Του Αλέξανδρου Σκούρα
Πριν λίγες μέρες συνάντησα έναν νέο και φιλόδοξο επιχειρηματία που είναι στα πρόθυρα μεγάλης επιχειρηματικής επέκτασης χάρη στην καινοτομία που εφηύρε. Μιλώντας του για τις εμπειρίες που έχει αποκτήσει στα διάφορα συνέδρια επιχειρηματικότητας και καινοτομίας που έχει κληθεί να παρουσιάσει το καινοτόμο προϊόν του, μου είπε ότι οι περισσότεροι επενδυτές είτε σταματούν την κουβέντα όταν τους λέει ότι εδρεύει στην Ελλάδα είτε τον ρωτούν αν είναι ανοικτός στο ενδεχόμενο “μετακόμισης” της βάσης του σε χώρες πιο φιλόξενες για την επιχειρηματικότητα όπως οι ΗΠΑ ή η Κίνα.
Κατά καιρούς ακούμε πολιτικούς και δημοσιολόγους να ασκούν κριτική προς τις επιχειρήσεις που πήγαν στη Βουλγαρία, τους νέους που ξενιτεύτηκαν σε χώρες της Ε.Ε. και εταιρίες που ενώ δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα έχουν την έδρα τους αλλού. Η λογική της κριτικής αυτής φέρει πατριωτικά επιχειρήματα και συναισθηματική επίκληση της αγάπης για την πατρίδα. Σύμφωνα με όσους εκφράζονται με αυτόν τον τρόπο, όλοι οι παραγωγικοί Έλληνες πρέπει “να βάλουν πλάτη” για να βγει η χώρα από τη δύσκολη θέση που έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με έρευνα της Διανέοσις, το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στη χώρα μας λαμβάνει τρομακτικές διαστάσεις με απρόβλεπτες συνέπειες για την οικονομία, τον τρόπο ζωής, το κράτος πρόνοιας και ακόμα και την γεωστρατηγική θέση της χώρας. Πάλι, οι “πατριώτες” επικαλούνται το καλό της πατρίδας και ζητούν από όλους μας να “βάλουμε πλάτη” και να κάνουμε περισσότερα παιδιά ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση και να αποφευχθεί η Ελλάδα των 8,5 εκ. που - σύμφωνα με τα στοιχεία - θα έρθει το 2050.
Το θεμελιώδες επιχείρημα που βρίσκεται πίσω από αυτά τα προβλήματα, τις πιθανές λύσεις αλλά και την “πατριωτική” επιχειρηματολογία είναι ότι ο κάθε πολίτης πρέπει εν γνώση του να ζημιωθεί ατομικά προκειμένου να κερδίσει το σύνολο. Οι επιχειρηματίες να βγάλουν λιγότερα κέρδη ή να ρισκάρουν ζημίες και να παραμείνουν στην Ελλάδα. Οι νέοι να θάψουν τα όνειρά τους για μια καλύτερη ζωή και να το “παλέψουν” εδώ. Οι γονείς, που με το ζόρι κάνουν ένα παιδί και φοβούνται κάθε μέρα για το τί θα τους ξημερώσει, πρέπει να ρισκάρουν και να κάνουν άλλα δύο για να μην αλλοιωθεί ο πολιτισμός, η παράδοση και η κουλτούρα μας.
Η θέση μου είναι πως όταν το κράτος, η χώρα, η πατρίδα, προσπαθεί να λύσει σοβαρά προβλήματα ζητώντας από τους πολίτες της να ζημιωθούν εν γνώση τους φλερτάρει με την αποτυχία, εκτός κι αν η χώρα για την οποία μιλάμε είναι απολυταρχική και έχει τη δύναμη να επιβάλλει στους πολίτες της την εκάστοτε συμπεριφορά. Στην περίπτωση της Ελλάδας, που λόγω της Ε.Ε. οι νέες και νέοι μας έχουν δικαίωμα εργασίας σε οποιαδήποτε χώρα της Ενωμένης Ευρώπης, οι επιχειρηματίες μας μπορούν να ιδρύσουν εταιρίες σε γειτονικές ή μακρινές χώρες με πολύ χαμηλότερη φορολογία και καλύτερες υπηρεσίες, και οι γονείς μπορούν να αποφύγουν τα ρίσκα ενός δεύτερου ή τρίτου παιδιού, ο ηθικός εκβιασμός είναι καταδικασμένος σε αποτυχία.
Μα, θα μου πείτε, πως στο καλό θα λυθούν αυτά τα προβλήματα; Η απάντηση είναι τόσο προφανής που μας διαφεύγει. Αντί να ζητάμε από τους συμπολίτες μας να ζημιωθούν για το καλό της πατρίδας, χρειάζεται να αντιστρέψουμε τα κίνητρα και να τους ζητήσουμε να κερδοφορήσουν κάνοντας το καλό για την πατρίδα. Στην περίπτωση των επιχειρήσεων, πρέπει να κάνουμε την Ελλάδα τόσο ελκυστική για επενδύσεις ώστε όχι μόνο να επιστρέψουν όσοι έφυγαν, αλλά να έχουμε καινούριους επενδυτές και επιχειρηματίες από το εσωτερικό και το εξωτερικό που θα δραστηριοποιηθούν με σκοπό το κέρδος στη χώρα μας. Αυτό μπορεί να γίνει αν μέσα σε μία δεκαετία η Ελλάδα γίνει ανταγωνιστική στο κομμάτι της φορολογίας, της γραφειοκρατίας, και του θεσμικού πλαισίου. Για να μην φεύγουν οι νέοι μας, πρέπει να μπορούν να διεκδικήσουν τα όνειρά τους εδώ. Για να γίνει αυτό πρέπει να εξορθολογιστεί το ασφαλιστικό, να εξαφανιστούν τα κλειστά επαγγέλματα και οι θεσμοί μας να γίνουν υποστηρικτικοί (αντί για εχθρικοί που είναι σήμερα) στον ανταγωνισμό και την δημιουργία θέσεων εργασίας. Αν πετύχουμε αυτά τα δύο, λογικά ακολουθεί και μία άμεση λύση στο θέμα της υπογεννητικότητας με τη μορφή μεταναστών. Το ποιοι θα είναι αυτοί και πως θα έρθουν στη χώρα μας μπορεί να είναι μελλοντική συζήτηση, αφού αποκτήσουμε τον ευχάριστο μπελά του να θέλουν να έρθουν στη χώρα μας τόσοι πολλοί που θα πρέπει να τους διαλέξουμε.
