Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Σήμερα έχουμε τη χαρά να συνομιλούμε με τον Γιάννη Φαλδαμή, των Εκδόσεων Κλειδάριθμος. Τον ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο του, και για τις προτάσεις του. Και ευχαριστούμε θερμά, εκ των προτέρων, και εσάς για τις κοινοποιήσεις της συνέντευξής του. Να είστε καλά!
— Μέχρι πριν όχι πολλά χρόνια, ο Κλειδάριθμος ήταν γνωστός σαν ένας εκδοτικός οίκος καλά ειδικευμένος κυρίως στην πληροφορική, και με ηγετική μάλιστα παρουσία στον συγκεκριμένο χώρο. Σήμερα, είναι ένας από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς στην Ελλάδα και στην πεζογραφία. Πώς ξεκίνησε όλη αυτή η αλλαγή; Καταρχάς, πώς πάρθηκε αυτή η απόφαση;
Ξεκινήσαμε το 1985 εκδίδοντας βιβλία Πληροφορικής. Στη συνέχεια, έχοντας εδραιωθεί στον χώρο του ακαδημαϊκού και τεχνικού βιβλίου και έχοντας συμβάλει αποφασιστικά στην καθιέρωση της ελληνικής ορολογίας Πληροφορικής, επεκταθήκαμε στην εκλαϊκευμένη επιστήμη, την επιχειρηματικότητα, την προσωπική βελτίωση, το ευ ζην. Τα τελευταία χρόνια μπήκαμε δυναμικά και στον χώρο της πεζογραφίας, παγκόσμιας και ελληνικής, και ήδη πολλά βιβλία μας βρίσκονται στις λίστες των bestseller. Η απόφαση αυτή πάρθηκε στα πλαίσια της ανάπτυξης της εταιρίας, και αποτελεί μία επένδυση σε ένα νέο για εμάς, αλλά συναφή, κλάδο. Ήταν μία φυσική, οργανική αν θέλετε, εξέλιξη, μία νέα πρόκληση για εμάς να χτίσουμε πάνω στην εμπειρία και την εξειδίκευσή μας σε πανεπιστημιακά συγγράμματα και βιβλία προσωπικής βελτίωσης και εκλαϊκευμένης επιστήμης. Stephen King, F. Scott Fitzgerald, James Ellroy, Edna O'Brien, Dario Fo, Kristin Hannah, Carlos Fuentes, Ann Cleeves είναι ορισμένοι μόνο από τους βραβευμένους συγγραφείς που βρίσκονται στη λίστα μας.
— Τι προβλήματα έπρεπε να ξεπεράσετε για να κατακτήσετε τη θέση που έχετε σήμερα στην αγορά; Και ήταν προβλήματα που ξεπερνιούνται, όλα, με κεφάλαια; Ή και άλλου τύπου;
Σίγουρα ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα — και εξακολουθεί να είναι, καθώς τόσο η αγορά όσο και εμείς εξελισσόμαστε συνέχεια. Η είσοδός μας στην πεζογραφία, έναν χώρο άγνωστο για εμάς, χρειάστηκε πολλή μελέτη, ώρες συζητήσεων και στρατηγικού σχεδιασμού αλλά και την ανάπτυξη δεξιοτήτων που μέχρι τότε δεν είχαμε. Το πρώτο μας βήμα ήταν να επιλέξουμε τίτλους και συγγραφείς. Το δεύτερο —και δυσκολότερο— βήμα ήταν να συστηθούμε τόσο στο κοινό όσο και στους βιβλιοπώλες, και να επικοινωνήσουμε το νέο μας εγχείρημα. Χρειάστηκε να πείσουμε τους αναγνώστες και όσους δραστηριοποιούνται στον χώρο του βιβλίου ότι προσφέρουμε πλέον και αξιόλογες λογοτεχνικές προτάσεις, κάτι που δεν ήταν καθόλου εύκολο. Φυσικά, η επένδυση αυτή ήταν εντάσεως κεφαλαίου — χρειάστηκε τόσο κεφάλαιο όσο και χρόνος, όμως αυτά δεν επιλύουν τα πάντα. Για εμάς, ήταν και είναι πολύ σημαντικό να μεταφέρουμε στην πεζογραφία τις δεξιότητες που είχαμε αναπτύξει από τα πανεπιστημιακά συγγράμματα: επιλογή τίτλων με αξία για τον αναγνώστη, έμφαση στην ποιότητα της μετάφρασης και στην επιμέλεια, προσοχή στη λεπτομέρεια. Αυτή παραμένει η φιλοσοφία μας και όλη μας η προσπάθεια επικεντρώνεται γύρω από αυτό, να προσφέρουμε στον αναγνώστη βιβλία που αξίζουν τον χρόνο του.
