Του Νίκου Φιλιππίδη
Η δυνατότητα πλέον των Ελλήνων αγροτών να παράγουν νέα εισοδήματα και να πραγματοποιούν νέες επενδύσεις στις εκμεταλλεύσεις τους έχει περιορισθεί. Το χειρότερο δε είναι ότι οι περισσότεροι παράγουν ζημιές, καθιστώντας τους εαυτούς τους ευάλωτους σε οποιαδήποτε αναποδιά. Εισπράττουν δηλαδή λιγότερα από αυτά που καταναλώνουν και ξοδεύουν για την δραστηριότητά τους.
Την ίδια στιγμή συρρικνώνονται συνεχώς οι διαθέσιμοι πόροι για την παραγωγή: ακριβότερη ενέργεια, δημογραφικά γηρασμένο και περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό, λιγότερα και ακριβότερα φυτοφάρμακα και λιπάσματα, λιγότερα και υποβαθμισμένα εδάφη, μειωμένο νερό άρδευσης και πολλοί νέοι φόροι.
Οι παραπάνω περιορισμοί οξύνονται καθημερινά και λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι καταστροφές που προκάλεσαν οι κακές καιρικές συνθήκες τον τελευταίο μήνα στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σε σχέση μάλιστα με το παρελθόν οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται πλέον στους αγρότες είναι αντιστρόφως ανάλογες των όσων εισέπρατταν στο παρελθόν με μικρότερες ζημιές. Το πακέτο Χατζηγάκη είναι το πιο χαρακτηριστικό: Μικρή ή ανύπαρκτη ζημιά που συνοδεύτηκε από μεγάλη αποζημίωση, έναντι πολύ μεγαλύτερων ζημιών στην παραγωγή τα τελευταία χρόνια οι οποίες αποζημιώνονται με πολύ μικρότερα ποσά.
Μια μεγάλη ζημιά λόγω ενός χιονιά ή ενός παγετού, αρκεί για να κάνει ζημιογόνα μια χρονιά για μια αγροτική εκμετάλλευση και τα περιθώρια να την απορροφήσει γίνονται κάθε χρόνο και μικρότερα, φορτώνοντας την με νέα χρέη τα οποία βάσει της ιστορικής εμπειρίας σπανίως αποπληρώνονται.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το 62,7% των δανείων αγροτικών δραστηριοτήτων βρίσκονται στο «κόκκινο» (πέρυσι ήταν στο61,4%), δηλαδή δεν εξυπηρετούνται για πάνω από 90 ημέρες. Το 48% δε εμφανίζει καθυστέρηση άνω των 720 ημερών. Μόνο ο «συγγενικός» κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας (τα περισσότερα κλωστήρια διαθέτουν και εκκοκκιστήρια βάμβακος) εμφανίζει υψηλότερα ποσοστά, της τάξης του 71%.
Η αγροτική οικονομία τείνει να φτάσει σε ένα σημείο καμπής, ανάλογο της οποίας δεν έχει απαντηθεί στην μεταπολίτευση.
Αργά ή γρήγορα, θα χρειαστεί ένα νέο μεγάλο σχέδιο για τον κλάδο, προσαρμοσμένο στα οικονομικά δεδομένα της χώρας, με αξιοποίηση των ραγδαίων επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων. Τεχνολογίες που μειώνουν το κόστος παραγωγής όπως η ρομποτική (στο άρμεγμα ζώων ή στον εμβολιασμό των φυτών), η πληροφορική (στη γεωργία ακριβείας), νέες μορφές ενέργειας όπως η γεωθερμία (στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες), η γονιδιωματική τεχνολογία (στην πιστοποίηση της ποιότητας των ΠΟΠ, ΠΓΕ προϊόντων μας) πρέπει άμεσα να επεκταθούν. Σε αυτές τις βάσεις πρέπει να «πατήσει» ο πρωτογενής τομέας, μαζί με τις απαραίτητες συμπράξεις ή ακόμα και συνενώσεις μεταξύ των εκμεταλλεύσεων προκειμένου να επιτυγχάνονται οι απαραίτητες οικονομίες κλίμακος.
Χρειάζεται όμως και η γνώση όπως την δίνουν ερευνητικά κέντρα, πανεπιστημίων, γεωργών, ομάδων παραγωγών, μεταποιητικών βιομηχανιών, αλυσίδων διακίνησης και των καταναλωτών.
Η εποχή καλεί σε εγρήγορση. Χρειάζονται νέες ιδέες, δυναμικές λύσεις και καλές πρακτικές που ήδη εφαρμόζονται στο εξωτερικό. Υπό αυτή την έννοια είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό σε τι θα ωφελήσουν τους αγρότες νέες κινητοποιήσεις...
*Αναδημοσίευση από το περιοδικό Agricola της Καθημερινής
Share
