Ή ΕΟΚ, ή ΗΠΕ

Ο Γκι Φερχόφσταντ απευθυνόμενος τις προάλλες προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αφού τη συνεχάρη για το περιεχόμενο της ομιλίας της, επεσήμανε κάτι που όσο περνά ο καιρός γίνεται ολοένα και πιο ανησυχητικά σαφές στην Ευρώπη: ότι πολλά από τα κρίσιμα ζητήματα στα οποία αναφέρθηκε η Πρόεδρος - το μεταναστευτικό, η κατάσταση στη Λευκορωσία, η τουρκική προκλητικότητα, το Χονγκ Κονγκ, οι Ουιγούροι, αλλά και η καταπάτηση θεμελιωδών αρχών της νομοκρατίας σε χώρες-μέλη της Ένωσης, όπως η Ουγγαρία - παραμένουν επί μακρόν στο επίπεδο των συζητήσεων και των διαπιστώσεων, καθώς η υφιστάμενη δομή στη διαδικασία διαβούλευσης από την ΕΕ, και ιδίως η προϋπόθεση της ομοφωνίας, αποτρέπει τη λήψη πραγματικών αποφάσεων.

Βεβαίως, ο Φερχόφσταντ τα λέει αυτά εδώ και χρόνια. Το μακρινό 2006 για παράδειγμα, κυκλοφόρησε στην Ελλάδα η μετάφραση του βιβλίου του με τίτλο «Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης: Μανιφέστο για μια νέα Ευρώπη» (με πρόλογο του τότε Έλληνα πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή παρακαλώ). 

Ήδη από τότε διαφαινόταν το σταυροδρόμι για την Ευρώπη: ή θα προχωρήσουμε τολμηρότερα στην κατεύθυνση της ομοσπονδιοποίησης προς τις ΗΠΕ - τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, είτε πρέπει να επιστρέψουμε σε μια πιο χαλαρή σχέση, με οικονομικό κυρίως περιεχόμενο, τύπου ΕΟΚ. Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια συγκερασμού των στόχων της εμβάθυνσης από τη μία και της διεύρυνσης από την άλλη, ή αν θέλετε, της ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής με τη διατήρηση των επιμέρους αντίστοιχων εθνικών, είχε από τότε φτάσει στα όριά της.

Πόσο μάλλον σήμερα, που και μόνο η απαρίθμηση των κρίσιμων ζητημάτων όπου η Ευρώπη επιδεικνύει ασυγχώρητη αναβλητικότητα και αδράνεια, αποκαλύπτει το αδιέξοδο. 

Πρέπει λοιπόν η Ευρώπη να αποφασίσει προς τα πού θα κινηθεί. Ποια είναι η σωστή κατεύθυνση; Και κυρίως, τι είδους Ευρώπη θέλουν οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι; Καθένας ανάλογα με την οπτική του μπορεί να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά διαφορετικά. Και ειδικά οι φιλελεύθεροι μπορούμε να εγείρουν διάφορα επιχειρήματα ως προς το ποια επιλογή θα διασφαλίσει εντέλει καλύτερα τις ατομικές μας ελευθερίες. Ένα όμως είναι βέβαιο: πως η σημερινή κατάσταση της αδράνειας δεν ικανοποιεί ούτε τους φίλους της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας, ούτε τους φίλους της επιστροφής στην ΕΟΚ. Είναι μια εικόνα που δεν τιμά κανένα από τα επιμέρους οράματα που συνέθεσαν την Ευρώπη που ξέρουμε. Γι’ αυτό και οι αποφάσεις για το μέλλον της ΕΕ δεν μπορούν πλέον να καθυστερούν.