— Πώς κρίνετε τη σημερινή κατάσταση στον χώρο του βιβλίου;
Είναι γενικώς αποδεκτό ότι ο χώρος του βιβλίου έχει επηρεαστεί από την ευρύτερη οικονομική κατάσταση. Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα είναι περιορισμένο, και αποτελεί πολύ μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού συγκρινόμενο με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρ' όλα αυτά, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας αυξάνεται, και ότι νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τον χώρο των εκδόσεων, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται καινούργιοι, αξιόλογοι εκδοτικοί οίκοι. Και τα δύο, τα θεωρώ πολύ ενθαρρυντικά σημάδια για τον χώρο μας. Είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον, και παραμένουμε πιστοί σε ό,τι πρεσβεύει το όνομά μας. Κλειδάριθμος σημαίνει κωδικός, «μυστικό κλειδί». Αυτό ακριβώς θέλουμε να είναι σήμερα τα βιβλία μας σε όλους τους τομείς: ένα κλειδί που οδηγεί σε νέες εμπειρίες και ιδέες, ένα κλειδί που ανοίγει μια πόρτα στον κόσμο.
— Ποιες κινήσεις πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν για να αυξηθούν τα ποσοστά φιλαναγνωσίας;
Πολύ καλή ερώτηση. Η προσπάθεια για να αυξηθεί το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα απαιτεί μία πολυδιάστατη προσέγγιση που εκτείνεται από την ενεργό συμμετοχή φορέων και οργανισμών έως και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Θα επικεντρωθώ στο τι μπορούμε να κάνουμε από την πλευρά των εκδοτών. Χρειάζεται να προσφέρουμε διαρκώς στους αναγνώστες μας μια ποιοτική και απολαυστική αναγνωστική εμπειρία, να προσφέρουμε απαντήσεις στην ερώτηση: «Γιατί να διαβάσω αυτό το βιβλίο;», να προσφέρουμε ισάξιες εναλλακτικές απέναντι σε όλα όσα ζητάνε τον χρόνο και την προσοχή του κοινού. Φυσικά, θα βοηθούσε μία συντονισμένη και σύγχρονη εκστρατεία για τη φιλαναγνωσία, και εμείς είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε για αυτό.
— Ωραία. Πάμε σε άλλα θέματα τώρα. Stephen King. Αν δεν κάνω πολύ μεγάλο λάθος, είναι το πιο ισχυρό σας χαρτί αυτή τη στιγμή. Και η αγορά των δικαιωμάτων για όλα τα ελεύθερα βιβλία του ήταν μία εξίσου μεγάλη απόφαση. Δικαιωθήκατε;
Είμαστε πολύ χαρούμενοι που ο Stephen King βρίσκεται στον Κλειδάριθμο. Ήταν μία μεγάλη απόφαση για εμάς, η οποία λήφθηκε στα πλαίσια της εισόδου μας στην πεζογραφία. Παράλληλα αποτελεί μία τεράστια διπλή πρόκληση: από τη μία, με την κίνηση αυτή αναλάβαμε την υποχρέωση να στεκόμαστε αντάξιοι των προσδοκιών του κοινού του Βασιλιά — ενός κοινού ιδιαίτερα απαιτητικού και πολύ ενημερωμένου. Από την άλλη, μας δίνεται η ευκαιρία να συστήσουμε τον συγγραφέα σε ένα νέο κοινό και να τον μυήσουμε στον κόσμο του. Στόχος μας είναι να προσπαθούμε διαρκώς να αντεπεξέλθουμε στις δύο αυτές προκλήσεις, εκδίδοντας τους νέους και επανακυκλοφορώντας παλαιότερους, και δίνοντας έμφαση στην ποιότητα της μετάφρασης και της αισθητικής.
