Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Υπάρχει ένας νόμος, ο «Νόμος των σημαντικών ολίγων και των ασήμαντων πολλών», που πηγάζει από την περίφημη Αρχή του Pareto. Ο Vilfredo Pareto, σπουδαίος Ιταλός οικονομολόγος, κοινωνιολόγος και φιλόσοφος, είχε παρατηρήσει κάπου εκεί στα τέλη του 19ου αιώνα ότι το 20% του πληθυσμού στη χώρα του κατείχε το 80% του πλούτου της. Ο λόγος 80/20 τού έκανε μεγάλη εντύπωση, γιατί ήδη είχε διαπιστώσει ότι τα φυτά στον κήπο του —για την ακρίβεια, μία βραγιά μπιζέλια— δεν του έδιναν όλα την ίδια αξία. Ίσα-ίσα: το 80% της παραγωγής προερχόταν μόλις από το 20% των φυτών. Πάλι ο ίδιος λόγος: 80/20. Κάτι κρυβόταν εδώ λοιπόν…
Στρώθηκε, έτσι, στη μελέτη και είδε πως ο Κανόνας 80/20 επιβεβαιώνεται σε πολλές εκφάνσεις του βίου και της κοινωνίας. Ίσως στις περισσότερες. Και, αν όχι με ακρίβεια, τουλάχιστον με μία παρόμοια αναλογία, με μια παρόμοια «ανισορροπία»: πέντε πάνω, πέντε κάτω. Αυτή η ανισορροπία, ανακάλυψε, είναι απολύτως φυσιολογική. Και μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε για να έχουμε κέρδος.
Έτσι, εισήγαγε μία νέα αρχή — που φυσικά πήρε το όνομά του.
Η θεωρία του φάνηκε να έχει μεγάλο ενδιαφέρον, και προσέλκυσε την περιέργεια πολλών μελετητών. Ο Αμερικανός μηχανικός —και εκ των θεμελιωτών του σύγχρονου μάνατζμεντ— Joseph M. Juran διατύπωσε τη δεκαετία του 1930 τον νόμο που αναφέραμε στην αρχή: Law of the vital few and the trivial many. Αν το καλοσκεφτείτε, θα δείτε ότι έχει πράγματι ένα πελώριο φάσμα εφαρμογών.
Πρώτα-πρώτα, εφαρμόζεται στα ίδια σας τα εισοδήματα. Κατά πάσα πιθανότητα, το 80% των χρημάτων που βγάζετε προέρχεται από το 20% (στο περίπου πάντα) του χρόνου που επενδύετε στη δουλειά σας (ακόμη και αν είστε δημόσιος υπάλληλος), ή από το 20% των πελατών σας, ή από το 20% των προϊόντων που πουλάτε. Από την άλλη, ό,τι ισχύει με τα έσοδα ισχύει με ανατριχιαστική ακρίβεια και με τα έξοδα: το 80% των χρημάτων που ξοδεύετε πηγαίνει στο 20% των πραγμάτων που «αγοράζετε» (π.χ., στο ενοίκιο και στο σουπερμάρκετ για ένα νοικοκυριό, ή στα μπαρ, πέστε, για έναν νυχτόβιο τύπο).
Η Αρχή του Pareto είναι ένα εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει να γίνουμε πιο αποδοτικοί και να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα με ό,τι κι αν καταπιανόμαστε, επικεντρωνόμενοι στο «20%»: σε αυτό που έχει πραγματικά σημασία. Οπότε, για να θέσουμε ένα παράδειγμα από τον χώρο των επιχειρήσεων, για να μεγιστοποιήσει κανείς τα κέρδη του, αρκεί, πολύ απλά, να ρίξει το βάρος στα εμπορεύματα ή στις υπηρεσίες εκείνες που πουλάνε περισσότερο ή στους πελάτες εκείνους που αγοράζουν περισσότερο. Γενικώς: πρέπει κανείς να δίνει προτεραιότητα στο κρίσιμο 20% των εργασιών που παράγουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Αν κάνει το αντίθετο, θα χάσει.
Δεν χρειάζεται να κάνουμε τα πάντα καλά, μας λένε —και διδάσκουν— οι μάνατζερ. Αρκεί να κάνουμε ΠΟΛΥ καλά το 20%. Έτσι κι αλλιώς, αυτό το 20% θα μας δώσει το 80% των αποτελεσμάτων που προσδοκούμε. Δεν χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο, αν το καλοσκεφτείς. Δεν θα πεθάνουμε κιόλας.
Ο κανόνας 80/20, ας το επαναλάβουμε, μπορεί να βρει εφαρμογή —και μάλιστα βρίσκει— στα πάντα: στην κατανάλωση των ενεργειακών αποθεμάτων, στη μόλυνση του περιβάλλοντος, στην εγκληματικότητα, στην καθημερινή ζωή του καθενός μας, στο πόσο χρόνο ξοδεύει κανείς για να γράψει ένα άρθρο, στο πόση ώρα κοιμάται ή είναι δραστήριος ο σκύλος του κ.ο.κ. Στα πάντα. Και φυσικά στη διακυβέρνηση μιας χώρας. Εννοείται αυτό.
Την Αρχή του Pareto, μάλιστα, τη χρησιμοποιεί κατεξοχήν ο ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πρωτοπόρος σε αυτό.
Μόνο που εδώ κι εκεί την έχει αλλάξει λιγάκι: χρησιμοποιεί ΟΛΕΣ του τις δυνάμεις, και το 100% σαν να λέμε, για να κρατήσει ένα 20% των ψήφων που πιστεύει ότι του αναλογούν. Έτσι, αδιαφορεί ΑΠΟΛΥΤΩΣ για το 80% του λαού, αρκεί να κάνει τις χάρες που πρέπει να κάνει στο 20% των δικών του. Ασχολείται με το 20% όσων έχει να κάνει μία κυβέρνηση, για να προωθήσει το 80% (ή και το 100%, ξαναλέμε) των δικών του συμφερόντων και μόνο. Προωθεί μόνο το 20% της πολιτικής δουλειάς που του ανατέθηκε από τους πολίτες, για να κάνει το 80% από τις δουλειές που έχει υποσχεθεί σε συγκεκριμένα κέντρα εξουσίας να κάνει, με αντάλλαγμα να παραμείνει (λίγο ακόμα) στην εξουσία. Βγάζει μπροστά το 20% των πιο ultra-hooligans στελεχών του για να κρύβεται από πίσω τους το 80% των οπορτουνιστών της εξουσίας που στελεχώνουν τις τάξεις του, αυτών που είδαν φως και ανέβηκαν: την κομπαρσαρία. Αδιαφορώντας για τη μάζα των εξουθενωμένων πολιτών, ασκεί τεράστια δύναμη, το 100% όσης διαθέτει, στο 20% των πυλώνων της χώρας, δηλαδή των κεντρικών (Δικαιοσύνη, Πανεπιστήμια, Οικονομία, Τύπος…), για να υποχωρήσουν και να τους θέσει υπό τον έλεγχό του.
Με δυο κουβέντες: τα δίνει ΟΛΑ για να κρατήσει εκείνο το 20%.
Λοιπόν, δεν θα το κρατήσει. Όχι γιατί δεν ισχύει η Αρχή του Pareto. Πιθανότατα ισχύει. Αλλά γιατί όλο αυτό φαίνεται. Κάνει μπαμ. Είναι εξόφθαλμο. Και η αγορά, και ο δήμος, θα εκδικηθούν.
Και η εκδίκηση της αγοράς και του δήμου είναι πάνω από τις αρχές του πολιτικού μάρκετινγκ.
