεμοι, η φυλάκιση του Κολοκοτρώνη, η δολοφονία του Καποδίστρια, η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου και η καταψήφισή του το «ανθ' ημών Γουλιμής, η Μικρασιατική Καταστροφή και άλλα πολλά) που οδηγούν στην εθνική αυτοσυνειδησία.
Η ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης περιλαμβάνει τα πάντα. Η ίδια η ιστορική αλήθεια οδηγεί στη δημιουργία εθνικής συνείδησης και εθνικής αυτοσυνειδησίας.
Είναι προφανές ότι όλοι όσοι πολεμούν την ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης και παριστάνουν τους διεθνιστές, πάνω απ' όλα θέλουν να αγνοούν τι εστί εθνική συνείδηση, επειδή δεν θέλουν να υπάρχει – ούτε η εθνική συνείδηση, ούτε το έθνος.
Ήδη από την αρχαιότητα οι Έλληνες γνώριζαν πως εθνική συνείδηση αποτελεί ένα σύνολο χαρακτηριστικών που διαθέτει κάθε έθνος, ως σημείο αναγνώρισης και συνείδησης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Και πως η εθνική συνείδηση διαμορφώνεται διαμέσου των αιώνων, με ιστορικές και πολιτιστικές μνήμες, με κοινή γλώσσα και κοινές παραδόσεις, που διαμορφώνουν τελικά έναν εθνικό χαρακτήρα.
Ο Πλάτωνας για παράδειγμα, μιλούσε για την κοινή καταγωγή των Ελλήνων.
Άλλωστε, η εθνική συνείδηση στηρίζεται στη συλλογική μνήμη και στην επίγνωση της κοινής καταγωγής και της κοινής Ιστορίας, γλώσσας και πολιτισμού και στο συλλογικό όραμα επιδίωξη για ένα καλύτερο κοινό μέλλον.
Διαφωτισμός και εθνική συνείδηση
Ακόμη και ο Κοραής, ο κατ' εξοχήν εκπρόσωπος του Διαφωτισμού στην Ελλάδα, καλούσε τους «νέους του ελληνικού γένους» να στηρίζονται στην προγονική τους δόξα και την προγονική τους κληρονομιά.
Και υποστήριζε ότι οι νέοι της Ελλάδας δεν πρέπει να φεύγουν για σπουδές «εις την σοφήν Ευρώπην, πλην εις ηλικίαν 18 ή 20 ετών, και αφού πρώτον σοφισθώσιν αυτού την Ελληνικήν γλώσσαν εις Ελληνικά σχολεία και από Έλληνας διδασκάλους».
Και γιατί παρακαλώ να ήθελε κάτι τέτοιο ο Κοραής, αν όχι επειδή αυτός, ο υπέρμαχος του Διαφωτισμού (για τον οποίο δήθεν κόπτεται σήμερα ο κ. Τσακαλώτος), προέτασσε την ανάγκη για δημιουργία εθνικής συνείδησης;
Γιατί καλούσε τους νέους της Ελλάδας να διδάσκονται τις ανδραγαθίες των προγόνων τους, αν όχι για να αποκτήσουν εθνική συνείδηση;
Η ηρωική νεολαία της Διάπλασης των Παίδων
(Για τον κ. Πολάκη δεν έχω να πω πολλά. Απλά επειδή αναφέρθηκε στη «Διάπλαση των Παίδων», θυμίζω σε όλους τους άλλους Έλληνες ότι η «Διάπλασις των Παίδων» (1894 -1948) υπήρξε νεανικό περιοδικό που διηύθυνε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, που αποτελούσε αποθησαύρισμα γνώσεων, λογοτεχνικών κειμένων και εθνικών βιωμάτων και πραγματικά καθοδήγησε την ελληνική νεολαία που μερικά χρόνια αργότερα θα ριχνόταν στον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, θα διπλασίαζε την Ελλάδα και θα έδινε αξιοθαύμαστες μάχες κατά του φασισμού και του ναζισμού και υπέρ της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας).
Και ερχόμαστε τώρα στους «δύο κόσμους».
Εθνική και ταξική συνείδηση
Το θέμα όσων καταλήφθηκαν από ιερή μανία είναι ότι η ίδια η ιδεολογία τους δεν τους επιτρέπει να ανέχονται οτιδήποτε το εθνικό.
Η κομμουνιστική ιδεολογία δεν αποδέχεται την ύπαρξη εθνών, τα οποία θεωρεί δημιουργήματα του καπιταλισμού. Όπως και η εθνική συνείδηση!
Στο έργο του «Το δικαίωμα των εθνών για αυτοδιάθεση», ο Λένιν υποστήριζε ότι η έννοια του έθνους είναι κατασκεύασμα των αστών, που για οικονομικούς λόγους θέλησαν τεχνητά να ενοποιήσουν πληθυσμούς που μιλούν την ίδια γλώσσα. Διότι, όπως έγραφε, «μέσα από το εθνικό κράτος οι σύγχρονες ανάγκες του καπιταλισμού εξυπηρετούνται με τον καλύτερο τρόπο»!
«Οι αστοί θέτουν πάντοτε τα εθνικά τους αιτήματα σε εξέχουσα θέση και έτσι είναι πάντα της μόδας. Όμως, για το προλεταριάτο, αυτά τα αιτήματα υποτάσσονται στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ταξικού αγώνα», έγραφε Λένιν.
Κάθε άλλο παρά τυχαία, λοιπόν, ο Πολάκης αναφέρθηκε στην «ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης στα παιδιά των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων».
Δηλαδή, είτε θα αναπτύξουμε εθνική συνείδηση, είτε θα αναπτύξουμε ταξική συνείδηση.
Και αν αναπτύξουμε εθνική συνείδηση, τότε δεν θα αναπτύξουμε ταξική συνείδηση.
Κι' αν δεν αναπτύξουμε ταξική συνείδηση, τότε πώς θα ψηφίζουμε την Αριστερά;
*Η κ. Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β΄ Αθηνών Νοτίου Τομέα, πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος
