Η «εξώδικη δήλωση» του συνδικαλιστικού οργάνου των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία, σχετικά με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, ξεπερνά κατά πολύ τα στενά όρια μιας ανακοίνωσης, ή μιας διεκδίκησης. Συνδυάζει χαρακτηριστικά -χρόνος ανάληψης, είδος επιχειρηματολογίας, επιλογή θέματος, κοινωνικές συνέπειες- που προσδίδουν στο συγκεκριμένο διάβημα μεγάλη και αυτοτελή απαξία. Η αυτοσυγκράτηση είναι αρετή, αλλά η ανάδειξη της αλήθειας ακόμα μεγαλύτερη: Η συγκεκριμένη ανακοίνωση-δήλωση δεν δείχνει απλώς ανευθυνότητα, αγγίζει τα όρια της βλαπτικής επιδίωξης, δηλαδή εγκληματικής ανευθυνότητας.
Η κακή πίστη των συντακτών της δήλωσης αποκαλύπτεται καταρχάς από το ότι δεν έκαναν καν τον κόπο να ενημερωθούν για τα αντικειμενικά δεδομένα επί των οποίων στήριξαν την «επιχειρηματολογία» τους.
Ως προς το πρώτο επιχείρημα, την παραβίαση του δικαιώματος προστασίας προσωπικών δεδομένων, η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η εξ ορισμού πλέον αρμόδια να εκφράζει γνώμη επί του θέματος, έχει αποφανθεί (Ανακοίνωση από 21/5/2021) ότι «η επίδειξη του αρνητικού αποτελέσματος των αυτοδιαγνωστικών ελέγχων ... στο μέτρο που το αποτέλεσμα αυτό δεν περιλαμβάνεται σε σύστημα αρχειοθέτησης, ούτε υπόκειται σε αυτοματοποιημένη επεξεργασία, δεν συνιστά καταρχήν επεξεργασία προσωπικών δεδομένων εμπίπτουσα στο ρυθμιστικό πεδίο του ΓΚΠΔ (άρθρο 2) και του ν. 4624/2019 (άρθρο 2)».
Το ίδιο, κατ' αναλογίαν και με τις ίδιες προϋποθέσεις, ισχύει και για το πιστοποιητικό εμβολιασμού, η επίδειξη του οποίου, όταν ζητείται για νόμιμους λόγους και από αρμόδιες Αρχές, δεν εμπίπτει καν στο πεδίο προστασίας προσωπικών δικαιωμάτων -κάτι που ουδόλως ενδιαφέρει τους αγανακτούντες συνδικαλιστές.
Ως προς τη δεύτερη αιτίαση, τη δήθεν υπέρβαση της αρχής της αναλογικότητας, λόγω «στέρησης των βιοποριστικών μέσων» των αρνουμένων να εμβολιασθούν, και αυτή έχει κριθεί: Εφόσον δίδεται προθεσμία συμμόρφωσης, και δεν λύεται οριστικά η σχέση εργασίας, το μέτρο δεν είναι ούτε παράνομο, ούτε μη αναλογικό.
Και, σε κάθε περίπτωση, άλλο θα ήταν οι υγειονομικοί να προσβάλλουν δικαστικά διατάξεις που θεωρούν παράνομες, άλλο να καλούν σε αποχή εν μέσω διαδικασίας εμβολιασμού και να προαναγγέλλουν απεργία.
Αλλά και γενικώς η «μάχη κατά της υποχρεωτικότητας», όταν υπάρχουν πλέον τόσες διεθνείς αποφάνσεις, επιστημονικές και νομολογιακές, κι όταν καλύπτεται από τις εγγυήσεις του Κράτους Δικαίου (ύπαρξη υγειονομικής έκτακτης ανάγκης, εφαρμογή μόνο για ορισμένες κρίσιμες επαγγελματικές κατηγορίες, χρονικοί περιορισμοί, αναλογικότητα), αποτελεί μια μάχη χαρακωμάτων, μια μάχη προφάσεων και εντυπώσεων. Και πάντως σίγουρα δεν αρμόζει σε επιστημονικούς φορείς και αντιπροσωπευτικά όργανα.
Το δεύτερο εσκεμμένο σφάλμα έχει ακόμα μεγαλύτερη απαξία, γιατί εκφεύγει της επιστημονικής και νομικής ακρίβειας και αγγίζει άμεσα τον κοινωνικό ρόλο των υγειονομικών υπαλλήλων: Πρόκειται για το παράδειγμα που δίνουν εκείνοι που, με βάση τα καθήκοντα αλλά και τον όρκο τους, οφείλουν να προστατεύουν όχι μόνο μεμονωμένους ασθενείς αλλά και τη δημόσια υγεία γενικότερα.
Ακόμα και να είχαν οποιαδήποτε βάση οι αιτιάσεις κατά της «υποχρεωτικότητας» -την οποία, επαναλαμβάνω, στερούνται, εφόσον τηρούνται, όπως τηρούνται προς το παρόν στη χώρα μας, οι οριοθετήσεις των εμπειρογνωμόνων, των Επιτροπών Βιοηθικής και των δικαστηρίων- και πάλι όργανα που εκπορεύονται από υπαλλήλους-λειτουργούς στο χώρο της υγείας θα έπρεπε να αποφεύγουν να τα χρησιμοποιούν ως επιχειρήματα.
Και τούτο γιατί θα μετέτρεπαν τους υπηρέτες της υγείας σε αρνητές του ρόλου τους, αφού θα μπορούσαν να έχουν ως συνέπεια την επιβράδυνση των εμβολιασμών και άρα την έκθεση του πληθυσμού σε κίνδυνο. Ρόλος των εργαζομένων στα νοσοκομεία είναι να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της πανδημίας και να προτρέπουν σε αυτό που σώζει. Όχι, να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και να υπονομεύουν τη δημόσια υγεία καλώντας σε αποχή από μέτρο που αποφάσισε η Πολιτεία για να σώσει άτομα και το σύνολο.
Το σημείο, όμως, στο οποίο η ανευθυνότητα της ανακοίνωσης αγγίζει τα όρια της εγκληματικής αδιαφορίας για το κοινωνικό σύνολο έχει να κάνει με το χρόνο έκδοσής της. Τη στιγμή που ολόκληρη η Ελλάδα καίγεται, που όλοι οι πολίτες, όπου και να βρισκόμαστε, αγωνιούμε, συμπάσχουμε και κλαίμε για το μέγεθος της περιβαλλοντικής και ανθρώπινης καταστροφής, αυτήν ακριβώς τη στιγμή διάλεξαν οι αγανακτούντες υγειονομικοί για να σπείρουν έναν ακόμα σπόρο αδικαιολόγητης αμφιβολίας και αχρείαστου διχασμού.
Δεν μπορούσαν να περιμένουν ούτε καν μερικές μέρες, να σβήσουν τουλάχιστον οι φωτιές, να μαλακώσουν λίγο οι ψυχές υγιών και ασθενών, εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων. Τόση βιασύνη -δέκα ημέρες πριν λήξει η προθεσμία εμβολιασμού και έναν περίπου μήνα πριν τεθούν σε εφαρμογή οι συνέπειες του μέτρου- και μάλιστα με απειλή προκήρυξης απεργίας, εκθέτει τα κίνητρα τους και, πιο καθοριστικά από όλες τις αβλεψίες τους, εκθέτει τους συντάκτες της ανακοίνωσης και όσους συντάσσονται με το περιεχόμενό της.
* Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος και πρώην ευρωβουλευτής.
