Του Αλέξανδρου Σκούρα
Ένας πολύ σοφός και ιδιαίτερα επιτυχημένος επιχειρηματίας είπε κάποτε ότι «σε πέντε χρόνια θα είσαι ο ίδιος άνθρωπος με αυτόν που είσαι σήμερα, το μόνο που θα έχει αλλάξει είναι οι άνθρωποι που συναναστρέφεσαι και τα βιβλία που διάβασες». Αν εφαρμόσουμε αυτή την αρχή στον γενικότερο πληθυσμό, κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται από την κοινωνική και οικονομική κρίση που πέρασε η Ελλάδα μεταπολιτευτικά.
Αυτή τη στιγμή, σε οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο της χώρας, μπορεί ο κάθε αναγνώστης να βρει τα πιο αδιάφορα βιβλία μαρξιστικής σκέψης. Κάθε μαρξιστής συγγραφέας βρίσκει χώρο ράφια της χώρας μας ενώ τα συνομωσιολογικά και ακροδεξιά βιβλία κυριαρχούν στις τηλεπωλήσεις μέσω των μικρών καναλιών της Αθήνας και της περιφέρειας. Είναι προφανές ότι αυτό που έλειπε πριν οι Έλληνες αρχίσουν να «ψάχνονται» λόγω κρίσης και μνημονίων, ήταν η φιλελεύθερη βιβλιογραφία, δηλαδή τα έργα των σπουδαίων διανοητών, φιλοσόφων και οικονομολόγων που υπερασπίζονται τη φιλελεύθερη συνταγή: ελεύθερη αγορά και εμπόριο, χαμηλοί φόροι, ισχυρό κράτος δικαίου.
Αυτό το φαινόμενο άρχισε να αλλάζει τα τελευταία χρόνια. Πλέον αρκετοί εκδότες, όπως οι εκδόσεις Παπαδόπουλος, οι πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, ή ακόμα και το ταπεινό μας ΚΕΦίΜ, αναγνώρισαν στο ελληνικό κοινό την ανάγκη να «μιλήσει» ο Φρίντμαν, ο Χάγιεκ, ο Μπαστιά και ο Χάζλιτ τη γλώσσα μας. Παγκόσμια best seller προηγούμενων αιώνων ή δεκαετιών, που είτε δεν είχαν εκδοθεί ποτέ στη γλώσσα μας ή ήταν εξαντλημένα εδώ και δεκαετίες, βρίσκουν το δρόμο τους στην ελληνική αγορά και μάλιστα με αξιοσημείωτη επιτυχία. Ακόμα και στη λογοτεχνία εμφανίστηκαν έργα που έρχονται σε αντίθεση με την παντοκρατορία του κολλεκτιβισμού και της μαρξιστικής ανάλυσης, όπως αυτά της Άυν Ραντ και του Τζόρτζ Όργουελ, εμπλουτίζοντας τα αναγνώσματα της κοινωνίας μας με ριζοσπαστικές και ενδιαφέρουσες ιστορίες.
Σαν να μην φτάνει αυτό, η αναγέννηση της φιλελεύθερης βιβλιογραφίας που βιώνει η χώρα μας εξαπλώνεται και στους Έλληνες συγγραφείς με αξιοσημείωτη επιτυχία. Βιβλία όπως ο «Φιλελευθερισμός» του Αριστείδη Χατζή ή το «Δημόσιο Χρέος» της Μιράντας Ξαφά (και οι δύο μέλη του επιστημονικού συμβουλίου του ΚΕΦίΜ του οποίου έχω την τιμή να ηγούμαι), εμφανίζονται στα best-sellers των μεγάλων βιβλιοπωλείων και αποτελούν σημείο αναφοράς σε άρθρα ή συζητήσεις. Θα έλεγε κανείς ότι η εικόνα που εμφανίζεται το τελευταίο διάστημα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική για τους Έλληνες της επόμενης πενταετίας. Εκδότες και διανοητές έχουν αντιληφθεί ότι η αγορά που αποτελείται από ανθρώπους που κουράστηκαν από την μονότονη και επιζήμια κυριαρχία της αριστεράς στον χώρο του βιβλίου, είναι μεγάλη και μπορεί να στηρίξει σοβαρές εκδοτικές προσπάθειες με επίκεντρο τη φιλελεύθερη σκέψη.
Το τελευταίο προπύργιο που παραμένει για τα φιλελεύθερα βιβλία είναι οι εφημερίδες. Στη χώρα μας η διάθεση βιβλίων μέσα από αυτές είναι αρκετά διαδεδομένος και για τα βιβλία με αντικείμενο τον φιλελευθερισμό αποτελούν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία προκειμένου να φτάσουν σε ακόμα μεγαλύτερα κοινά. Έχω την εντύπωση ότι η «διεύθυνση» του liberal και του Φιλελεύθερου έχει αντιληφθεί την ευκαιρία και ίσως να έχουμε σύντομα εξελίξεις και στο πεδίο αυτό.
Όπως και να 'χει, η αγορά έδωσε το μήνυμα και οι εκδότες ανταποκρίνονται. Η αναγέννηση της φιλελεύθερης βιβλιογραφίας σημαίνει ότι η διαμόρφωση των απόψεων που φέρουν οι πολίτες, οι φορολογούμενοι, οι ψηφοφόροι της επόμενης πενταετίας θα έχει μεγαλύτερη δόση φιλελευθερισμού από ότι τις προηγούμενες δεκαετίες. Αυτό είναι πολύ θετική εξέλιξη για όλους μας.
