Η Ελλάδα έχει βάλει στο τραπέζι την ιδέα των πιστοποιητικών εμβολιασμού, ως έναν τρόπο που θα προσέφερε μια διέξοδο από την παρούσα κατάσταση των επαναλαμβανομένων ταξιδιωτικών απαγορεύσεων και κλεισίματος δραστηριοτήτων. Δεν είναι μόνη της σε αυτό. Μεταξύ των χωρών που είτε ζητούν είτε εκδίδουν πιστοποιητικά εμβολιασμών είναι οι Κύπρος, Ισπανία, Ιταλία, Σουηδία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Ισλανδία. Χθες, άλλωστε, υπήρξε η Σύνοδος Κορυφής, με τηλεδιάσκεψη, που ασχολήθηκε και μ? αυτό το θέμα. Από την πλευρά της, η Βρετανία ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει την χρήση ενός είδους «πιστοποιητικών covid-19 status».
Υπάρχουν, ωστόσο, και διστακτικές χώρες. Οι βασικές ενστάσεις είναι ο - ακόμα - πολύ μικρός αριθμός όσων έχουν εμβολιαστεί, περίπου το 3%-4% των κατοίκων της ΕΕ, μια κάποια αβεβαιότητα για το αν τα εμβόλια εμποδίζουν ή όχι την μετάδοση και ερωτήματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Φαίνεται, όμως, ότι τελικά κάποια μορφή διαβατηρίου ή πιστοποιητικού εμβολιασμού θα καταστεί αναπόφευκτη, ειδικά στην βιομηχανία των ταξιδιών. Γιατί σε αυτό τον τομέα, η πανδημία εκτιμάται ότι θα αποτελέσει την καινούργια 11η Σεπτεμβρίου. Όπως μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου η ασφάλεια μετατράπηκε στην κύρια προτεραιότητα και άλλαξε τελείως την ρουτίνα των αεροπορικών ταξιδιών, έτσι και οι πληροφορίες για την υγεία θα αναδειχθούν σε εξίσου ζωτικής σημασίας για τα διεθνή ταξίδια.
Η International SOS, η μεγαλύτερη εταιρία ταξιδιωτικής ασφάλειας στον κόσμο εκτιμά πως οι υγειονομικές πληροφορίες θα καταστούν τόσο σημαντικές όσο είναι σήμερα το διαβατήριο. Στην πράξη, οι πολυήμερες καραντίνες είναι σχεδόν τόσο αποτρεπτικές για τους ταξιδιώτες όσο και οι απαγορεύσεις. Η αεροπορική και ταξιδιωτική βιομηχανία δεν μπορούν να περιμένουν. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδιών (WTTC) λέει ότι κινδυνεύουν 198 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, αν οι περιορισμοί παραμείνουν μέχρι το καλοκαίρι.
Η αεροπορική βιομηχανία ζητά να υπάρξει ένας τρόπος που θα δείχνει ότι οι επιβάτες δεν έχουν covid ή είναι εμβολιασμένοι. Η Quantas, ο εθνικός αερομεταφορέας της Αυστραλίας, εκτιμά ότι ένα έγκυρο «διαβατήριο» εμβολιασμού θα γίνει πιθανώς μια γενική προϋπόθεση προ-επιβίβασης. Η IATA, Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών, προωθεί το Travel Pass, μια ψηφιακή εφαρμογή υγείας, που θα επιτρέπει στα κράτη να επαληθεύουν τα τεστ και τα στοιχεία όσων ταξιδιωτών θα παρουσιάζουν ένα τεστ από αναγνωρισμένο εργαστήριο.
Οι ιδιωτικές εταιρίες, όπως οι αεροπορικές εταιρίες, μπορούν ευκολότερα να επιβάλουν περιορισμούς στους πελάτες ή στους υπαλλήλους. Οι κυβερνήσεις, ωστόσο, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες προκλήσεις. Η ιεράρχηση για το ποιοι θα λάβουν το εμβόλιο πρώτοι, η διασφάλιση ότι θα χορηγηθεί σε όλους σε λογικό χρόνο και η διαβεβαίωση ότι δεν θα υπάρξουν διακρίσεις για όσους δεν μπορούν να εμβολιαστούν για λόγους υγείας είναι δύσκολο, πολιτικά, ζήτημα, κυρίως όταν ένα εμβόλιο παρέχει και οφέλη όπως η ελεύθερη κυκλοφορία.
Επίσης, επειδή κανείς δεν ξέρει πόσο καιρό θα διαρκεί η προστασία από τον ιό, τα διαβατήρια εμβολίων ενδέχεται να λήγουν.
Μέχρι στιγμής, στην ΕΕ υπάρχει μια συμφωνία, της 28ης Ιανουαρίου, σχετικά με ένα σύνολο αρχών που θα διέπουν «πιστοποιητικά εμβολιασμού κατά του Covid-19». Αυτά τα πιστοποιητικά παρέχουν μια απόδειξη εμβολιασμού «για ιατρικούς σκοπούς» και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση που ένα άτομο λάβει δεύτερη δόση του εμβολίου σε διαφορετική χώρα από την οποία έλαβε την πρώτη. Αλλά δεν επιτρέπουν σε αυτούς που έχουν εμβολιαστεί να ταξιδεύουν ελεύθερα στην Ευρώπη.
Όσο όμως σύνθετο μπορεί να είναι το ζήτημα των πιστοποιητικών εμβολιασμού, τόσο εκτιμάται ότι στο τέλος θα καταστούν αναπόφευκτα. «Δεν συνηγορούμε υπέρ ή κατά, αλλά λέμε ότι έρχονται», συμπέρανε αυτές τις μέρες η Βασιλική Εταιρεία, η εθνική ακαδημία επιστημών του Ηνωμένου Βασιλείου. Και συστήνει στα κράτη να εξετάσουν επειγόντως τα βασικά κριτήρια για την πιστοποίηση εμβολιασμού, λαμβάνοντας υπ? όψιν την προστασία των προσωπικών και ιατρικών δεδομένων.
Τα 2/3α των Βρετανών λένε ότι θα δέχονταν τα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Στη Γαλλία, που η κυβέρνηση είναι «πολύ απρόθυμη» να εισαγάγει πιστοποιητικά εμβολιασμού, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Κλεμέν Μπον, οι έξι στους δέκα απαντούν ότι θα τα προτιμούσαν εάν σήμαινε ότι θα μπορούσαν να κυκλοφορούν πιο ελεύθερα. Οι δυο στους τρεις Γερμανούς τάχθηκαν, επίσης, υπέρ του πιστοποιητικού. Τα επαναλαμβανόμενα lockdowns είναι τόσο εξουθενωτικά για τον κόσμο και τόσο δαπανηρά για τις οικονομίες των χωρών, που η κοινή γνώμη βλέπει θετικά οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει μια διέξοδο.
