Του Αλέξανδρου Σκούρα
Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά η εποχή στην οποία ζούμε είναι από πάρα πολλές απόψεις η καλύτερη εποχή της ανθρωπότητας. Η πρόταση αυτή ακούγεται προκλητική ή ασόβαρη σε μία χώρα που έχει απολέσει το ένα τέταρτο του πλούτου της τα τελευταία 10 χρόνια, που έχει νεανική ανεργία πάνω από 40%, που σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της ζει στα όρια της φτώχειας και ανάγκασε 500.000 νέες και νέους να μεταναστεύουν.
Όμως, τα στατιστικά δεδομένα και οι ποιοτικοί δείκτες ευημερίας δείχνουν ξεκάθαρα πως δεν έχει υπάρξει καλύτερη περίοδος για να είναι κανείς άνθρωπος από τη σημερινή.
Την παρατήρηση αυτή έχουν κάνει ορισμένα εξαιρετικά μυαλά. Ένας από τους πρώτους ήταν ο Χανς Ρόσλινγκ που έγινε παγκοσμίως γνωστός από μία συγκλονιστική ομιλία του σε συνέδριο Ted της οποίας το βίντεο έγινε viral σε όλο τον πλανήτη. Ο Ρόσλινγκ αφιέρωσε μεγάλο κομμάτι των τελευταίων ετών της ζωής του στην καταπολέμηση αυτού της απαισιόδοξης προκατάληψης που χαρακτηρίζει μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας και κυρίως των μέσων ενημέρωσης.
Κατέγραψε και διατυμπάνισε τη ραγδαία βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στα φτωχότερα μέρη του κόσμου μας, ιδίως της Αφρικής και της Ασίας, και μας ενημέρωσε για την εντυπωσιακή μείωση της ακραίας φτώχειας (η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρεί πως αυτού του είδους η φτώχεια μπορεί να αποτελεί παρελθόν μέχρι το 2030), του αναλφαβητισμού και των πρόωρων θανάτων.
Ακολούθησε ο λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό αλλά σημαντικότατος Αμερικανός ψυχολόγος και γλωσσολόγος, Στίβεν Πίνκερ. Ο Πίνκερ, που διδάσκει στο Χάρβαρντ, μελέτησε σε βάθος την ανθρώπινη ιστορία και συμπέρανε πως σε αντίθεση με την πραγματικότητα που προβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης, η σημερινή εποχή δεν είναι μόνο η πιο εύρωστη αλλά και η λιγότερη βίαιη περίοδος της καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας. Μπορεί το βίντεο του Πίνκερ στο Ted να μην έγινε όσο viral έγινε το αντίστοιχο του Ρόσλινγκ, αλλά πραγματικά αξίζει τον κόπο.
Η συνήθης αντίδραση της κοινής γνώμης, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, στο άκουσμα τέτοιων αφηγήσεων για την εποχή στην οποία ζούμε είναι η χλεύη και η έκπληξη. Ειδικά όσοι παρακολουθούν δελτία ειδήσεων ή ενημερώνονται για τις τοπικές ή διεθνείς εξελίξεις, βομβαρδίζονται καθημερινά με τίτλους ειδήσεων που μας ενημερώνουν με τρόμο για το ισλαμικό κράτος, τα σκάνδαλα του Τραμπ, τα μνημόνια, τις αιματηρές δολοφονίες και τα σοβαρά εγκλήματα.
Ο μιντιακός χώρος και χρόνος που αφιερώνεται σε θετικές ειδήσεις είναι αρκετά μικρότερος από αυτόν που αφιερώνεται στις αρνητικές. Φυσικά, δεν πρόκειται για καμία πλεκτάνη των καναλαρχών ή των εκδοτών. Αντίθετα, είναι η ανταπόκρισή τους στο τι ζητούν τα ακροατήρια και οι αναγνώστες τους.
Το περίεργο θηλαστικό που λέγεται άνθρωπος δείχνει να προτιμά και να προσέχει τις αρνητικές ειδήσεις από τις θετικές. Ίσως αυτό να οφείλεται στην εξελικτική μας διαδρομή ως είδος, καθώς η γνώση του κινδύνου μπορεί να μας σώσει από την καταστροφή ενώ η άγνοια μιας θετικής εξέλιξης μας στοιχίζει πολύ λιγότερο αφού απλώς μας αφήνει στην ίδια περίπου κατάσταση με αυτή που βιώνουμε σήμερα.
Ενώ λοιπόν ο πλανήτης οδεύει προς το μέλλον με ολοένα και μεγαλύτερα προσδόκιμα ζωής, λιγότερους πολέμους, λιγότερη ακραία φτώχεια, περισσότερη παιδεία, περισσότερη δημοκρατία, καλύτερη τεχνολογία και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για όλους - από τους φτωχότερους των φτωχών μέχρι και το πλουσιότερο 1% - στη χώρα μας η συζήτηση γύρω από αυτή τη χρυσή περίοδο της ανθρωπότητας είναι εκ των ουκ άνευ.
Εμείς ακολουθήσαμε τον δικό μας δρόμο, με τις καταστροφικές πολιτικές της μεταπολίτευσης, και όχι μόνο δεν βιώνουμε την καλύτερή μας περίοδο, αλλά αντίθετα είμαστε έτοιμοι να συνταξιοδοτήσουμε τη γενιά του Πολυτεχνείου που θα γίνει μία από τις σπάνιες γενιές ανθρώπων που θα παραδώσει στην επόμενη γενιά μία χώρα φτωχότερη και με λιγότερες προοπτικές από αυτή που παρέλαβε. Οι λιγοστές χώρες που μαζί με εμάς αποτελούν εξαίρεση του κανόνα είναι χώρες όπως η Βενεζουέλα, η Βόρεια Κορέα, η Κούβα και χώρες που βρίσκονται σε χρόνια εμπόλεμη κατάσταση.
Τα καλά νέα είναι ότι οι απαισιόδοξοι άνθρωποι, μαζί με τις προβλέψεις τους, διαψεύδονται καθημερινά. Όσοι ποντάρουν κατά της ανθρώπινης προόδου μοιάζουν καταδικασμένοι στην αποτυχία από τότε που ο εκδημοκρατισμός, η βιομηχανική και η τεχνολογική επανάσταση έσπασαν τα δεσμά των απλών ανθρώπων.
Με το τέλος των μνημονίων, έχουμε την ευκαιρία να συγχρονιστούμε εκ νέου με τον υπόλοιπο κόσμο και να καταφέρουμε να συμμετέχουμε και εμείς στο μεγαλύτερο φαγοπότι της ανθρώπινης ιστορίας. Απαραίτητη προϋπόθεση; το να μάθουμε από τα λάθη μας.