— Social media: έχετε καλή παρουσία. Πόσο πιστεύετε σε αυτά; Πόσο ανταποκρίνεται το κοινό; Διαπιστώνετε και εσείς, όπως άλλοι εκδότες, πως μεγάλο μέρος των ανθρώπων που ακολουθούν εκδοτικούς το κάνουν για τους διαγωνισμούς, τις κληρώσεις και τα συναφή; Ή έχετε αποκτήσει και πιο προσωπική επαφή με ένα όχι αμελητέο ποσοστό των χρηστών;
Τα social media είναι ένα σημαντικό κομμάτι της στρατηγικής μας. Εφόσον όλοι μας περνάμε τόσο μεγάλο ποσοστό του χρόνου μας σε αυτά, τα social media αποτελούν μία πλατφόρμα που μας δίνει την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε απευθείας με τους αναγνώστες. Αναμφισβήτητα, μερίδα του κοινού ενδιαφέρεται μόνο για διαγωνισμούς και κληρώσεις, παράλληλα όμως μάς δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουμε πιο στενές σχέσεις με τους αναγνώστες μας δίνοντάς τους προτάσεις σχετικές με τις προτιμήσεις τους, sneak peeks και, το σημαντικότερο, ακούγοντας τα σχόλια τους —θετικά και αρνητικά— τα οποία παίζουν ρόλο στο σχεδιασμό των επόμενων κινήσεών μας.
— Πρόσφατα μπήκατε και στην αγορά του παιδικού βιβλίου, μια από τις πιο όμορφες και ίσως και πιο απαιτητικές. Με αυτό τον τρόπο πλέον καλύπτετε κάθε ηλικιακή κατηγορία αναγνωστών;
Πράγματι, πλέον «μιλάμε και τη γλώσσα των παιδιών» αφού κάναμε την είσοδό μας στον χώρο του παιδικού βιβλίου, έναν χώρο πραγματικά πολύ όμορφο και εξίσου απαιτητικό, όπως λέτε, με αρκετή ευθύνη. Όλες οι ιστορίες που επιλέξαμε και φέρνουμε στην ελληνική αγορά, στέκονται και αγκαλιάζουν θέματα που απασχολούν τα παιδιά σήμερα, όπως και τους γονείς τους. Επιλέγουμε βιβλία με εκπαιδευτική και ψυχαγωγική αξία, η οποία μας επιτρέπει να προσφέρουμε μία ποιοτική, απολαυστική αναγνωστική εμπειρία και στους μικρούς μας αναγνώστες. Αυτό ήταν που μας οδήγησε να εκδώσουμε, μεταξύ άλλων, τα βιβλία της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (American Psychological Association) που είναι γραμμένα με την εμπειρία και τη γνώση της επιστημονικής αυτής κοινότητας. Αυτή τη στιγμή, τα βιβλία μας απευθύνονται σε παιδιά 3-6 και 9-12 ετών, αλλά σύντομα θα έχουμε προτάσεις και για τις υπόλοιπες ηλικιακές κατηγορίες.
— Ποια είναι τα σχέδιά σας γενικότερα για το άμεσο μέλλον; Και σε τι τομείς θα θέλατε να επεκταθείτε μέσα στην επόμενη δεκαετία;
Πρωταρχικός σκοπός μας είναι να παραμείνουμε πιστοί στη δέσμευσή μας για βιβλία που αξίζουν τον χρόνο των αναγνωστών, κάτι που ξεκινά από την επιλογή τίτλων και συνεχίζει μέχρι το βιβλίο να τοποθετηθεί στις προθήκες του βιβλιοπωλείου. Πολλές οι σκέψεις μας για την επόμενη δεκαετία, μεταξύ των οποίων είναι να εδραιωθούμε στον χώρο του παιδικού βιβλίου αλλά και της ελληνικής λογοτεχνίας.
— Πολύ ωραία. Και τώρα, θα μας κάνετε 5 προτάσεις από την πρόσφατη παραγωγή σας;
1. «Πασχαλιές στο Συρματόπλεγμα», Martha Hall Kelly.
2. «Νεκρωταφίο Ζώων», Stephen King.
3. «Κάποτε στον Πειραιά», Πέτρος Κυρίμης.
4. «Σπίτι σε Τάξη, Ζωή σε Τάξη», Marie Kondo.
5. «Η Κατάρα των Παλμιζάνο», Rafel Nadal.
— Και άλλα 5 βιβλία που θα περιμένουμε το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου; «Βιβλία για το καλοκαίρι», όπως έχουμε συνηθίσει να τα λέμε;
1. «Η Αρπαγή της Άνι Θορν», CJ Tudor.
2. «Κόκκινη Μαδρίτη», Carmen Mola.
3. «Απρόσμενες Αναταράξεις», συλλογή διηγημάτων σε επιμέλεια του Stephen King.
4. «Η Ιστορία των Μελισσών», Maja Lunde.
5. «Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο», Τίτσα Πιπίνου.
— Υπέροχα. Σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι κάθε επιτυχία!
Εμείς ευχαριστούμε πολύ!
